Vliegtuigmotoren blazen van alles in de atmosfeer, onder meer waterdamp en roetdeeltjes. Die waterdamp bevriest rond 10 kilometer hoogte, in de atmosfeer vriest het daar namelijk meer dan 40 graden. De ijskristallen vormen zo vliegtuigstrepen. Ze zijn vooral goed zichtbaar tegen een blauwe lucht.
Vliegtuigstrepen hebben alleen een verrassend groot effect op het klimaat. De luchtvaart is verantwoordelijk voor 2,5 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Maar als je kijkt naar de totale impact van het vliegverkeer op de opwarming van de aarde, dan is 35 procent hiervan afkomstig van die kunstmatige wolken.
Reden voor Google om een experiment uit te voeren met American Airlines en Breakthrough Energy. Die laatste organisatie is in 2015 opgericht door Bill Gates om technologieën die broeikasgassen kunnen verminderen te versnellen. Het stak onder meer geld in de Eindhovense startup RIFT.
Kunstwolken houden warmte vast
Google Research verzamelde met deze twee partijen een enorme massa gegevens: satellietbeelden, weerberichten en vliegroutes. Met AI worden vervolgens voorspellende kaarten gemaakt waarmee piloten de beste routes kunnen kiezen om minder vliegtuigstrepen te laten ontstaan.
Die strepen zijn namelijk wel degelijk te beïnvloeden. Dat heeft te maken met de vochtigheid van de luchtlagen. Afhankelijk van de atmosferische omstandigheden blijven ze minuten of urenlang hangen. Hoe droger de lucht, hoe sneller de ijskristallen weer veranderen in waterdamp.
Overdag kunnen deze kunstwolken het zonlicht weerkaatsen, maar ze houden ook grote hoeveelheden warmte vast die anders de aarde zou verlaten. ‘s Nachts hebben ze nog een grotere negatieve impact. Het opwarmend effect van deze vliegtuigstrepen komt uiteindelijk hoger uit dan het afkoelende effect.
Lees ook: Eindhovense startup voorziet drones van batterijwissels in de lucht
Vliegtuigstrepen zijn te beïnvloeden
Met American Airlines zijn zeventig testvluchten gemaakt over een periode van zes maanden. Daarbij hebben de piloten gebruik gemaakt van de door AI gegenereerde voorspellingen van Google gecombineerd met speciale digitale modellen van Breakthrough Energy.
Daarmee proberen ze de hoogtes te vermijden die vliegtuigstrepen veroorzaken. Na deze testvluchten zijn de resultaten geanalyseerd via satellietbeelden. Het resultaat is positief: piloten weten zo 54 procent van de strepen te verminderen.
Dat ‘omvliegen’ blijkt ook maar 2 procent extra aan brandstof te kosten. De totale toename aan brandstofkosten voor een luchtvaartmaatschappij komt volgens Google neer op 0,3 procent, omdat de meeste vliegstrepen worden veroorzaakt door een klein deel van de vluchten.
Kleine aanpassingen nodig
Kleine aanpassingen, op specifieke locaties een paar duizend voet omhoog- of omlaaggaan, blijken dus een groot verschil te maken. Piloten doen dit al om turbulentie te vermijden. Software die tijdens vluchten wordt gebruikt om met turbulentie om te gaan, zou eenvoudig kunnen worden aangepast om ‘streepvoorspellingen’ toe te voegen.
Het is een oplossing die effectief is, niet te veel geld kost, en schaalbaar is voor de commerciële luchtvaart, concluderen de Google-onderzoekers Carl Elkin en Dinesh Sanekommu in een blog. De twee gaan door met onderzoek om uit te zoeken waar de grootste impact zit en om het vermijden van die strepen beter te automatiseren.
Na meer tests, onder meer tijdens nachtvluchten, zou Google deze gegevens en tools vrij beschikbaar willen stellen, beweert Fast Company. Natuurlijk kunnen ook sommige biobrandstofmengsels vliegtuigstrepen verminderen. Maar die maken tot nu toe nog maar 0,1 procent uit van totale brandstofverbruik in de luchtvaart.
De industrie becijferde dat alleen al voor de Europese luchtvaart het overstappen op gebruik van schone brandstoffen meer dan 440 miljard euro kost. Het lichtjes veranderen van de vliegroute voor minder strepen is dus een eenvoudigere stap, die ook sneller kan worden uitgevoerd.
Lees ook: Voor dit Nederlandse vliegtuig op batterijen is 1 miljard euro nodig
