Dit artikel is eerder gepubliceerd op 6 november 2019
Is het niet hetzelfde als een boek lezen zodat je slaperig wordt? Dat moet toch gewoon kunnen. Bovendien is het zo heerlijk rustig: je zakelijke mail checken in de wetenschap dat er niet wéér iets bijkomt. De wereld lijkt even stil te staan. Rust. Het tegendeel is echter waar. Door naar je telefoonscherm te kijken, vertel je je hersenen in feite dat het tijd is om wakker te worden. Daarvoor waarschuwt de Amerikaanse arts en slaapexpert Jeff Rodgers in een artikel van Bustle. Alleen al een blik werken op je beginscherm om te zien hoe laat het is, is genoeg om je wakkerder te maken.
Je schiet in de zorgen-modus
‘Of je nu berichten leest, e-mails of social media checkt of bijvoorbeeld het nieuws (of, oké, nog één potje Candy Crush dan): je gaat er hoe dan ook verder over nadenken. Misschien heeft iemand iets niet beantwoord, of peins je over iets belangrijks op het werk.’ Je brein schiet ervan in een zorgen-modus, legt de arts uit. Dat bemoeilijkt het, eventueel opnieuw, in slaap vallen. In ieder geval tast het de kwaliteit van je nachtrust aan, omdat je bewust of onbewust zaken blijft verwerken. Beetje jammer, aangezien de nacht nu juist de periode hoort te zijn waarin we daar even afstand van kunnen nemen.
Dat geldt ook voor het blauwe licht dat je telefoon uitstraalt: daarvan weten wetenschappers dat het je natuurlijke biologische ritme in de war schopt. Dat ritme is gebaseerd op daglicht en daardoor gevoelig voor lichtbronnen, zeker als je er midden in de nacht aan wordt blootgesteld. Rodgers: ‘De kans is groot dat je zo in lichtere vormen van slaap blijft hangen en onvoldoende diepe REM-slaap krijgt. Terwijl dat juist is wat je nodig hebt om fit wakker te worden en je gedurende de dag energiek te voelen.’
REM-slaap is het stadium waarin je ten volste herstelt, legt de arts uit. Het zorgt ervoor dat je brein alles wat je hebt meegemaakt goed kan verwerken. Rommel je daarmee, dan werkt dat interne systeem hoe langer hoe minder goed. Dat leidt tot geheugenproblemen en verminderde cognitieve prestaties. Het zou zelfs te maken hebben met een verhoogde kans op vervroegde dementie, aldus Rodgers.
Nachtmodus is niet de oplossing
Dat telefoons inmiddels een nachtmodus hebben met zacht, warmgeel licht is overigens niet je redding. Steeds meer wetenschappers, waaronder de Nederlandse chronobioloog Roelof Hut, zijn van mening dat het gaat om licht an sich – en of dat nu blauw-achtig licht is of warmere tinten licht, dat is ondergeschikt. En juist tijdens de wintermaanden, waarin het daglicht stukken minder fel is, kan dat een groot effect hebben. Volgens Hut is het bijvoorbeeld al aan te raden om te zorgen dat je je voor het slapen de verlichting in je woon- of slaapkamer al enigszins dimt. Vanzelfsprekend raadt ook hij af om ’s nachts je telefoon op te zoeken.
Zorg daarentegen dat je ‘m niet naast bed hebt liggen, en eigenlijk gewoon helemaal niet in je slaapkamer. Gebruik een lekker ouderwetse wekker om je op tijd wakker te maken. Als je wel je telefoon als wekker gebruikt, leg die dan op een afstand die vereist dat je uit bed moet stappen. Dat helpt in ieder geval gedachteloos geswipe voorkomen, mocht je tussendoor wakker worden.
Oh en ’s nachts wat lezen op je telefoon is dus mooi wat anders dan een boek erbij pakken om slaperig te worden, aldus slaapexpert Jeff Rodgers. ‘Waar je telefoon je activeert, zorgt een boek juist voor ontspanning.’
