Waar zit cloudcomputing op dit moment in de hype cycle? Nog een colletje te gaan, dan volgt de onvermijdelijke zwarte piste.
Enige tijd geleden kwam de Harvard Business Review met een stevig artikel over cloudcomputing onder de titel What every ceo needs to know about the cloud. Zoals bekend is de huidige trend dat je zo min mogelijk computers in huis haalt, en rekenkracht, opslagcapaciteit en software extern inhuurt. Het gebruik van clouddiensten groeit snel, niet alleen door bedrijven maar ook particulieren, die foto’s en bestanden op internet bewaren en allerlei online diensten gebruiken.
Zegeningen
Moeten bedrijven nu hun computers dan maar buitenzetten? Bijna dagelijks verschijnen nog publicaties waarin de zegeningen van de cloud worden bezongen. Het HBR-artikel is al een jaar oud, maar omdat aardig wat mensen het magazine als de Algemene Rekenkamer van het hedendaagse management beschouwen, is het interessant om de argumenten van de HBR op een rij te zetten. Kort: wie de cloud negeert is onverstandig bezig. Er zijn substantiële voordelen halen. En (zo schrijft HBR) ‘wat zou je ervan vinden als je belangrijkste concurrenten zich van je losmaakten simpel omdat ze hun computerinfrastructuur veranderden?’ Met andere woorden: ga mee clouden, anders verlies je het. Wie niet cloudt is gek.
Hype-cycle
Een van de meest intrigerende beschrijvingen van de introductie van nieuwe technische uitvindingen is Gartners hype-cycle. Toen het model in de jaren negentig werd geïntroduceerd, was het niet veel meer dan een grappig idee. Maar afgelopen decennia bleek dat idee vaak een trefzekere beschrijving van de werkelijkheid.
Past de cloud ook in de hype-cycle en zo ja, in welke fase zijn we nu?
De gedachte is dat er eerst véél lawaai ontstaat rond een uitvinding, zo veel dat het belang wordt overschat. Dan volgt een periode genaamd ‘desillusiedal’, waarin gematigde stemmen de overhand krijgen over de hosannaschreeuwers. Tot uiteindelijk een realistische inschatting ontstaat van de voor- en nadelen van al het geniaals.
Voordelen
De voordelen van cloudcomputing die door de HBR worden opgesomd, liegen er niet om. Werknemers worden productiever doordat ze overal toegang tot hun bestanden en software hebben. Daarmee wordt de onderlinge samenwerking verbeterd. Door het onderbrengen van de data in de cloud, ontstaan mogelijkheden voor data-analyse en business intelligence, waaruit voordelen te halen zijn uiteenlopend van betere marketing tot meer efficiëntie. Bovendien hebben de werknemers via de cloud toegang tot meer verschillende softwarepakketten dan wanneer ze zich moeten bepalen tot de programmatuur die op de eigen bedrijfscomputers beschikbaar is: als je iets nodig hebt, huur je het gewoon in. Met het oog op de hype-cycle klinkt het of we het ‘plateau of productivity’ al bereikt hebben. De initiële Mont Ventoux van broze verwachtingen zijn we voorbij. Of toch niet?
IT-afdeling overbodig
Het ultieme argument dat de HBR geeft is dit: je moet als ceo niet naar het advies van de IT-manager luisteren. Hij of zij geeft immers leiding aan een afdeling die door de cloud min of meer overbodig wordt gemaakt. Hij zal nooit het advies geven waarmee zijn eigen afdeling wordt opgedoekt. Afgezien van wat dat zegt over hoe de HBR de intelligentie van IT-managers inschat, is de vraag of het waar is. Wat cloudcomputing ook doet, het maakt de ICT van bedrijven in ieder geval niet eenvoudiger, integendeel. In essentie is cloud een vorm van uitbesteden, en zoals mensen met uitbesteed-ervaring weten, komt er in de nieuwe situatie beduidend meer coördinatie en regie kijken. De IT-manager in de cloud-wereld heeft misschien minder mensen en hardware ‘onder zich’, maar zijn functie wordt ingewikkelder en hij wordt onmisbaarder.
Andere hype
Nog even terug naar de voordelen die de HBR opsomt. Dat medewerkers overal bij hun data kunnen en beter kunnen samenwerken is geweldig, maar dat is niet voorbehouden aan de cloud. Al decennialang installeren bedrijven hiervoor groupware-pakketten. Het feit dat werknemers snel een stukje software ‘bij kunnen prikken’ is een daadwerkelijk voordeel van de cloud, maar de reikwijdte daarvan is beperkt. De meeste werknemers gebruiken een beperkte hoeveelheid pakketten en hebben zelden behoefte aan extra programmatuur (waarvoor ze dan eerst weer in het gebruik getraind zouden moeten worden). En dat grote datahoeveelheden aanleiding bieden tot analyse is zeker waar, maar dat is een heel andere hype: big data. Het is hoogst betwijfelbaar of de cloud onontbeerlijk is voor big data.
Modderig
Wat in een hype gebeurt is dat vergezichten worden geschetst (zoals door de HBR) op het moment dat er nog relatief weinig gebruik wordt gemaakt van de technologie. De toekomst is nog rozig. Hoe meer mensen de cloud gaan gebruiken, hoe meer de wolk zijn rose gloed verliest en de modderigheid van de praktijk de overhand neemt. Volstrekt modderig zijn de aardse kwesties rondom beheer en veiligheid. Dat is waarom de cloudhype binnenkort over zijn hoogtepunt heen zal zijn.
Wikileaks
Consumenten lijken zich weinig aan te trekken van zorgen om de veiligheid. Uit een Brits onderzoek bleek dat 55 procent van de particuliere cloudgebruikers hun wachtwoorden in de cloud bewaren, en 39 procent zelfs belangrijke financiële of juridische informatie zoals hun creditcard- en bankgegevens. Bedrijven kunnen zich echter moeilijk permitteren om zo makkelijk om te gaan met cruciale bestanden zoals klantgegevens of strategische innovaties. Cloudsystemen hebben goede beveiligsoftware, vaak zelfs betere dan de eigen computers van het bedrijf. Maar zoals we weten van Wikileaks is de meest geheime informatie soms nog te achterhalen. Geen enkele cloud-aanbieder kan honderd procent veiligheid aanbieden. Of er niks verkeerds gebeurt met gegevens die ‘op een computer ergens in de wereld’ staan, is niet te controleren.
Wildgroei van bestanden
Een andere grote ‘modderigheid’ is het beheer. Zoals uit hetzelfde Rackspace-onderzoek bleek, worden gegevens door de gebruikers tamelijk argeloos op de cloudcomputers gedumpt. De onderzoekers vroegen zich af wat er gebeurt bij overlijden: gaandeweg zullen er miljoenen bestanden in de cloud achterblijven, waarvan niemand kan achterhalen wat er mee moet gebeuren. Werknemers zijn net consumenten: ze kunnen een wildgroei op gang brengen van cloudbestanden, waarvan niemand meer weet van wie ze zijn en wat er mee moet. De meeste bedrijven weten nu al nauwelijks meer welke Dropboxen in gebruik zijn en wat er allemaal in staat.
Uitbesteden
Dus: is het hoog tijd om mee te clouden en ben je gek als je het niet doet? Cloudcomputing is zoals gezegd een vorm van uitbesteden, en de voors en tegens die daarbij horen, zijn ook hier van toepassing. Ja: inhuren levert meer flexibiliteit. Ja: je haalt up-to-date expertise (lees: de laatste software-releases) in huis. Maar: aansturing en regie worden ingewikkelder. En: essentiële kennis komt in handen van externe in plaats van ‘eigen’ medewerkers. En of uitbesteden nu wel of niet goedkoper is, en onder welke omstandigheden, daar zijn de geleerden het nog lang niet over eens. Voor bedrijven waarvoor flexibiliteit een van de belangrijkste kenmerken is (zoals netwerkbedrijven, gedistribueerde- of projectorganisaties), is de cloud een uitkomst. Meer tradidionele organisaties zijn bepaald niet ‘gek’ als ze er mee wachten.
Eerdere afleveringen van Hypewatcher:
- Betalen om te leren is zo 2012
- Wat ondernemers kunnen leren van Kim Dotcom
- Dit zijn de buzzwoorden van 2013
