Elektronicaketen BCC heeft donderdag uitstel van betaling aangevraagd vanwege ‘aanhoudende en toenemende zware marktomstandigheden’. De 56 winkels in Nederland blijven voorlopig open, de circa duizend werknemers werken door. Maar of een doorstart gaat lukken? Tot nu toe haakten kopers af. BCC zou niet de eerste wit- en bruingoedketen zijn die uit het straatbeeld verdwijnt.
Beursgang mislukt
Ondernemer Michiel Witteveen (69), met zijn Mirage Retail Group eigenaar van BCC, had zich zijn pensioen waarschijnlijk heel anders voorgesteld. Al begin 2022 vertrok hij als ceo van het bedrijf achter vertrouwde winkelketens als Blokker, Intertoys en BCC, maar een beursgang had daarna moeten zorgen dat hij ook financieel (deels) afscheid had kunnen nemen van Mirage.
Het prospectus voor die beursgang lag al klaar vorig jaar september, vertelde Witteveen onlangs in de Volkskrant. ‘Dat die beursgang niet is gelukt, kan ik alleen mezelf kwalijk nemen. Het is misschien mijn drammerigheid, ik heb er te veel de nadruk op gelegd. In september 2022 waren we er klaar voor, de brochure lag al klaar. Maar ik had geen rekening gehouden met een stijging van de minimumlonen met 10 procent, zoals het kabinet die doorvoerde. Toen klopten de aannamen in het businessplan niet meer. Ik was er wel klaar mee.’
Geen kopers voor BCC
In augustus maakte Witteveen bekend dat hij het bedrijf na de mislukte beursgang wilde ontmantelen: begin volgend jaar wordt hij 70, het is mooi geweest. Om te beginnen zette hij Intertoys officieel in de verkoop. En naar nu blijkt kon hij niet snel genoeg een koper vinden om BCC bij onder te brengen, een van de grootste elektronicaketens van het land.
Dat het verlies draaide, was geen geheim. Op een omzet van bijna 425 miljoen euro ging het in de twaalf maanden tot januari 2022 om 21 miljoen euro, recentere cijfers zijn niet beschikbaar. Witteveen velt zelf in het FD een inktzwart oordeel: het verdienmodel van BCC klopt niet meer.
‘Huur, lonen, energie zijn allemaal duurder geworden. Om geld te verdienen moet je simpelweg hogere marges maken, maar grote leveranciers weigeren in die richting te bewegen.’ Tijdens corona was er nog een hausse in elektronica en andere elektrische apparaten voor thuis, maar inmiddels houdt de consument de hand weer op de knip. Inflatie, horeca en vakanties: het geld stroomt een andere kant op.
Concurrentie Coolblue en Bol.com
Al langer speelde natuurlijk de online concurrentie de fysieke winkels parten. Coolblue, Bol.com: voor veel consumenten is internet de logische plek om een laptop of wasmachine aan te schaffen. Tijdens corona draaide BCC online overigens ook als een tierelier. Maar daar is niets te verdienen, stelt Witteveen nu. Maar doordat de omzet van BCC daardoor op peil bleef, kwam hij niet in aanmerking voor NOW-coronasteun.
Nu had Witteveen niet bepaald zijn ziel en zaligheid aan BCC verpand. Het Amsterdamse bedrijf van Herman Bakker en diens zonen Coos en Carel (vandaar dat BCC) was al decennia in handen van beursgenoteerde buitenlandse concerns voordat Witteveen het eind 2020 kocht van het Franse Fnac Darty. Voor een symbolisch bedrag, de voorraden en vastgoed kreeg hij cadeau. Die hebben de afgelopen jaren wel geld opgebracht.
Een prima aanwinst leek het voor Mirage Retail Group, dat door Witteveen juist is opgezet om slecht draaiende winkelformules op te vijzelen. ‘We zijn in feite een herstructureringsfonds, we zorgen dat iets wat niet goed gaat beter loopt’, zei hij in de Volkskrant.
Witteveen Mode
Retaildokter Witteveen komt zelf uit een winkeliersgeslacht. Zijn overgrootvader begon in 1883 een manufacturenzaak in Heerenveen, die de basis legde voor wat later tot de landelijke keten Witteveen Mode zou uitgroeien. Witteveens vader begon in de jaren zestig van de vorige eeuw voor zichzelf met Claudia, dameswinkels die na een verkoop aan V&D Claudia Sträter zouden gaan heten.
Zelf werkte Michiel Witteveen na zijn studie bij de vastgoedafdelingen van C&A en Blokker, maar hij begon daarna met ondernemen als investeerder. Hij kocht vanaf eind jaren tachtig zijn eerste winkels op met Hollands Winkel Bezit. In 1993 was de failliete stomerijketen Palthe een opvallende aanwinst, andere bekende namen als Sissy Boy en McGregor volgden.
Contacten met Blokker
Toen hij eind jaren negentig de vestigingen van Toys ‘R’ Us overnam die Blokker vanwege concurrentieregels moest afstoten, kreeg hij weer contact met de Blokkers. Die contacten liepen in de jaren erna ook via de winkelpanden. Behalve in winkels was Witteveen ook een flinke speler in het vastgoed eromheen, via zijn investeringsvehikel Investore. En bij sommige deals trok hij samen op met de familie. Die wist dus goed wie zij als commissaris binnenhaalde, toen Witteveen eind 2017 werd gevraagd in de toezichtraad.
En wat hem te doen stond, was ook al in grote lijnen duidelijk. Blokker Holding, anno 1896, omvatte naast de Blokkerwinkels ook Intertoys, Bart Smit, Leen Bakker, Big Bazar, Xenos en meer formules. Maar vanwege megaverliezen moest het concern rigoureus saneren: ruim 100 Blokkerfilialen sloten, alle andere formules daarbuiten moesten worden verkocht.
Blokker werd Mirage
Witteveen zat als winkelsaneerder op zijn plek en volgde in 2018 president-commissaris Abel Slippens op. Toen de resultaten te slecht bleven, nam hij de rol van ceo bij Blokker over. Uiteindelijk sloot Witteveen een opmerkelijke deal met de familie Blokker.
Hij kocht wat nog resteerde van het Blokker-imperium in 2019 op en herdoopte de holding tot Mirage Retail Group – genoemd naar zijn zeiljacht Mirage. Als nieuwe eigenaar kreeg Witteveen een royale bruidsschat: de Blokkers gaven hem naar verluidt 200 miljoen euro mee en zetten ook nog eens leningen om in aandelen om hun erfgoed overeind te houden.
Big Bazar de deur uit, Intertoys gekocht
Witteveen zat ook na de overname niet stil. Hij verkocht formules Marskramer en Big Bazar, de koopjesketen die nu ook op de rand van een faillissement staat. Uitbreiding kwam er ook: behalve BCC had Witteveen een jaar eerder ook speelgoedketen Intertoys gekocht. Of eigenlijk teruggekocht, want dat was eerder door Blokker aan een Britse investeerder overgedaan, die het twee jaar later alweer failliet liet gaan.
Inmiddels is Intertoys weer gezond genoeg om een koper te vinden, zei Witteveen onlangs in de Volkskrant. En zo klaar voor de volgende stap op weg naar zijn pensioen. ‘Je bent geen eigenaar, je mag erop passen tot de volgende eigenaar het overneemt. En ik zorg ervoor dat ook Blokker en BCC in goede handen komen.’
Die toezegging kan de retailondernemer dus geen gestand doen.
Lees ook: Dreigt een faillissementsgolf in de modebranche?
