Het leek zo ideaal. Geen uren meer in de trein of in de file. Je eigen dagindeling bepalen. Het idee was dat we productiever, creatiever en efficiënter zouden worden door het thuiswerken. En tot op zekere hoogte was dat ook zo. De hybride werkvorm is dan ook niet meer weg te denken uit ons leven.
De meeste mensen gaan nu standaard een paar dagen naar kantoor en werken daarnaast een paar dagen vanuit huis. Dit wordt in veel gevallen gestimuleerd door de werkgevers. Uiteraard ook omdat zij mee moeten gaan in de adviezen vanuit de overheid.
Generaties Y en Z
Hoe dan ook, de dagen dat we fulltime op kantoor zaten, liggen hoogstwaarschijnlijk voorgoed achter ons. Hoewel de meeste mensen het thuiswerken in eerste instantie omarmden, lijkt er nu een grote groep te zijn die hier toch problemen van ondervindt. Het gaat met name om de jongere generaties Y (de millennials) en Z.
De grenzen tussen deze generaties zijn niet altijd helder maar grofweg kan gesteld worden dat generatie Y geboren is tussen 1980 en 1995 en generatie Z tussen 1996 en 2015. Deze twee generaties vormen samen inmiddels het grootste gedeelte van de werkende beroepsbevolking. Belangrijker dan ooit dus om de wensen en behoeftes van deze generaties serieus te nemen. Zeker nu blijkt dat zij meer moeite hebben met thuiswerken dan voorheen gedacht werd.
Jongere generaties zijn minder tevreden
Een onderzoek van zorgplatform OpenUp liet bijvoorbeeld zien dat bijna 70 procent van de werkenden tussen 18 en 34 jaar stress en ontevredenheid ervaren bij het thuiswerken. Ook vastgoedbedrijf Cushman & Wakefield deed onderzoek naar het welzijn van de jongere generaties. Hieruit kwam onder meer naar voren dat ‘millennials, samen met hun jongere tegenhangers Generation Z, veel meer kans hebben dan oudere generaties om problemen te ondervinden in de thuiswerkomgeving’.
Florien Smits herkent de problematiek. Smits is medeoprichter van Choosewise.co, een platform dat vraag en aanbod op het gebied van een derde werkplek bij elkaar brengt. Ze vertelt: ‘We richten ons met name op de leeftijdscategorieën die in de basis problemen ervaren met de thuiswerksituatie. Dat zijn vooral generaties Y en Z.’
Verschillende oorzaken
Volgens Smits liggen een aantal factoren aan deze problemen ten grondslag: ‘Een deel van deze groep woont op 50 vierkante meter in de stad. Vaak ook nog met huisgenoten. Thuiswerken staat dan gelijk aan werken in je kleine slaapkamer. Of aan de keukentafel, met mogelijk een huisgenoot in de buurt.’
Dan is er nog de groep begin en halverwege de 30. Zij hebben vaak jonge kinderen die een paar dagen per week naar de opvang moeten. ‘Daar heb je dan ook mee te dealen’, zegt Smits. De ontwikkelingen op de huizenmarkt maken het voor elke leeftijdscategorie bovendien nog eens extra lastig om een geschikte woon/werkplek te vinden. Of je nu alleen woont, samenwoont met je partner die ook thuiswerkt of met een jong gezin.
Jongere generaties missen sociaal contact
Ook het gebrek aan sociaal contact maakt thuiswerken lastig. ‘Ik hoor vaak dat dit erg gemist wordt’, zegt Smits. ‘Deze leeftijdscategorieën zijn sociaal juist actief. Ze komen net uit het studentenleven gerold, beginnen een gezin of starten met hun tweede baan. De meesten willen daarbij omringd zijn door hun peers.’
Jongere generaties zijn gewend in kantoortuinen of open ruimtes te werken. Ze stonden altijd in contact met hun collega’s. De ‘boomers’ daarentegen zijn veel meer gewend in een gesloten kantoor te werken, met een paar collega’s op dezelfde kamer.
Smits: ‘Ik ben 35 en heb altijd in een kantoortuin of open omgeving gewerkt. Ik ben dus gewend aan al die prikkels om me heen. Maar mijn vader kent die werksituatie bijvoorbeeld helemaal niet.’ Het is voor de mensen die kantoortuinen gewend zijn dan ook gek om drie of meer dagen thuis te zitten. Het welbevinden neemt hierdoor aantoonbaar af.
De derde werkplek
De derde werkplek biedt de perfecte oplossing, stelt Smits. ‘Wij vinden dit een onmisbare werkplek naast thuis en kantoor. De derde werkplek biedt precies wat die andere plekken niet hebben.’ Het kantoor wordt volgens Smits een intensieve bijeenkomst van collega’s: ‘Het is natuurlijk ook een kwestie van wennen maar we horen nu al van mensen dat zij dit heftig vinden.’
Werkgevers besluiten vaak dat alle live meetings moeten plaatsvinden in de paar dagen dat er op kantoor gewerkt wordt. ‘Alles wat niet digitaal of individueel kan, moet in die twee dagen worden gepropt. Aan de ene kant is dat hartstikke leuk want het geeft een enorme boost. Maar daarna ben je helemaal leeg. Dan volgen er dagen gevuld met bellen, mailen en digitale meetings.’
Verandering van omgeving
Om te voorkomen dat je wordt leeggezogen door dit ritme adviseert Smits om regelmatig te veranderen van omgeving. Een meeting kan je bijvoorbeeld ook lopend doen, met je oortjes in. Het is vooral belangrijk dat niet elke plek in je huis een associatie heeft met een Zoom-call of andere werkgerelateerde activiteiten. ‘Change your scenery’, benadrukt Smits. ‘Dat is niet alleen belangrijk voor je werk maar ook voor jou als mens. Wandel eens een andere kant op of ga ergens naartoe met je laptop.’
Want ja, de mens is een gewoontedier. Waar het thuiswerken in het begin nog spannend en nieuw was, zijn we inmiddels gewend geraakt aan het patroon. Als we gemotiveerd willen blijven, moeten we daar af en toe even ‘uit’. Smits: ‘Een verandering van omgeving draagt positief bij aan de mentale gezondheid. We hebben nieuwe prikkels nodig om scherp te blijven.’
Ideale balans
De 2-2-1 werkweek biedt volgens Smits de ideale balans. Twee dagen op kantoor, twee dagen thuis en één dag op een derde werkplek. Die plek kan elke week verschillend zijn. ‘En het hoeft niet per se één hele dag per week te zijn. Het is ook prima om het te verdelen over twee ochtenden of middagen’, aldus Smits.
Een derde werkplek bevindt zich het liefst op loopafstand of op tien minuten fietsen van je huis. Bij bedrijven zoals Choosewise.co kan je een geschikte werkplek boeken en gebruiken. Maar je kan er ook zelf naar op zoek gaan. Mogelijkheden genoeg.
Smits: ‘Een derde werkplek zorgt voor nieuwe inzichten, ontmoetingen en creativiteit. Je wordt geprikkeld en geïnspireerd.’ Bijkomend voordeel is een betere afbakening tussen werk en privé. Je bent immers echt even weggeweest van huis.
Advies voor werkgevers
Hoewel de derde werkplek al vele jaren in zwang is bij zzp’ers, vindt Smits dat alle werknemers de mogelijkheid moeten krijgen hiervoor te kiezen. ‘Wat ons betreft mag het onderdeel worden van de secundaire arbeidsvoorwaarden.’
Tot slot wil ze nog een belangrijke boodschap meegeven aan werkgevers: ‘Kijk naar wat de verschillende generaties op de werkvloer nodig hebben. Die harde werker van 55 is misschien niet zo gebaat bij een derde werkplek. Maar die 25-jarige heeft andere wensen en behoeftes. Let goed op de verschillen en bekijk hoe je elke generatie optimaal kunt faciliteren.’
