Een man is aan het werk op kantoor, als zijn collega binnenkomt. ‘Ik ben net gebeld door het hoofdkantoor,’ vertelt hij verheugd, ‘ons patent is toegekend.’
‘Dat is fantastisch nieuws, wanneer gaan we dat bekendmaken?’
‘Morgenochtend’, reageert de brenger van het goede nieuws en kijkt op zijn horloge: ‘En de beurs is nu nog geopend.’
‘You’re kidding’, reageert zijn collega verbijsterd. Maar de man is niet onder de indruk. Hij pakt zijn telefoon en koopt 5.000 aandelen van zijn eigen bedrijf.
Het collectieve belang
Deze twee collega’s houden er verschillende normen en waarden op na. Handel met voorkennis kan zeer lucratief zijn, maar het is niet alleen onethisch, het is zelfs wettelijk verboden. Aan de andere kant: niemand is perfect. Kun je de verleiding weerstaan als de gelegenheid zich plotseling toch voordoet?
Bedrijven en organisaties waar een integere cultuur heerst en ethiek hoog in het vaandel staat, worden daar aantoonbaar beter van. In een omgeving waarin het collectieve belang prevaleert boven het individuele belang, hebben medewerkers vertrouwen in en respect voor elkaar.
De werksfeer verbetert en dat heeft weer een positief effect op de klantrelaties en uiteindelijk op de omzet en de vooruitzichten voor het hele bedrijf – ook op de lange termijn. Reden genoeg dus om toch – structureel – aandacht te besteden aan de ethiek op de werkvloer. Maar hoe doe je dat?
Morele standpunten delen
Gedrag is immers duidelijk zichtbaar, maar de drijfveren en emoties die daaraan ten grondslag liggen niet. Hoe zorg je dat die onzichtbare laag bespreekbaar wordt en dat iedereen daarin op één lijn komt? Dat is een proces dat nooit af is. Ethiek is aanleren, uittesten, bijvijlen en weer opnieuw aanleren, weer uittesten et cetera.
Gratis whitepaper Moreel Leiderschap
Moreel leiderschap is een urgent thema. Welke soorten moreel leiderschap zijn er? En wat is de stand van zaken in Nederland? Je leest er meer over in deze whitepaper.
lees verder
Daarbij is het essentieel dat er een veilige, open sfeer heerst, waarin het mogelijk is om dilemma’s, emoties en morele standpunten met elkaar te delen en te bediscussiëren.
De collega’s uit het voorbeeld zijn duidelijk nog niet zo ver. Terwijl de een laat merken dat zijn ethische standaard het niet toelaat om met voorkennis aandelen te kopen, dendert de ander daar overheen door gewoon zijn telefoon te pakken.
Ethiek
Hoe gemakkelijker en veiliger het is om normen en waarden openlijk met elkaar te bespreken, des te groter is de kans dat dit ook gebeurt. Collega’s leren daardoor van elkaar. Juist omdat de meningen soms grondig kunnen verschillen, is het van belang dat je samen een manier vindt waar iedereen zich in kan vinden. Maar wat is daar voor nodig?
Feedback
Als eerste is preventie van belang. Om te voorkomen dat je mensen de fout ingaan, moet het voor iedereen duidelijke zijn welke regels en mores er zijn.
Vervolgens discussieer je over de perceptie van deze vaak abstracte begrippen. Wat versta jij onder integriteit en hoe zien je collega’s het? Wat keur je af en wat zie jij door de vingers? Komt dat overeen met de standpunten van anderen?
En tenslotte is feedback belangrijk. Niet alleen om iedereen ‘in het gareel’ te houden, maar ook om te toetsen of standpunten veranderen of om ze bij te stellen als zich nieuwe situaties voordoen.
Springkussen
Die feedback is in wezen niets meer of minder dan het delen van hoe jij de wereld om je heen ervaart. Kinderen zijn daar een stuk beter in dan volwassenen. Neem het voorbeeld van de organisatieadviseur die een springkussen van zijn schoonvader leende voor een buurtfeest.
Na afloop kwam een jongetje naar hem toe die heel duidelijk maakte hoe blij hij met het springkussen was. Die feedback deed de adviseur beseffen hoe bijzonder het is een springkussen te hebben.
Geen woorden maar daden
Het zou de ethiek op het werk ten goede komen als volwassenen die remmingen wat meer zouden durven laten varen. Hoe zorg je dat iedereen weet dat jij dol bent op springkussens? Door zelf als leider het goede voorbeeld te geven.
Mensen kijken naar elkaar, maar vooral ook naar de leider als ze niet goed weten hoe ze zich moeten gedragen. Daarom is het voor leidinggevenden essentieel dat ze zich altijd bewust zijn van de invloed die hun gedrag heeft. Niet alleen woorden, maar vooral daden dus.
Oefensessies
We leren door fouten maken, maar het is wel vervelend om fouten te maken. Als je dus eerst mag oefenen op concrete situaties, is later de kans op fouten een stuk kleiner. Creëer daarom oefensessies, waarin cases worden besproken en scenes worden nagespeeld.
Wat zou de collega met gewetensbezwaren kunnen doen om zijn geldbeluste collega ervan te weerhouden om aandelen te kopen? Praat erover en maak expliciet welke overwegingen er achter die oplossing zitten.
Complimenten
En denk eraan dat positieve feedback, bijvoorbeeld in de vorm van complimenten, belangrijk is als je wilt dat iedereen zich gedraagt volgens de gezamenlijk vastgestelde normen en waarden,. Zo zorg je dat mensen scherp blijven en positief gedrag blijven vertonen.
Door zonder remmingen je visie op de wereld met elkaar te delen, leren we van elkaar. Dankzij de reactie van dat jongetje realiseerde de organisatieadviseur zich dat het springkussen voor hem niet gewoon ‘leuk’ was, maar een voorwaarde voor een geweldige middag.
Hij gaat dat kussen nu vaker neerzetten. Hij is er alleen nog niet uit of hij dat jongetje zal vertellen dat niet hij, maar zijn schoonvader die toffe peer is. Een mooie oefenvraag om zijn reis naar integer gedrag mee te beginnen.
Dit artikel is onderdeel van het dossier ‘Performance Verbeteren’ op mt.nl. Dit dossier wordt mede mogelijk gemaakt door House of Performance. House of Performance is specialist in het verbeteren van prestaties op de werkvloer door ethisch werken te implementeren .
Dit artikel wordt u aangeboden door
House of Performance
Wij zorgen dat mensen, teams en organisaties kunnen excelleren. Binnen Nederland en ook daarbuiten doen wij dat door ze te adviseren en ondersteunen waar dat kan en te confronteren waar het moet. Ook binnen onze eigen organisatie staat het laten excelleren van mensen centraal. Een van de redenen dat wij ook dit jaar weer gecertificeerd zijn als Great Place To Work.
Meer info
