Geen producten in de winkelwagen.
Er werd dit jaar voor bijna 1,7 miljard euro in Nederlandse scale- en startups gestoken, meldden wij gisteren op basis van data van Golden Egg Check. Een recordbedrag, dat ruim 300 miljoen euro hoger uitvalt dan dat van afgelopen jaar. Toch is het aantal startups dat een punt van de financiële taart aan groeigeld ontvangt dit jaar flink afgenomen. Afgelopen jaar kregen nog 475 start- en scaleups groeifinanciering, terwijl dit jaar niet meer dan 299 Nederlandse groeibedrijven kapitaal ontvingen. Dat is een afname van 37 procent. 2020 telde zelfs het laagste aantal investeringen in groeibedrijven sinds 2014.
Dat blijkt uit met MT/Sprout gedeelde data van dataplatform Dealroom, die door branche-organisatie voor startups Dutch Startup Association (DSA) is opgevraagd. Wat is het geval: terwijl het aantal kapitaalrondes vanaf 4 miljoen euro nagenoeg gelijk is gebleven, halveerde juist het aantal microfinancieringen van 0 tot 4 miljoen euro, ook wel seed– en pre-seed-rondes genoemd (zie tabel).
Het is het tweede jaar op rij dat het totaal aantal investeringen in startups afneemt. Ook afgelopen jaar werd de daling veroorzaakt door een afname van het volume aan seed- en pre-seed-rondes. Waren vroegefasefinancieringen tot 4 miljoen euro de afgelopen jaren goed voor een royale meerderheid van het aantal investeringen in start- en scaleups, dit jaar vertegenwoordigde dit type investeringen nog maar nét meer dan de helft van alle deelnemingen in ons land. Kijken we naar het totaal aan gefinancierd kapitaal in Nederlandse startups, dan zie je dat de groei dit jaar volledig toe te wijzen is aan rondes in het hoogsegment. Met andere woorden: de grote rondes van bijvoorbeeld MessageBird (170 miljoen euro) en Catawiki (150 miljoen euro) krikten het gemiddelde dit jaar flink op.
Zorgen over ecosysteem
Volgens DSA-voorzitter Lucien Burm zien we aan het recordbedrag dat dit jaar in Nederlandse start- en scaleups werd gestoken het ‘succes van het ecosysteem van een paar jaar geleden’ terug. ‘We kregen steeds meer durfinvesteerders in ons land, er kwam aandacht vanuit de overheid voor dit thema en we kregen er er een startup-organisatie bij: TechLeap.nl.’ Het leverde volgens Burm grote Nederlandse scaleups op, zoals MessageBird, Mollie en Thuisbezorgd.
Burm maakt zich echter zorgen over de toekomst van dit ecosysteem. ‘De investeringen die MessageBird en Mollie (90 miljoen euro, red.) dit jaar kregen, betroffen veelal buitenlands geld. Daar komt die groei dus vandaan. We hebben in Nederland zelf weinig mogelijkheden om rondes te doen vanaf Serie C-niveau (vanaf 40 miljoen euro, red.).’ Doordat tegelijkertijd zowel het aantal als het aandeel vroegefasefinancieringen afneemt, vreest Burm dat we onszelf als startup-land in de vingers snijden. Geven we de Mollies van de toekomst wel voldoende mogelijkheden om te groeien?, vraagt hij zich af.
Corona
Speelde het coronavirus nog een rol van betekenis bij het afnemen van het aantal en aandeel pre-seed– en seed-investeringen? Volgens Burm moeten we die rol in ieder geval niet overschatten. ‘Ze namen ook al af in 2019.’ Wel onderstreept de coronacrisis voor Burm de noodzaak van het investeren in startups. ‘Er zijn nu veel ontslagrondes, dus banen zijn hard nodig. Startups creëren in de regel veel werkgelegenheid, dus die hebben we hard nodig.’
Startups creëren banen, we hebben ze hard nodig
De overheid richt zich volgens Burm echter te veel op de financiering van scaleups. De DSA-voorzitter pleit dan ook voor meer financiële steun voor juist de onderkant van de startup-markt. ‘Er was dit coronajaar maar één echte steunregel voor startups, de Corona-OverbruggingsLening (COL, red.). Zelfs deze regel was dit jaar geënt op startups die al wat succesvoller waren.’ Burm vraagt de regering meer co-investeringen te doen in startups. ‘Het zou mooi zijn als de overheid vaker als medeparticipant optreedt bij bijvoorbeeld Serie A-rondes.’
Een woordvoerder van Dealroom wijst er overigens op dat de sterke afname van seed– en pre-seed-rondes ook veroorzaakt zou kunnen worden door het later doorgeven van deze financieringsbedragen door vc’s. Omdat dit type investering zo laag is en de kans op falen relatief groot, lopen durfinvesteerders er niet altijd mee te koop. Ze rapporteren er dan bijvoorbeeld pas over zodra ze een Serie A-ronde finaliseren. In de vakliteratuur wordt dit ook wel de reporting lag genoemd. Toch, vertraging of niet, het verschil voor 2020 is wel érg groot.
