Het is niet voor niets dat De Volkskrant januari uitriep tot de maand van burn-out en een extra special aan dit fenomeen wijdde. Het aantal mensen dat met chronische stress kampt is de laatste jaren namelijk alleen maar toegenomen. Stress en vermoeidheid worden steeds vaker opgegeven als reden voor verzuim. Zo bleek uit onderzoek van de Nederlandse onderzoekorganisatie TNO dat de groep werkenden met burn-outklachten tussen 2007 en 2017 is toegenomen van 11 naar 16 procent, bijna één op de zes medewerkers. En dat is kwalijk, want iemand met een burn-out kost niet alleen veel geld, het is ook enorm schadelijk voor de gezondheid van de medewerker én de organisatie.
Opvallend is dat uitputtingsverschijnselen zich zeker niet alleen voordoen bij mensen aan het eind van hun loopbaan. Ook veel twintigers en dertigers zitten op de bank vanwege uitputting. Soms zijn ze er na aantal weken rustig aandoen weer bovenop, maar er zijn ook mensen die maandenlang uit de running zijn. En dan is het nog niet gezegd dat ze daarna weer helemaal beter zijn. Prikkelbaarheid en vermoeidheid zijn klachten waar je als gevolg van een burn-out nog lang last van kunt houden. Goede begeleiding wanneer iemand na een burn-out weer aan het werk gaat, is dan ook erg belangrijk. Als leidinggevende kun je daarin een belangrijke rol spelen.
Goede begeleiding is cruciaal
Of iemand er snel bovenop is of niet, verschilt van per persoon. Maar als leidinggevende kun je hier wel degelijk invloed op uitoefenen. Hoe? Door medewerkers die uitvallen door een burn-out zo goed mogelijk te begeleiden. En daar valt nog een hoop te winnen. Zo blijkt uit een onderzoek van Arnold Bakker, hoogleraar A&O Psychologie aan de Erasmus Universiteit dat meer van dan de helft van de medewerkers na een burn-out het gevoel heeft dat hun leidinggevende hun terugkeer niet goed had voorbereid.
Hoe eerder hulp, hoe beter
Misschien heb je de neiging om collega’s die zich door stress ziek melden zo veel mogelijk met rust te laten. Toch is dat niet perse het beste. “Wanneer iemand uitvalt is het beter om direct met begeleiding te starten”, zegt Rein Zuidema. Hij is eigenaar bij Shared Ambition, specialist in arbeid gerelateerde psychologische gezondheid. “De medewerker voelt zich dan gewaardeerd en gesteund doordat er oog is voor zijn of haar herstel.”
Bovendien kunnen veel mensen zelf lang niet altijd goed inschatten welke hulp ze precies nodig hebben. “Men denkt vaak dat een paar dagen veel slapen genoeg is”, aldus Zuidema. Maar in het geval van een burn-out is er wel wat meer nodig dan een goede nachtrust. “Als je medewerkers te veel aan hun lot overlaat, kan het weken of zelfs maanden duren voordat ze de juiste hulp hebben gekregen.” Hij raadt werkgevers dan ook aan om hier een actieve rol in te spelen. “Maak direct een afspraak met de bedrijfsarts. Die kan vervolgens weer een afspraak regelen met een psycholoog.” Daarna kunnen medewerker, werkgever, de psycholoog en de bedrijfsarts samen een re-integratieplan opstellen. Wettelijk gezien moet zo’n plan acht weken na uitval pas klaar zijn. Maar Zuidema benadrukt dat het veel beter is als dit al eerder gebeurt. “Hoe langer mensen zonder hulp thuisblijven, hoe groter de kans op langdurig uitval.” Dit heeft er onder andere mee te maken dat medewerkers steeds meer angst ontwikkelen om weer aan het werk te gaan.
Blijf met elkaar praten
Je moeten er natuurlijk wél voor waken dat een medewerker weer aan de bak gaat terwijl hij of zij daar nog helemaal niet aan toe is. Daarom is het volgens Zuidema belangrijk om tussentijds geregeld met elkaar te praten. “Plan om de zoveel tijd een gesprek in tussen werkgever, medewerker en psycholoog”, zegt hij. “Vraag in die gesprekken ook wat iemand nog heeft. Misschien kan hij of zij al wel weer aan het werk, maar is de wens dat het takenpakket wordt aangepast of de werklast minder is.”
Signalen
Is iemand weer helemaal terug op de werkvloer? Dan is het belangrijk te letten op signalen die op een terugval kunnen duiden. Een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen, maar in het geval van een burn-out gaat dat niet op. Er zijn genoeg mensen die, nadat ze al eerder een burn-out hebben gehad, een paar jaar later weer onderuit gaan. En ook hier geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Zuidema: “Hoe eerder je ingrijpt, hoe beperkter de schade.”
Creëer een veilige omgeving
Maar hoe voorkom je een aandoening waar werkend Nederland massaal aan bezwijkt? Volgens Zuidema is het allerbelangrijkste het creëren van een veilige werkomgeving waarin medewerkers om hulp durven te vragen. “Veel mensen werken zo hard omdat ze bang zijn niet aan de eisen van de werkgever te voldoen. Dit bespreekbaar maken, kan een hoop schelen.”
