Jeff Bezos stopt ermee als CEO van Amazon, kondigde hij afgelopen week aan. Na al die jaren vindt hij het welletjes en draagt hij de dagelijkse leiding over. Bezos begon iets meer dan twintig jaar geleden in een huurwoning met een online boekhandeltje. Het groeide uit tot het grootste e-commerce platform van de wereld. Bezos is nog maar 57, is het dan niet vroeg om nu al het stokje over te dragen? Nee, zegt Sam Trentelman, senior manager bij BDO Interim & Recruitment. Volgens haar doet Bezos het goed. Maar bij veel familiebedrijven gaat dat weleens anders.
Opvolger vinden kost tijd
Trentelman: ‘Het is ontzettend belangrijk dat je op tijd gaat nadenken over de manier waarop je uiteindelijk wilt terugtreden. Bij voorkeur koppel je daar een stappenplan en een tijdlijn aan. Veel DGA’s vinden dat moeilijk. Ze identificeren zich met de onderneming en denken dat ze het eeuwige leven hebben. Ik schat in dat zeker driekwart van hen er te laat mee begint. Eigenlijk moet je rond je 50e al wel een plan hebben voor je aftreden, zeg ik altijd. Iemand vinden kan veel tijd in beslag nemen. En dan moet die opvolger ook nog worden ingewerkt.’
Op de payroll of management buy-in
Bezos hoefde voor zijn opvolger niet ver te zoeken. Vanaf juli krijgt Andy Jassy de dagelijkse operatie in handen. Het is zijn rechterhand die al jarenlang de leiding heeft over AWS, de succesvolle clouddivisie van Amazon. Stel nu eens dat jouw potentiële opvolger niet binnen de vier muren van het bedrijf loopt. En er is ook geen zoon, dochter, neef of nicht die uiteindelijk het stokje wil overnemen. Dan moet er dus iemand van buitenaf worden gezocht. In dat geval zijn er verschillende smaken. Zo kan hij of zij bijvoorbeeld gewoon op de payroll als CEO. Een andere optie is inkopen via een management buy-in. Dat kan ook deels of in plukjes, als het bijvoorbeeld om een bedrag met zes nullen gaat.
Andere kwaliteiten gezocht
‘De meeste DGA’s zoeken een kopie van zichzelf. Iemand die qua ambitie en cultuur dicht bij hen als persoon én de organisatie staat. Ze willen liever niet dat er iemand aan het roer komt die het plotseling helemaal anders gaat doen’, zegt Trentelman. ‘Daarover voeren wij als begeleiders van zo’n traject de nodige gesprekken. Het kan namelijk zijn dat een bedrijf juist wél een andere persoonlijkheid nodig heeft, omdat het in een nieuwe fase terecht is gekomen. Dan heb je misschien wel iemand nodig met heel andere kwaliteiten. Het is erg belangrijk dat je daar goed over nadenkt en je laat adviseren.’.
Wel of geen stapje terug?
Eén van de belangrijkste aspecten in het hele proces is opvallend genoeg niet de opvolger, maar degene die een stapje terugdoet. Regelmatig is het de man of vrouw die het bedrijf eigenhandig heeft opgebouwd en er al tientallen jaren dag en nacht mee bezig is. ‘De vraag is op welke manier die persoon bij de onderneming betrokken wil blijven. Daar investeren wij veel tijd en energie in, want het gaat om een heel belangrijke beslissing. Vaak willen ze hun kindje niet helemaal loslaten. Best begrijpelijk natuurlijk. Maar als een terugtredende DGA nog heel nadrukkelijk op de achtergrond actief blijft, bestaat het risico dat zijn of haar opvolger te weinig ruimte krijgt’, aldus Trentelman. Dat kan leiden tot irritatie en in het ergste geval zelfs tot een breuk.
Verwachtingen uitspreken
Bij Amazon kiest Bezos ervoor om als Executive Chair of the Board aan te blijven, een soort voorzitter van de RvC met grote bevoegdheden. Hij blijft met andere woorden dicht op de bal. Zeker voor iemand die zo nadrukkelijk het gezicht is geworden van de onderneming kan dat best risicovol zijn, vindt Trentelman. ‘Het is erg belangrijk dat je aan de voorkant naar elkaar de verwachtingen uitspreekt en daar zo transparant mogelijk in bent. Daarmee voorkom je in een later stadium veel mogelijk gedoe. Wil je het proces van opvolging laten slagen, dan zul je dat stapje voor stapje moeten doen. Hoe meer werk je in het voortraject steekt, hoe groter de kans dat het een succes wordt en het bedrijf nog jaren met de nieuwe CEO door kan.’
