Mogelijk in uw volgende Playstation: een 3D-lens uit Zeeland

Google noemt de Zeeuwen een lichtend voorbeeld in de wereldwijde fotonicamarkt, een miljardenindustrie. Een gesprek met 'gamechanger' LuxExcel.

De Kamer van Koophandel betitelde hen als ‘meest innovatieve MKB-bedrijf van 2015’ en ook de prestigieuze PRISM Award werd in de wacht gesleept. Luxexcel is dan ook een vrij bijzondere groeibriljant die uit de Zeeuwse innovatieklei is opgetrokken. Het bedrijf kan met zijn 3D-superprinter zeer snel, massaal en precies kunststof lenzen produceren.

Te veel regels

‘Kleine innovatieve bedrijven hebben het in Nederland maar erg lastig’, verzucht Richard van de Vrie, in 2009 oprichter van Luxexcel, een bedrijf dat vanaf het begin gefocust is op het maken van kunststof lenzen met een driedimensionale printer. Hij licht toe: ‘Het zijn in Nederland vaak de grote bedrijven die bij de te verdelen innovatiegelden aan het langste eind trekken. Ik heb ook wel eens maanden geprobeerd een ‘soft’ lening te krijgen, maar je schiet er geen zak mee op. Te veel regels en elke aanvraag is geheel ontdaan van elk risico. Iemand in Den Haag zal toch eens een verkeerde investering doen…'

Belgische slagvaardigheid

Daar waar de Nederlandse overheid het laat afweten, sprong de Vlaamse Participatiemaatschappij in het gat. In juli dit jaar haalde Luxexcel bij een tweede financieringsronde 7,5 miljoen euro op, waarvan het grootste deel afkomstig van de Belgen. Andere investeerders zijn het Amsterdamse SET Ventures, Munich Ventures uit Duitsland en een Amerikaanse investeringsmaatschappij.

Hoogwaardige banenmotor

Van de Vrie: ‘De Belgen waren slagvaardig. Ze zien gewoon heel veel potentieel in onze technologie en zien er een hoogwaardige banenmotor in’. Door de nieuwe investeringsronde heeft Van de Vrie nu een minderheidsbelang. De eerste vier jaar had hij alles zelf gefinancierd door de verkoop van een eerder bedrijf. Luxexcel opende onlangs in het Belgische Turnhout een nieuw research & development-centrum. In Kruiningen werken 27 medewerkers en staan nog vijf vacatures open.

Superprinter

Hoe werkt de techniek van Luxexcel? Feitelijk wordt er door middel van een geavanceerde 3D-printer (‘een Formule 1 printer’) op grote schaal, zeer snel en zeer precies kunststof lenzen geproduceerd. Ze komen er glad en puntgaaf uit, waardoor napolijsting niet meer nodig is. Van de Vrie lachend: ‘We hebben meer patenten dan medewerkers, 50 om 27. Als enige ter wereld hebben we het patent voor deze 3D-druppeltechniek. De toepassingen hiervan zijn onbegrensd.’

Drones

Of het nu een koffiemachine, een Game-station of een drone is, overal zitten lenzen in. Voorheen was de productie van deze lenzen een tijdrovend en daardoor kostbaar proces, legt Van de Vrie uit. ‘Stel dat een bedrijf als Microsoft of Sony een nieuw lensje in zijn Game-station wil, dan wordt daarvoor een partij een aparte mal gemaakt aangepast aan het nieuwe ontwerp. Maar zodra er een oneffenheid in zit of er is een foutje gemaakt in het lensontwerp, kun je zowel de mallen als de geproduceerde lenzen weggooien. Het is dus een penibel proces en kostbaar bovendien. Een mal begint bij 10.000 euro en eindigt bij 250.000 euro per stuk. Bovendien moet je voor een aantrekkelijke prijs grote volumes lenzen afnemen en op voorraad leggen’.

Digitaal inschieten

Dat kan anders, dachten de Zeeuwen. Ze hebben het aanvraagproces geheel online ontsloten en door de 3D techniek kan er zeer snel een ontwerp worden aangepast. Het resultaat is minder afval en vooral minder kosten. Van de Vrie: ‘Een klant kan 24 uur per dag via een online platform een ontwerp inschieten. We sturen een prototype lens terug en na een aantal muisklikken kunnen we de definitieve versie als in volumes gaan produceren. Van een lens een bril kunnen wij er twee – tot vierhonderd per uur printen. Bij minuscule lensjes zit je op minstens 2.000 stuks per uur.’
De prijzen zijn ook een stuk lager. Per stuk ligt de prijs van een lens tussen de 750 en 3.000 euro per stuk. Bij tien stuks gaat de prijs met 20 tot 30 procent omlaag. Bij ‘honderden’ gaat de prijs nog verder omlaag. Het printproces zal op termijn zeker met spuitgieten kunnen wedijveren.’

Wordt dit de nieuwe ASML?

Onbegrensde mogelijkheden

Tot nu toe behaalt Luxexcel haar meeste omzet bij de verlichtingsindustrie, de display industrie en luchtvaartindustrie met klanten als Siemens, Rockwell Collins, Olympus en Bartenbach. Voor dit jaar wordt een omzet onder de 1 miljoen euro verwacht. Het printproces verbetert snel en de komende jaren moet dit snel gaan toenemen, zodra nieuwe markten worden aangeboord. Vakorganisatie SPIE schat dat er in 2015 430 miljard dollar aan omzet wordt gedraaid in de optische industrie. In 2020 moet dit groeien naar 615 miljard dollar. Van de Vrie: ‘Denk aan drones, bewakingscamera’s, mobiele telefooncamera’s, overal worden optische componenten voor nodig. En er zullen nog vele toepassingen volgen waar lenzen voor nodig zijn. Misschien ontstaan er ook mogelijkheden voor data-distributie en opslag via lichttechnologie en speciale lensjes. Door digitale productie worden bedrijven in staat gesteld om een eindproduct veel sneller te ontwikkelen. Dure ontwikkelingstijd moet van vele maanden terug naar een paar weken zodat bedrijven veel eerder omzet kunnen gaan maken met nieuwe producten.’

Google

Onlangs presenteerde Google de ‘Optic Roadmap’ voor de SPIE, de wereldwijde organisatie van de optische industrie. Luxexcel wordt op pagina 118 genoemd als pionier op het gebied van ‘GRIN lenzen‘. Dit zijn lenzen die verschillende brekingsindexen hebben in 1 onderdeel. Van de Vrie: ‘Er is nu geen enkele technologie voor om die te maken. Google en vele andere optische specialisten denken dat o.a. voor virtual reality en imaging functies de digitale wijze hoe Luxexcel produceert compleet nieuwe mogelijkheden biedt. “The Digital Era for Optics Design & Manufacturing has started!’

Tienkamp

Van de Vrie vergelijkt het continue verbeterproces met een tienkamp: 'Standaard 3D-printers maken vele soorten producten voor verschillende toepassingen. Alleen: een tienkamper heeft geen wereldrecords voor een specialisme op naam staan. Luxexcel focust zich wel op één specialisme, namelijk het 3D-printen van optische componenten. Iedere dag verbeteren we ons product door aanpassingen in de software, de hardware, de algoritmen, het materiaal en de kennis. En met iedere verbetering komen er nieuwe toepassingen in het vizier'.

‘Nerds’

Van de Vrie zoekt nieuw personeel en zegt hen met moeite te kunnen vinden. Hij zegt: ‘Chemisch technologen, softwareontwikkelaars en processpecialisten. ‘We zoeken eigenlijk ‘nerds’ die zich in project of proces kunnen vastbijten en out-of-the-box kunnen denken’. Blijft Kruiningen dan wel de vestigingsplaats? ‘Voorlopig wel, al wordt in de VS wel continu aan ons getrokken. In de toekomst stel ik me voor dat we wereldwijd een aantal printcentra hebben. Nu staat ons hoofdkantoor in Nederland, maar wij moeten continu kijken wat het beste is voor de ontwikkeling van ons bedrijf.’

LuxExcel is gamechanger van de dag. In november presenteert MT-magazine alle 50 GameChangers van 2015. Op 3 december wordt uit hun midden de GameChanger van het jaar verkozen.

Meer weten? Klik hier. Of lees meer over Gamechangers:

• Interview met Airborne Oil & Gas: Hoe een oersterke vezelpijp de olie- en gasindustrie op z'n kop zet
  
• Interview met Medimetrics, producent van de eerste elektronische pil ter wereld
  
• Interview met Dr. Ten: 'Zeezoutbatterij tot 3 keer goedkoper'
  
• Interview met Werkspot.nl: 'Dagelijks voor 1,2 miljoen aan klussen'
  
• Alles over gamechangers