‘Toen SciSports in 2012 werd opgericht, waren we drie naïeve voetbalnerds. Het kon twee kanten opgaan: de voetbalindustrie disrupten of bankroet gaan.’ Zo begint de LinkedIn-post van Giels Brouwer, waarmee hij deze week de exit aankondigt. Nu was hij operationeel al sinds 2020 niet meer bij SciSports betrokken maar de verkoop van zijn aandelen luidt nu echt het definitieve einde in.
Terug naar de start in 2011. Brouwer studeert aan de Universiteit Twente en raakt verslingerd aan het spelletje Football Manager. Spelers kruipen hier in de huid van een voetbaltrainer van een zelfgemaakt team. Ze bepalen de tactiek, gaan over de trainingsschema’s en regelen de transfers. Een presentatie van FC Twente-voorzitter Joop Munsterman op de universiteit brengt Brouwer op een idee.
Onderzoek bij FC Twente
‘Hij vertelde over het runnen van de club en de manier waarop spelers werden aangetrokken. Dat was een heel subjectief en tamelijk ouderwets proces, met scoutingsrapporten. Data en spreadsheetmanagement speelden bij transfers nog nauwelijks een rol.’
Brouwer vraagt zich daarna het volgende af: zijn de dataprincipes van Football Manager toepasbaar op het echte voetbalveld? En kunnen clubs hun transferbeleid hiermee efficiënter inrichten? Hij besluit er zijn scriptie aan te wijden. FC Twente wordt de club waar hij dat gaat onderzoeken.
‘Ons eerste model was vrij simpel. We keken naar de spelers in het veld, op welke positie ze stonden, wie scoorden en langs welke schijven die aanval ging. Zo konden we de invloed van een speler op het resultaat in kaart brengen’, legt hij uit. ‘Gaandeweg werd het systeem steeds slimmer. Zo waren we bijvoorbeeld al snel in staat om ook de invloed van een pass te beoordelen.’
Lees ook: Jeroen Derwort verkocht zijn voetbalgame voor vele miljoenen
Ontdekker van Wout Weghorst
Toch wordt niet FC Twente, maar buurman Heracles de eerste betalende klant van de startup. En die club vindt dankzij de software van SciSports al snel een buitenkansje: Wout Weghorst. Op dat moment nog bankzitter bij FC Emmen.
‘Maar wij zagen zijn statistieken en die waren buitengewoon. In de speeltijd die hem gegund werd, bleek hij bij heel veel belangrijke goals betrokken. Het scoren van de 1-0 telt in ons systeem bijvoorbeeld zwaarder mee dan een 4-0.’
‘Heracles kocht Weghorst eigenlijk als derde optie in de spits. Binnen een maand was hij de nieuwe aanvalsleider van de club en zat hij bij Jong Oranje. Je kunt dus wel zeggen dat SciSports als eerste de potentie van Wout Weghorst heeft ingezien.’
Moneyball
Nog zo’n succesnummer is de samenwerking met KRC Genk. De provincieclub wordt in 2019 kampioen van België. ‘Hun aankoopbeleid was voor een groot deel gebaseerd op onze software. De spelers die zij in de jaren na het kampioenschap verkochten, leverden samen meer dan 80 miljoen euro op.’
Het zijn voorbeelden die doen denken aan het legendarische honkbalteam Oakland Athletics. Billy Beane is daar begin deze eeuw de algemeen directeur. Samen met de jonge econoom Peter Brand smeedt hij een ploeg op basis van statistieken. Hun aankopen leveren ze onwaarschijnlijke successen op. Dat verhaal wordt verfilmd in 2011: Moneyball, met Brad Pitt als Billy Beane.
Experimenteren met verdienmodellen
Het eerste verdienmodel van SciSports is gebaseerd op spelersrapporten. Een club koopt bijvoorbeeld een linksback op basis van het advies van SciSports. Wordt deze speler verkocht dan ontvangt het bedrijf een percentage van de transfersom. ‘Onze verdiensten lagen daardoor veel te ver in de toekomst. Daarom was dit geen houdbaar verdienmodel’, weet Brouwer.
Het bedrijf experimenteert nog met een fee per adviesrapport, maar maakt uiteindelijk de shift naar een SaaS-model. Daarmee bedient het inmiddels tal van clubs in vrijwel alle grote competities. Maar als zoveel voetbalmanagers de tool gebruiken, welk voordeel halen ze er dan nog uit?
‘Je moet het omdraaien: als je geen data gebruikt voor transfers, dan heb je echt een nadeel. Een speler als Haaland wil natuurlijk iedereen hebben. Op de niveaus daaronder zijn er veel meer spelers waar je uit kunt kiezen. Dan moet je vooral kijken naar een spelersprofiel dat bij jouw speltype past.’
Vanad Group nieuwe eigenaar
SciSports wordt in 2011 opgericht door Giels Brouwer, Anatoliy Babic en Remco van der Veen. Het bedrijf is nu ingelijfd door Vanad Group, een IT-bedrijf met ruim 1500 medewerkers dat wordt geleid door Arthur Nederlof, eerder vice-president van Oracle en board director van Exact. De aanvoerdersband van SciSports zit nu inmiddels vier jaar om de arm van Vincent van Renesse van Duivenbode. Hij blijft na de overname aan als ceo en heeft zijn pijlen gericht op de Noord-Amerikaanse markt.
Startups scouten
SciSports heeft Brouwer de afgelopen twaalf jaar op veel bijzondere plekken gebracht. Hij bezocht clubs in meer dan veertig landen, bekeek Champions League-duels vanuit de meest chique skyboxen en sprak met tientallen clubvoorzitters en technisch managers. Ook spelers bleken geïnteresseerd.
‘We zijn bij Memphis Depay thuis geweest. Hij speelde toen nog voor Manchester United en was benieuwd of wij hem konden adviseren over een nieuwe club, die bij zijn manier van spelen zou passen. Hij zou uiteindelijk kiezen voor Olympique Lyon, één van de vijf namen die uit het advies van SciSports was gerold.’
Brouwer verruilde in 2020 zijn actieve rol bij SciSports voor de functie van cto bij Unknown Group. Zijn kennis over scouten zet hij nu in voor venture capital en corporates. ‘Ik heb voor Unknown Group een platform ontwikkeld waarmee ze snel de juiste startups in het vizier krijgen. Dat project is in april van dit jaar losgetrokken en als spin-out doorgegaan.’
Ook met dat nieuwe scoutingplatform Akela Hub, waar hij nu ceo van is, gaat het hem voor de wind. Met Unilever, ENI en Hyundai heeft de startup al een paar grote namen aan boord kunnen trekken.
Lees ook: Eerst scoutte hij voetballers, nu zoekt hij de beste startups
