Het gevoel van urgentie is nodig om verandering daadwerkelijk te laten gebeuren, zo stellen onderzoekers Elsbeth Johnson en Fiona Murray in een artikel op de website van de Amerikaanse universiteit MIT. Of het nou gaat om vaccins, verbeterde beademingsapparatuur of de opschaling van ziekenhuisbedden – door noodzaak komt innovatie in een stroomversnelling.
Maar zoveel druk als de ketel de afgelopen tijd de verduren heeft gehad – is dat goed voor innovatie of zorgt die stress juist voor het verdwijnen ervan? Volgens Gert Staal, programma-manager voor innovatiemanagement aan Nyenrode, is het allereerst goed om je te bedenken dat innovatie niet iets is van de laatste decennia. ‘Hoewel het woord nu veelal gebruikt wordt binnen bedrijven, is het al decennia zo dat bedrijven die niet vernieuwen, langzaam ingehaald worden.’
Gebrek aan middelen
Zomaar verdwijnen zal het dus niet. Toch kan het nu wel knap lastig zijn voor sommige bedrijven om in tijden van beperkte middelen als tijd en geld te gaan innoveren. ‘Je ziet bovendien dat veel innovatietrajecten veel interpersoonlijk contact nodig hebben: vergaderingen, brainstorms. Dat is allemaal een stuk lastiger te organiseren via Zoom.’
Toch noemt Staal de innovatiekracht van veel bedrijven tijdens het begin van de lockdown in maart ‘indrukwekkend’. Het belangrijkste ingrediënt daarvoor? Urgentie. ‘Doordat je oude businessmodel niet meer werkt, móét je wel aan de bak om op een andere manier geld te verdienen.’ Staal prijst de manier waarop restaurants bijvoorbeeld snel om wisten te schakelen naar afhaalmaaltijden. ‘Al is het natuurlijk de vraag of dat op de lange termijn innovatie oplevert.’
Andere prioriteiten
Die noodzaak is een van de redenen dat corona juist wél goed zou kunnen zijn voor innovatie, zo stellen Johnson en Murray in hun artikel. De onderzoekers zien nog een aantal andere redenen waarom innovatie juist gestimuleerd wordt tijdens een crisis. Bedrijven zijn in staat om innovatie prioriteit te maken en andere dingen te laten vallen: er móét immers geïnnoveerd worden om te blijven bestaan. Ook helpt het dat iedereen in het bedrijf ineens de noodzaak voelt – niet slechts een daarvoor aangestelde afdeling. Dat brengt nieuwe perspectieven met zich mee.
Door die urgentie, ontstaat er bovendien (kort) momentum om veel te experimenteren: er moet immers snel gehandeld worden. Die zogenaamde ‘stress’ noemt Staal ook als bepalende factor voor innovatie bij bedrijven. ‘Tijdens zo’n crisis zijn er eigenlijk drie verschillende soorten bedrijven. Het soort dat onstuimig hard groeit in deze tijd, bedrijven die stil komen te liggen en bedrijven waar de business wel doorloopt, maar die minder vatbaar zijn voor deze crisis.’
Het zijn vooral die snelgroeiende bedrijven én degene in nood die innoveren tijdens de crisis. ‘Maar bij degenen die wat doorkabbelen, is de noodzaak niet zo hoog. Die missen dus eigenlijk de innovatiegolf die anderen wel doormaken.’
Hoe jaag je creativiteit aan in tijden van corona? Vijf tips
- Bied ruimte voor meer perspectieven
- Hou onderbrekingen in de hand
- Let op het energieniveau
- Laat die ene mail wachten en ga een blokje om
- Blijf elkaar, mondjesmaat, fysiek zien.
Voor de lange termijn
Was al deze innovatie ook van de grond gekomen zonder deze pandemie? Staal ziet het vooral als een aanjager van dingen die al langer onder het oppervlak sluimerden. ‘Denk aan Teams of Zoom, maar ook aan cloudoplossingen. Dat zijn geen volledig nieuwe zaken.’
Toch is het wellicht te vroeg om te juichen, waarschuwen Johnson en Murray van MIT. Zodra de coronadruk van de ketel is, moet nog blijken of de vernieuwingen daadwerkelijk voor de lange termijn haalbaar zijn of dat de essentie van vernieuwing echt blijft hangen. ‘Door te begrijpen hoe innovatie tijdens een crisis werkt, is die theorie ook makkelijker toe te passen zodra de urgentie niet zo hoog is.’
