StartupDelta maakte een fijn overzicht van technologieën waarmee Nederland meespeelt in de wereldwijde top, en die de potentie hebben om in de voetsporen te treden van Nederlandse uitvindingen zoals bluetooth, de compact disc en wifi. Inclusief startups die uit een universiteit zijn voortgekomen. De lijst is gebaseerd op de input van onderzoekers, investeerders en regionale innovatiehubs zoals Kennispark Twente en StartLife (Wageningen).
Meer lezen over disruptieve businessmodellen? Lees het Sprout bookazine Disrupt
Het overzicht is afgekeken van een vergelijkbare top tien die het Massachusetts Institute of Technology (MIT) jaarlijks publiceert. “In de Nederlandse universiteiten gebeuren minstens zoveel interessante dingen, maar op de een of andere manier krijgen we dat niet altijd goed genoeg over het voetlicht”, zegt Anne-Wil Lucas van StartupDelta. “Met deze lijst hopen we een nieuwe traditie te starten, waarbij we wetenschappers en de spinoffs die met doorbraak technologie bezig zijn in de schijnwerpers zetten.”
StartupDelta ziet het aantal nieuwe startups die uit de universiteit voortkomen stijgen. “We hopen dat die trend zich voortzet. Wetenschappers die ervoor kiezen ondernemer te worden of veel tijd te besteden aan het naar de markt brengen van hun onderzoek, worden binnen de universitaire wereld nog niet altijd op waarde geschat. Met deze lijst willen we laten zien hoe belangrijk het is dat dit wel gebeurt.”
De top tien:
1. Kweekvlees
Een aantal Nederlandse startups werkt aan technieken om de CO2-afdruk van vlees omlaag te brengen. Zoals Mosa Meat, de aan de universiteit van Maastricht verbonden kweekvlees-startup die ‘s wereld eerste laboratorium-hamburger maakte. Het bedrijf van kreeg afgelopen juli 7,5 miljoen euro groeigeld, afkomstig van onder meer Google-oprichter Sergey Brin. Sprout komt maandag met investeringsnieuws van een andere Nederlandse ‘clean meat’-startup, die tot nu toe onder de radar opereerde.
2. Printfabriek
Een aantal Nederlandse bedrijven werken aan radicaal nieuwe productieprocessen. Zoals Luxexcel, dat lenzen print voor bijvoorbeeld AR- en VR-brillen en lenzen met ingebouwde sensoren. Het grote voordeel van 3D-printen is efficiëntie, er wordt amper materiaal verspild en het maken van een lens vereist minder stappen. Iamfluidics, een spin-off van de Universiteit van Twente, kan structuren met levende cellen printen, waarmee bijvoorbeeld beschadigde huid kan worden gerepareerd.
3. Chirurgische robots
Bij het verrichten van complexe operaties kunnen mensen wel wat hulp gebruiken van nauwkeurig werkende robots. Professor Chirurgische Robots van de Universiteit Twente Sarthak Misra kreeg eerder dit jaar een subsidie voor een ‘smart’ naald, die – uitgerust met sensors – operaties kan uitvoeren met minimale impact op een patiënt. Op de Universiteit van Eindhoven werkt hoogleraar Maarten Steinbuch aan robots voor de operatiekamer. Dat leidde onder meer tot spin-off Microsure, een startup die afgelopen maart enkele miljoenen euro’s ophaalde.
4. Hersens kopelen aan computers
Het verbinden van hersens met een computer opent een wereld van mogelijkheden. Zo laat MindAffect, een spin-off van de Radboud Universiteit in Nijmegen, ALS-patiënten weer praten door hersenactiviteit via een headset te vertalen naar een computerscherm, zodat een patiënt woorden kan typen:
5. Regeneratieve geneeskunde
Regeneratieve geneeskunde draait om het repareren en vervangen van beschadigde cellen. Via het platform RegMed XB bundelen vier Nederlandse universiteiten hun krachten met met bedrijven uit de gezondheidssector. Startups zijn onder meer Stentit (TU Eindhoven), maker van afbreekbare stents. De techniek van Hy2Care helpt bloedvaten te herstellen bij mensen met reuma.
Xeltis (45 miljoen Series C in 2017) maakt high-tech plastic hartkleppen, die langzaam worden vervangen door lichaamscellen. Mimetas (Leiden) haalde eerder dit jaar 20 miljoen op voor een orgaan-op-een-chip waar medicijnen op getest kunnen worden.
6. Batterijen en energieopslag
Terwijl batterijen steeds belangrijker worden, van auto’s tot gadgets, groeit de hoeveelheid energie die ze kunnen opslaan maar mondjesmaat. Met zijn nieuwe bedrijf Lithium Werks investeert Booking.com-oprichter Kees Koolen de komende jaren 100 miljoen in een campus Twente Airport voor innovaties op het gebied van energieopslag.
AquaBattery bewaart energie in tanks met water en tafelzout. Een eerste pilot loopt inmiddels in The Green Village in Delft. Leyden Jar claimt de energiedichtheid van Lithium-ion-accu’s met wel 50 procent te kunnen verhogen.
7. Fotonica
Gegevens versturen met licht zou wel eens een oplossing kunnen zijn voor het probleem dat we bij het telkens sneller maken van computerchips tegen de fysieke grenzen aanlopen. Afgelopen juli werd bekend dat Nederlandse overheid, universiteiten en bedrijfsleven een kwart miljard euro uittrekken om van fotonica-bedrijven wereldspelers te maken. Van robots, zelfrijdende auto’s tot medische sensoren en smart cities, ze zullen in de toekomst allemaal gebaseerd zijn op fotonica, zegt wetenschapper Ton Backx.
Lionix en Smart Photonics zijn twee bedrijven die fotonica-chips maken. De techniek van Effect Photonics zorgt ervoor dat de bandbreedte van mobiele netwerken flink wordt verhoogd. Ontwerper van fotonica-chips PhoeniX Software werd eerder dit jaar ingelijfd door het Amerikaanse softwarebedrijf Synopsys.
8. CRISPR-Cas
Genen programmeren, is het idee achter CRISPR-Cas-systeem. Hudson River Biotech (Wageningen) gebruikt de techniek om planten te kweken met meer opbrengst, voedingswaarde en minder noodzaak voor pesticiden.
9. Gezonde maag
Een gezonde maag is een voorwaarde voor een goede gezondheid, van het opnemen van voedingsstoffen tot het signaleren van ziektes. Newtricious gebruikt eieren als basis voor maagbevorderende ingrediënten, waaronder eentje die helpt tegen verminderd zichtvermogen. A-Mansia (13 miljoen groeigeld) pakt overgewicht aan met een op een bacterie gebaseerd voedingssupplement.
10. Planten kweken
Landbouw is bij uitstek een Nederlands innovatiegebied. Solynta kweekt aardappels die meer opbrengen, en beter bestand zijn tegen ziektes. Daarvoor haalde het bedrijf uit Wageningen vorig jaar 16 miljoen op. Andere gewas-disruptors zijn Florist Holland en HilverdaKooij, die dit jaar fuseerden. Het Future Food Fund, waar ook Heleen van Oord bij betrokken is, investeert 12 miljoen euro in landbouw-startups.
