Veenbranden zijn verraderlijk, omdat ze onder de oppervlakte ‘doortrekken’ en op onverwachte plekken en momenten kunnen oplaaien. Langdurig onder stress staan lijkt veel op een veenbrand. Je merkt er lange tijd niet echt wat van. De spanning is als het ware gewoon geworden.
Elk weekend en elke vakantie weet je het smeulende vuur te temperen. Maar als het vuur niet definitief dooft, kan het smeulen een uitslaande brand worden.
Vol energie weer aan het werk na je vakantie
Voor de meesten van ons is de vakantieperiode weer ten einde. De vakantie was fijn, maar het is toch ook weer leuk om te gaan werken. De eerste dagen na de vakantie is het nog even wennen. Maar voor je het in de gaten hebt, is het vakantieritme weer vervangen door de vertrouwde werkroutines. Je merkt weer dat het werk je stimuleert en je kan enthousiasmeren.
Energietekort, ondanks vakantie
Bij sommigen lijkt de energie na de vakantie echter helemaal niet terug te komen. Sterker nog, volgens de auteurs van Ik ben er helemaal klaar mee zegt maar liefst 62 procent geen energie uit zijn werk te halen.
De onderbreking van het werkritme door de vakantie heeft de oververmoeide en gestreste werknemers geen nieuwe energie gebracht. Ze hebben de vakantie als te kort ervaren om weer helemaal opgeladen aan de slag te kunnen.
Vanaf de eerste dag na de vakantie moeten ze zich weer naar het werk slepen. Niks geen vernieuwde energie. Bij hen zijn de signalen van de veenbrand helder. Er smeulde nog steeds iets. Als een zacht windje heeft het werk het vuur weer aangewakkerd.
Nog langer negeren zal niet meer lukken. Doelgerichte actie om te zorgen voor minder stress is geboden.
Wat te doen bij langdurige stress
Herken je je in dit verhaal? Allereerst een hart onder de riem: chronische stress ontwikkelen is niet iets dat louter voorbehouden is aan ‘zwakkelingen’.
Sterker nog, het zijn veelal de sterke, doelgerichte en verantwoordelijkheid nemende mensen die niet zo snel toegeven aan spanning en dan plots door de ‘veenbrand’ overvallen worden. Als de chronische stress zich tegen je keert, merk je dat aan van alles.
Lichamelijk voel je snel de vermoeidheid, je ambities verdwijnen en je vermogen om overzicht te houden is sterk verminderd. Alles wordt een last. Je altijd beroerd en gespannen voelen is niet alleen slecht voor je hart, maar vermindert ook je gevoel van controle, leidt tot slechte relaties en maakt je ook nog vatbaarder voor ziektes.
Stress maakt ziekt
Stress en een hoofd vol zorgen kunnen absoluut ziekmakend zijn, stelt huisarts Juriaan Galavazi. Van hoofdpijn tot chronische vermoeidheid, van somberheid tot hartkloppingen. ‘Zou het zo kunnen zijn dat daar waar je met je hoofd geen nee meer kunt zeggen, je lichaam het voor je gaat doen?’
Kortdurende stress is zeer efficiënt: je hartslag, je spieren zetten zich schrap, je ademhaling gaat sneller. Het stelt je in staat om te vechten of te vluchten. Maar als dat mechanisme te lang aanhoudt maakt dat je absoluut ziek, vertelt Galavazi. ‘De snelle hartslag gaat over in hartkloppingen of hoge bloeddruk, je kan klachten krijgen met je spieren of gewrichten en ook je afweersysteem gaat minder goed functioneren.’
Waar het misgaat is dat we ons vaak zo sterk identificeren met de rollen die we onszelf hebben aangemeten. Galavazi: ‘Er is niets mis met presteren, de lat hoog leggen of perfectionistisch zijn. Totdat je het nodig hebt om je goed te voelen. Dan heeft die rol, de prestatie en het perfectionisme, leiding gekregen over jou in plaats van dat jij nog leiding hebt over het perfectionisme.’
Energie opbouwen na langdurige stress, hoe?
Als je moet herstellen van langdurige stress is het belangrijk dat je de tijd neemt om je energieniveau weer op peil te brengen. Vitaal worden is een belangrijke voorwaarde voor het volledig herstel.
Een aantal ingrediënten voor een doelmatige aanpak is essentieel. De eerste zorg is dat je een vaste dagstructuur handhaaft, zodat je dag- en nachtritme regelmaat heeft.
Daarnaast is voldoende beweging, aangepast aan je behoefte, belangrijk. Daarbij gaat het niet om intensief presteren, maar om herstel en het opdoen van energie. Zo zal een wandeling, of wat rustig fietsen, een nuttige investering blijken. Het klinkt saai, maar inspanning afwisselen met voldoende rust, optimale orde in het leven en regelmatig rustig bewegen zijn de kernaspecten van het herstel.
9 tips om je (chronische) stress de baas te worden en weer energie te krijgen:
De volgende regels zijn cruciaal voor herstel van een smeulende veenbrand:
- Sta niet heel vroeg op, maar zeker ook niet laat. Zorg voor een vast ritme, zodat je zonder haast kunt douchen, aankleden en ontbijten. Kom rustig op gang.
- Ga naar buiten om te wandelen of licht te sporten. Doe dit het liefst ‘s ochtends. Dit kan ook ‘s middags, maar ga niet ‘s avonds sporten.
- Neem na een activiteit rust. Ga even liggen of ontspannen. Als je moe wordt van een activiteit, stop er dan mee. En ga bij voorkeur overdag niet slapen, maar ontspannen. Geef toe aan vermoeidheid.
- Wissel passief en actief gedrag regelmatig af.
- Houd activiteiten kort met wat tijd ertussenin.
- Handel zaken met aandacht af. Haast je niet, doe alles in een rustige versnelling.
- Doe geen twee dingen tegelijk. Het lukt niemand echt om twee dingen tegelijkertijd te doen, maar zeker niet als je overbelast bent.
- Eet op regelmatige tijden.
- Doe ‘s avonds geen inspannende dingen. Laat de tv en de computer uit en signaleer dat je moe wordt. Ga op een redelijke en vaste tijd naar bed. En ’s morgens sta je weer op een vast tijd op, waarbij je tijd hebt om alles rustig aan te doen.
Binnen 14 dagen meer energie
Als je in staat bent je aan dit soort leefregels te houden, zal je merken dat binnen 14 dagen je energieniveau weer begint te stijgen.
Maar pas op. Het klinkt allemaal simpel, maar voor de zichzelf voortdurend verplichtende professional is het niet eenvoudig. Als je voortdurend het gevoel blijft houden dat je tekortschiet, is gespecialiseerde hulp nuttig. Leren de impliciete en wat dwangmatig werkeisen te wijzigen, is dan een noodzakelijke aanvulling om de leefregels en jezelf echt serieus te leren nemen.
Lees ook: 7 tips om zo effectief mogelijk van vakantie terug te komen
Zo krijg je weer energie na chronische stress
1. Hoe weet ik dat ik last heb van langdurige stress?
Je hebt te lang onder een te hoge druk gewerkt als je merkt dat alles je te veel wordt. Je bent snel moe, je ambities verdwijnen en je vermogen om overzicht te houden is sterk verminderd. Alles wordt een last.
2. Wat helpt me om weer energie te krijgen?
Zorg dat je een vaste dagstructuur hebt, zodat je dag- en nachtritme regelmaat heeft. Daarnaast is voldoende beweging, aangepast aan je behoefte, belangrijk. Een wandelingetje, of wat rustig fietsen, is al voldoende. Inspanning afwisselen met voldoende rust, optimale orde in het leven en regelmatig rustig bewegen zijn de kernaspecten van het herstel.
3. Hoelang duurt het om mijn energieniveau op het gewenste niveau te krijgen?
Met de tips uit dit artikel zou je binnen 14 dagen een positief effect op je energieniveau moeten ervaren. Maar pas op. Het klinkt simpel, maar als je voortdurend het gevoel hebt dat je tekortschiet, moet je je afvragen hoe realistisch de eisen aan jezelf zijn.
