Uit door MT/Sprout opgevraagde cijfers van de Kamer van Koophandel (KvK) blijkt dat in het tweede kwartaal van dit jaar 37 procent van de ondernemers in ons land vrouw is. 63 procent van de ondernemers is man. Dat sluit aan bij de meest recente CBS-cijfers uit 2019, die tevens wijzen op 37 procent vrouwelijke ondernemers.
Het percentage vrouwelijke ondernemers in Nederland neemt maar mondjesmaat toe. Ruim negen jaar geleden, in het eerste kwartaal van 2013, bedroeg het aandeel vrouwelijke ondernemers nog 34 procent, blijkt uit KvK-cijfers. In negen jaar tijd is het percentage vrouwelijke ondernemers in Nederland dus slechts 3 procentpunt gestegen.
Meer vrouwelijke ondernemers
Wel neemt het absolute aantal vrouwelijke ondernemers in ons land toe. In het tweede kwartaal van dit jaar hebben 725.619 vrouwen zich ingeschreven als ondernemer, tegenover ruim 715.477 vrouwen in het eerste kwartaal van dit jaar. In het eerste kwartaal van 2013 waren nog nog slechts 441.736 Nederlandse vrouwen aan het ondernemen.
Maar hetzelfde kan worden gezegd over het aantal mannelijke ondernemers, dat in het tweede kwartaal van dit jaar ruim 1,2 miljoen bedraagt, een toename van meer dan 13.000 ten opzichte van het eerste kwartaal. In het eerste kwartaal van 2013 mochten nog 862.305 mannen zich ondernemer noemen. Het totaal aantal ondernemers nam door de jaren heen dan ook simpelweg toe, van ruim 1,3 miljoen begin 2013 naar ruim 1,95 miljoen afgelopen kwartaal.
Vrouwelijke ondernemer vaker zelfstandige
De forse toename van Nederlandse ondernemers is voor het grootste deel toe te wijzen aan het feit dat meer landgenoten een bestaan als zelfstandige zijn gaan leiden. Van alle 1,95 miljoen Nederlandse ondernemers is bijna anderhalf miljoen in het tweede kwartaal van dit jaar zzp’er.
Dat is zo’n 75 procent van alle bij de KvK ingeschreven ondernemers. In het eerste kwartaal van 2013 was nog zo’n 68 procent alle alle Nederlandse ondernemers zelfstandige. Waarschijnlijk speelt de flexibilisering van de arbeidsmarkt een rol bij de toename van het aantal zzp’ers. Ondernemen blijkt in Nederland bijna gelijk te staan aan een bestaan als zelfstandige. Denk aan het leger aan maaltijdbezorgers, verzelfstandigde postbodes en Helpling-schoonmakers.
Opvallend is dat vrouwelijke ondernemers relatief vaker voor een zzp-bestaan kiezen dan mannen. Zo’n 79 procent van de vrouwelijke ondernemers is in het tweede kwartaal van 2022 zzp’er, tegenover zo’n 73 procent van de mannen.
Mannen kiezen vaker voor een bv, de meest gebruikelijke rechtsvorm voor start- en scaleups. Zo’n 8 procent van de hen (94.567 ondernemers) heeft een besloten vennootschap, tegenover zo’n 3 procent van de vrouwelijke ondernemers (19.414 ondernemers). Het opzetten van een vennootschap onder firma (vof) is populair bij zowel mannen (zo’n 19 procent van alle ondernemers) als vrouwen (zo’n 18 procent).
Vrouwelijke ondernemers in startup-branche
Goed, mannen kiezen dus vaker voor het opzetten van een bv dan vrouwen, maar hoe zit het nu precies met de genderverdeling in het aantal oprichters van start- en scaleups in ons land? Die vraag blijkt moeilijk te beantwoorden.
Dataplatform Dealroom telt ruim 30.000 in Nederland gevestigde start- en scaleups. Echter is niet van alle bedrijven bekend of ze een mannelijke of vrouwelijke oprichter hebben. Van de bedrijven waarbij dit wel bekend is, blijken er 2756 (87 procent) door mannen geleid te worden, tegenover 401 startups (13 procent) met een vrouwelijke oprichter.
Wie kijkt naar het aantal in Nederland woonachtige oprichters van start- en scaleups, krijgt er op Dealroom in totaal 10.748 voorgeschoteld. Van niet alle ondernemers blijken gendergegevens ingevoerd te zijn. Hoe het ook zij, het aantal ondernemers dat op Dealroom als vrouw staat genoteerd, bedraagt 591 ondernemers (12 procent), tegenover 4.442 mannelijke oprichters (88 procent).
Door mannen gedomineerde branche
Al lijken de data op Dealroom verre van compleet, het beeld van een door mannen gedomineerde startup-branche sluit aan bij de eerder vastgestelde oververtegenwoordiging van mannen in het aantal Nederlandse bv’s. Slechts zo’n 17 procent van alle oprichters van een bv is vrouw, blijkt uit cijfers uit het in het tweede kwartaal van 2022.
Kijk je niet alleen naar ondernemers met een bv, maar ook naar ondernemers met een commanditaire vennootschap (cv), vof of een overige rechtsvorm (zzp’ers uitgesloten) mee, dan blijken mannen nog altijd dominant te zijn. 330.904 mannen staan in het afgelopen kwartaal bij de KvK ingeschreven met een van deze bedrijfsrechtsvormen, tegenover 154.812 vrouwen.
Het aantal vrouwen bedraagt daarmee 31 procent, wat dan weer hoger is dan Dealroom-data suggereren. Niet alle KvK-inschrijvingen betreffen echter startups, oftewel groeibedrijven die door middel van techniek hun markt vernieuwen. Laten we er dus voor het gemak vanuit gaan dat zo’n twee op de tien startup-ondernemers vrouw is.
Amper groeigeld naar vrouwen
Je zou dus zeggen dat zo’n 20 procent van al het investeringsgeld in de sector naar startups met een vrouwelijke oprichter gaat. Niets is minder waar, bleek eerder dit jaar al uit onderzoek van MT/Sprout en Golden Egg Check.
Van de 5,3 miljard euro die Nederlandse startups afgelopen jaar ophaalden, vloeide nog geen 1 procent (28 miljoen euro) toe naar startups met enkel vrouwen aan het roer. Tellen we startups met naast een vrouw een man aan het roer mee, dan stokt de teller op 8 procent van het geïnvesteerde kapitaal.
Veel mannelijke investeerders
Er zijn legio redenen voor deze weinig opbeurende cijfers. Zo lijkt er sprake van een oververtegenwoordiging van mannen in de investeringswereld. Zij zouden eerder investeren in personen die op hen lijken, oftewel mannen. Daarnaast blijken vrouwen relatief vaak een startup met een consumentenproduct te runnen, terwijl investeerders sneller hun geld steken in bedrijven met een product voor de zakelijke markt.
De ondervertegenwoordiging van vrouwen bij startups die geld ophalen, kan er evenwel ook voor zorgen dat vrouwen zich minder gemotiveerd voelen om überhaupt zelf zo’n startup op te richten. Of dat ze minder snel de overstap maken van zelfstandige naar een bv of vof. Eén ding is daarmee zeker: voor een sector die als progressief te boek staat, is er nog volop werk aan de winkel.
‘Geen simpele oplossing’
‘Deze cijfers laten wat mij betreft zien dat er niet een simpele oplossing is voor de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de startupwereld’, reageert diversiteitsonderzoeker en investeerder Eva de Mol. ‘We hebben ten eerste meer dames nodig die een bv opzetten. Denk hierbij ook aan meer zichtbaarheid voor vrouwelijke rolmodellen en een cultuuromslag krijgen in het Nederlandse beeld van de werkende vrouw. Daarnaast moeten de vrouwen die een bv opzetten meer financiering ontvangen om ook daadwerkelijk door te groeien.’
We hebben meer dames nodig die een bv opzetten
De discrepantie tussen de 37 procent vrouwen die een bedrijf begint en het feit dat nog geen 1 procent van het groeikapitaal naar door vrouwen geleide startups toevloeit, vindt De Mol ‘natuurlijk veel te groot’.
