Je hebt een geweldig idee, maar toch durf je er niet over te beginnen in een vergadering. Waarom niet? Wil je het idee eerst uitwerken voordat je het wil delen? Denk je dat je het niet goed kunt verwoorden? Dat jouw idee niet goed ontvangen zal worden?
Misschien vinden je collega’s wel dat je het niet snapt. Of erger: dat je niet competent bent. Als je dit jezelf vertelt, dan ben je in de ban van FOPO. De afkorting staat voor Fear of Other People’s Opinions. Vrij vertaald: je bent bang voor wat anderen van jou denken.
Een ‘verborgen epidemie’ en ‘een irrationele, onproductieve en ongezonde obsessie’, volgens de Amerikaanse psycholoog Michael Gervais. Hij is een internationaal bekende expert in het leveren van prestaties. Hij heeft gewerkt met Olympische kampioenen, ceo’s van Fortune 100-bedrijven, onder wie Satya Nadella van Microsoft, en wereldsterren op muziek- en kunstpodia.
Niemand is immuun voor FOPO
In zijn nieuwe boek The First Rule of Mastery, dat op 7 november verschijnt, legt hij uit wat er aan de hand is. Sociale media, de druk om te slagen, overdreven aandacht voor externe beloningen, statistieken, bevestiging en goedkeuring maken dat FOPO overal flink huishoudt.
‘Je ziet FOPO in actie wanneer leiders geen moeilijke beslissingen durven te nemen. Als ceo’s kiezen voor de korte termijn en wanneer politici stemmen met hun partij in plaats van met hun geweten’, schrijft hij.
Niemand is helemaal immuun voor FOPO, omdat we nu eenmaal sociale wezens zijn, maar de consequenties ervan zijn groot. Gervais komt met een flinke waslijst in zijn boek. Je speelt op veilig, omdat je bang bent voor mogelijke kritiek. Je kiest voor behagen in plaats van provoceren en geeft zo je eigen standpunten op.
Lees ook: Voel jij je angstig op je werk? Zo ga je ermee om
Wie bepaalt jouw waarde?
Je geeft je authenticiteit op voor goedkeuring van anderen. Je lacht mee, ook als het niet grappig is. Je bijt op je tong wanneer iemand beledigende taal uitslaat. Je luistert niet, maar denkt na over een zorgvuldig geformuleerde reactie. Je jaagt de dromen van anderen na in plaats van die van jezelf.
Het hoort bij sociale intelligentie om de mening van anderen te begrijpen en te valideren, maar het wordt ‘problematisch als de mening van anderen je belangrijkste drijfveer wordt voor je gedachten en je handelen.’ Zo laat je andere mensen je waarde bepalen.
Een gebrek aan zelfvertrouwen maakt je extra gevoelig voor FOPO, en datzelfde geldt voor je identiteit ontlenen aan je prestaties. Dan definieer je wie je zelf bent als hoe goed je iets doet ten opzichte van anderen.
Oeroude angst voor afwijzing
‘Hoe hoger je op de carrièreladder komt, hoe gevoeliger je bent voor kritiek en de publieke opinie. Leiders hebben de macht om beslissingen te nemen met een aanzienlijke impact op stakeholders: werknemers, klanten, aandeelhouders en het grote publiek.’
Daarmee trekken ze de aandacht, ook van de media, waardoor ze extra onder druk staan om hun imago te beschermen, legt Gervais uit in zijn boek. Ook zij willen ten koste van veel, zo niet alles, een negatieve beoordeling vermijden.
Het gaat niet eens zozeer om die beoordeling. Het gaat om de angst. Een oeroude angst zelfs: voor afwijzing. Eigenlijk ben je met FOPO constant bezig met overleven. Met een antiek brein dat geen onderscheid maakt tussen fysieke en sociale dreiging.
Je wordt hyperalert, je scant voortdurend je omgeving op zoek naar goedkeuring, je interpreteert alle mogelijke aanwijzingen: lichaamstaal, micro-expressies, woorden, stiltes, acties en of het gebrek aan actie.
Lees ook: Jouw succes hangt van toevalligheden aan elkaar
FOPO vreet energie
Hoe meer aandacht je besteedt aan wat anderen wel of niet van je denken, hoe meer je je eigen potentieel beperkt. Je bent namelijk voortdurend afgeleid. Je mist daardoor ook belangrijke momenten, waardoor je minder verbinding krijgt.
Je mist kansen om te leren, om jouw kennis en ervaring naar voren te brengen. Daardoor worden de gevoelens van onzekerheid en de angst om ontmaskerd te worden alleen maar versterkt. ‘Omdat je je ware ik niet deelt, voel je je nooit verbonden, begrepen of omarmd.’
‘Door je voor te doen als iemand die je niet bent, voel je voortdurend de druk om de façade in stand te houden.’ En dat vreet ook nog eens bakken energie. Het verhaal onder controle houden, de perceptie van anderen managen, je eigen mening onderdrukken, anderen pleasen…
‘De zelfspot om je sterke en positieve kanten te bagatelliseren, je aanpassen en conformeren, overcompenseren voor vermeende tekortkomingen, op zoek gaan naar bevestiging, de verhoogde hartslag, de spierspanning, de nervositeit: FOPO put je systeem uit’.
Versterk je zelfkennis
Gervais gaat in zijn boek uitgebreid in op hoe je brein dit alles in de hand werkt. Hij geeft ook praktische tips over hoe je je los kan maken uit de verlammende greep van FOPO. Je helemaal niets aantrekken van anderen is overigens niet de beste oplossing. Daarmee mis je waardevolle informatie en de kans om iets te leren over jezelf.
De beste bescherming is een sterk zelfbewustzijn. Wat zijn jouw talenten, vaardigheden, waarden en overtuigingen? Waar laat jij je door leiden? ‘Als je weet wie je bent, vormen de meningen van anderen niet langer een constante bedreiging.’
Adem bij een aanval van FOPO eerst diep in. Focus je aandacht op wat zich in je binnenste afspeelt. Onderzoek je angsten en je overtuigingen in je hoofd. Wat triggert je en waarom?
Maak purpose je drijfveer
Tegelijkertijd raadt hij je aan om de aandacht van jezelf weg te trekken. Dat klinkt tegennatuurlijk in een wereld die navelstaren inmiddels tot norm heeft verheven. Maar als je echt je eigen leven wil leiden, dan stap je uit die egoïstische comfortzone.
Kies voor ontdekken, leren en bijdragen aan iets groters. Met een purpose richt je je op de toekomst. Je versterkt je interne motivatie, je veerkracht en je connectie met anderen. Dat hogere doel wordt je nieuwe referentiepunt om je gedachten aan te toetsen.
Niet de beoordeling van anderen, maar purpose is nu je drijfveer om impact te maken. ‘Doel, in plaats van goedkeuring, wordt het filter waardoor je beslissingen neemt, prioriteiten stelt en keuzes maakt.’ Veel gezonder en vooral veel duurzamer, besluit Gervais.
Lees ook: Waarom jij opbrandt, terwijl je collega floreert
