Er zijn diverse redenen waarom ik toch vooral in Amerikaanse startups investeer. De markt is groot, er is veel geld beschikbaar en de wetgeving past veel beter bij jonge bedrijven.
Desondanks zou ik graag vaker geld steken in Nederlandse bedrijven. De producten die we in ons land ontwikkelen zijn minstens zo goed als in andere delen van de wereld. Bovendien vind ik Nederlandse ondernemers steeds sterker worden in hun executie.
Herziening van box 3
Helaas hebben we te maken met een overheid die over het algemeen geen idee heeft wat het betekent om een bedrijf te starten en groot te maken.
Deze week besprak de Tweede Kamer de herziening van box 3, een belangrijke bron van inkomsten voor de overheid. Maar: tevens een probleemdossier. De overheid dreigt namelijk veel geld mis te lopen, omdat het niet langer belasting mag heffen op basis van een (onrealistisch) fictief tarief.
Dus moet er een alternatief komen om de schatkist te blijven vullen. Per saldo mag het Rijk immers geen ‘verlies’ maken op het dossier.
Belasting over papieren winst
De kans is groot dat er gekozen wordt voor een zogeheten vermogensaanwasbelasting. Hierbij wordt belasting betaald over de waardestijging (met een mooi woord noemen we dat ‘aanwas’) van vermogensbestanddelen. Op zich niet zo vreemd, ware het niet dat de belasting altijd wordt geheven, los van de vraag of vermogensbestanddelen – zoals onroerend goed of aandelen – verkocht zijn of niet. Realisatie van de winst is simpelweg niet relevant.
Stel nu dat je medewerker bent bij een startup en je hebt aandelen in het bedrijf verkregen. En stel nu dat die aandelen dankzij een mooie nieuwe investeringsronde ineens tien keer zoveel waard worden. Dan denkt de overheid: mooi, betalen!
Inderdaad, je moet over de papieren winst belasting betalen. De vraag of je überhaupt in staat bent om die belasting te betalen, interesseert de overheid weinig. Je moet gewoon betalen. Punt uit.
Startups-medewerkers in de problemen
In 2021 schoot de waardering van veel startups de lucht in. Ik heb rondes gezien, ook bij Nederlandse startups, waarbij het bedrijf op papier ruim twintig keer meer waard werd. Een prachtige ontwikkeling voor het Rijk. Meer ‘rijke’ mensen betekent meer inkomen voor de schatkist.
Echter, in dit soort situaties is het goed voor te stellen dat medewerkers en ondernemers in grote liquiditeitsproblemen komen. Hoewel ze op papier wellicht veel vermogen bezitten, hebben ze dat geld niet in bezit.
Sterker nog, vaak is het onmogelijk om het papieren vermogen op korte termijn om te zetten in geld. Ondernemers werken zeker in de eerste jaren vaak tegen een vrij lage managementfee die bij lange na niet voldoende zal zijn om de belasting te kunnen betalen.
Een gemiddelde exit vindt tegenwoordig pas na acht tot tien jaar plaats. In theorie betekent dit dat iemand met aandelen in het bedrijf jarenlang belasting moet betalen over papieren waardestijgingen. Kortom: als we niet oppassen, kunnen we een hele reeks persoonlijke faillissementen tegemoet zien.
Opnieuw obstakel voor startup-ondernemers
Zonder gekheid: plannen als deze leiden tot minder interesse in startups en zullen eventuele medewerkersparticipatie tot een nulpunt terugbrengen. Niemand wil nog aandelen in een snel groeiend bedrijf hebben wanneer elk moment de staat langs kan komen om al je liquiditeit op te eisen.
Ondertussen doen de landen om ons heen werkelijk alles om startups en angel-investeerders het leven makkelijker te maken.
Het gekke is: als de overheid innovatie blijft tegenwerken, is er straks helemaal niks meer te halen. Een slimme overheid stimuleert innovatie zoveel mogelijk, want op de lange termijn profiteert iedereen daarvan. Inclusief de schatkist.
Lees meer columns van Jeroen Bertrams:
- Is VanMoof het nieuwe Hyves? 200 miljoen verbrand voor een… fiets?
- Lightyear: met die 8 miljoen voor de doorstart kunnen ze net de banden oppompen
- Koop nooit huizen van 22 miljoen als je geld in een startup zit
