Als het om informatie over het energieverbruik gaat, heeft een traditionele woningthermostaat beperkingen. Met het oog op verduurzaming en inzicht in de energiekosten willen huiseigenaren méér informatie van hun thermostaat. Eneco, dat duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan, stuitte tien jaar geleden op een innovatieve oplossing: de slimme thermostaat Toon die door de Amsterdamse startup Quby was ontwikkeld.
De thermostaat laat precies zien hoe bewoners energiebesparingen in hun huis kunnen realiseren. ‘We hadden dat zelf niet kunnen doen’, zoals CEO Jeroen de Haas van Eneco over het ontwikkelen van de Toon in een interview met Froukje Jansen zei. ‘Maar wij hebben dat idee vrij snel opgepakt en naar inmiddels 200.000 klanten gebracht. En dat hadden zij weer niet gekund.’
Economische maatstaven
De samenwerking van Eneco en Quby is een voorbeeld van hoe je als grootbedrijf kunt profiteren van startups of sociale ondernemingen. Met name op het gebied van verduurzaming kunnen dit soort samenwerkingen vruchtbaar zijn.
Verduurzaming is vaak een lastig proces in grote bedrijven, waar de processen meestal naar economische maatstaven zijn vastgelegd. Intern spelen zo veel verschillende belangen een rol, dat veranderingen moeilijk van de grond komen. Omdat innovaties vaak stap voor stap worden ingevoerd, wordt de transformatie naar duurzame productiemethoden soms te laat gemaakt. Daarmee vis je achter het net bij de nieuwe kansen die met de verduurzaming gepaard gaan.
Profiteren
Als grote partner blijft je rol vaak niet beperkt tot het toegang bieden tot grotere markten. Zo profiteren startups en sociale ondernemingen ook van de technische, zakelijke en financiële kennis van hun partner. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking van DSM met de Nederlandse startup Niaga.
Nadat Niaga een innovatieve techniek had ontwikkeld om tapijt duurzamer te maken, kregen ze het project niet opgeschaald. ‘En daar zijn wij toevallig heel goed in’, zoals Dimitri de Vreeze, lid van de raad van bestuur van DSM in een interview met Management Scope zei. ‘Wij zagen het zitten en zijn erin gestapt.’
Gratis whitepaper ‘Toekomstbestendig organiseren’
Vrees je de disruptie? Niet nodig. Dit whitepaper biedt je de tools om jouw organisatie in deze dynamische tijd relevant te houden.
lees verder
Als grote partner in dit soort samenwerkingen profiteer je van de frisse wind die met de partnership wordt binnengebracht. Doordat in de startup buiten de box wordt gedacht, kunnen vastzittende patronen in jouw bedrijf worden doorbroken.
Dit soort samenwerkingen is overigens lang niet altijd succesvol. In de economische geschiedenis zijn er minstens net zo veel mislukkingen als succesverhalen geweest. De hoeveelheid onderzoek naar dit onderwerp is nog relatief beperkt. Het afgelopen jaar heb ik een literatuurstudie gedaan en interviews afgenomen om meer te weten te komen over de randvoorwaarden voor een vruchtbare partnership. Dat leverde de volgende voorlopige conclusies op.
# Gelijkgestemd
Om als gevestigd bedrijf met een startup of sociale onderneming samen te werken, moet je zorgen dat beide partijen op meerdere niveaus gelijkgestemd zijn. De waarden en bedrijfsfilosofie moeten bij elkaar aansluiten. Daarnaast moeten de praktijkdoelen in elkaars verlengde liggen.
Wat wil je met de samenwerking bereiken? Hoewel onderling vertrouwen een belangrijke succesvoorwaarde is, moeten er met betrekking tot de wederzijdse verwachtingen concrete afspraken worden gemaakt. Pas dan kun je goed inschatten welke investering in tijd en energie in het gemeenschappelijk project kan worden gestoken.
# Ruimte geven
Een andere voorwaarde voor samenwerking is dat de betrokken partijen elkaar voldoende ruimte geven. De unieke inbreng van de ander moet worden geaccepteerd. Als bijvoorbeeld de startup verantwoordelijk is voor innovatie, moet je daar als partner niet te dicht op zitten.
Een van de redenen waarom dit soort samenwerkingen soms verkeerd aflopen is dat de grote organisatie te dominant wordt, en de startup in de corporate bedrijfscultuur vermorzeld raakt.
# Lerend vermogen
Ondanks de gedeelde waarden en doelen zullen er altijd verschillen blijven tussen jouw bedrijf en dat van de startup. Die verschillen stellen de wederzijdse acceptatie op de proef. De omstandigheden kunnen bovendien veranderen waardoor je doelen en verwachtingen moet bijstellen.
Dat maakt lerend vermogen tot een cruciale succesfactor van de coöperatie. Het is niet merkwaardig dat zaken anders lopen dan gepland, het is vooral de vraag hoe beide partijen daar mee omgaan.
Krokodilwachter
Het ideaalbeeld dat voor ogen komt is dat van de krokodil en de krokodilwachter of plover bird, het vogeltje dat voedselresten tussen de tanden van de krokodil wegpikt. Er is sprake van een symbiotische relatie tussen de dieren waarvan beide profiteren.
In het beste geval is er in de samenwerking van groot- en kleinbedrijf een vergelijkbare balans. Die balans kan echter eenvoudig worden verstoord, bijvoorbeeld als je als grote partner je zin te veel doordrukt, of als het kleine bedrijf te veel ‘haalt’ en te weinig ‘brengt’. Als de balans weg is, is het meestal snel afgelopen met de samenwerking.
Net als andere bedrijfsprocessen moeten samenwerkingen goed worden onderhouden. Beide partijen moeten van zichzelf maar ook van elkaar weten of de verwachtingen en resultaten met elkaar overeen blijven stemmen. Als het evenwicht van kosten en baten verdwijnt, moet je tijdig bijsturen.
Wanneer de samenwerking goed wordt gemonitord, kunnen beide partijen blijvend profiteren van elkaars sterke eigenschappen. De startup kan zijn ideeën op veel grotere schaal realiseren dan hij ooit voor mogelijk had gehouden. En als grote partner kun je een beslissende versnelling geven aan je, anders vaak zo stroperige, verduurzamingsproces. Dat kan van grote invloed zijn op de marktpositie en organisatiecultuur in je bedrijf.
Over de auteur
Wouter Scheepens is adjunct-professor aan TIAS School for Business and Society en medeoprichter van adviesbureau Steward Redqueen. Voor zijn onderzoek naar ‘de plover bird en de krokodil’ zoek Wouter relevant case-materiaal. Belangstellenden kunnen contact opnemen via LinkedIn.
Lees ook:
- Zo haal je het beste in je mensen naar boven
- 5 tips om de volgende carrièrestap te maken
- Anne-Marie Rakhorst: ‘Duurzaamheid gaat het beste bottom-up’
- Hoe de Kamer van Koophandel zichzelf verbetert in samenwerken
Dit artikel wordt u aangeboden door
TIAS School for Business and Society
Top-ranked business school voor leiders, professionals en managers, die het beste uit zichzelf willen halen en impact willen creëren voor hun organisatie en haar omgeving.
Meer info
