Redenen voor de een dan wel voor de ander hebben te maken onder meer met de houdbaarheid van de wijn, kosten, en ook steeds vaker het milieu. Vijf inzichten om te kunnen meepraten.
#1 Wat vindt de MT-huissommelier?
‘Kurk,’ zegt Jan-Willem van der Hek. ‘Geef de wijn de kans om in contact te blijven met zuurstof. Dat is goed voor wijnen die moeten rijpen, maar een wijn die jong gedronken wordt, kan rustig een schroefdop krijgen. Voor Rieslings is dat bijvoorbeeld een logische keuze. Het probleem met kurken kan eventueel de besmetting met de TCA-bacterie zijn, die wijn een muffige smaak kan bezorgen. Maar schroefdoppen zijn soms ook gewoon heel handig. In de toprestaurants waar ik sommelier was, werkten we altijd met huiswijnen met een schroefdop. Vaak heeft het ook gewoon met styling te maken. Hoe wil de wijnproducent zichzelf het liefst presenteren? Inmiddels zijn er overigens ook kurken ontwikkeld die zuurstof toe laten en de wijn beschermen tegen infectie met de TCA-bacterie. In ons assortiment is bijvoorbeeld de Pievalta Verdicchio dei Castelli di Jesi Superiore voorzien van een zogeheten Diam kurk.’
Wat de kosten betreft is een schroefdop, in tegenstelling tot wat men misschien zou denken, overigens iets duurder dan een gewone kurk vanwege de speciale fles die ervoor nodig is. De prijs van de klassieke kurk varieert tussen de 0,15 tot 0,46 euro, waarbij een hele speciale geavanceerde, deels synthetische kurk zelfs kan oplopen tot een euro per stuk.
#2 Hoe zit het eigenlijk met die Diam-kurk?
Die Diam-kurken kregen onlangs een aanbeveling van niemand minder dan Hubert Bouteiller, president d’honneur van CIVB, de branche-organisatie van Bordeaux-wijnen. In een interview verklaart hij: ‘Wij willen de kwaliteit van de wijn behoeden zodat de consument hiervan kan genieten. De enige sluiting die dat doel wat ons betreft weet te bereiken is de Diam-kurk.’
Maar wat is de Diam-kurk eigenlijk? Ongeveer 95 procent bestaat uit kurk en de rest is acrylaat en polyurethaan. Dankzij kooldioxide onder druk in vloeibare vorm worden alle chemische onzuiverheden, inclusief TCA, uit de gemalen kurk verwijderd. De vervolgens schoongemaakte kurk wordt daarna gemixt met microdeeltjes acrylaat en een bindmiddel die de kurk samenhoudt. Deze soort ‘lijm’ bestaat uit polyurethaan. De kurk wordt uiteindelijk nog gesatineerd met silicone in het geval van mousserende wijnen, of een mix van paraffine en silicone voor tafelwijnen.
In een interview met wijnblad Decanter stelt Pascal Popelier, commercieel directeur van Diam, dat zijn Diam-kurk ‘niet beter is dan de schroefdop. Het is anders. Het kan zijn dat uiteindelijk iedereen schroefdoppen gaat gebruiken, maar ik denk dit niet mee te gaan maken. De meeste consumenten geven de voorkeur aan kurken in hun wijn. Misschien zal dit altijd zo blijven. Ons doel blijft in ieder geval om de meest neutrale en betrouwbare kurken mogelijk te blijven leveren.’
#3 Alle sluitingen zijn goed op de korte termijn
Andrew Waterhouse, hoogleraar oenologie aan de Universiteit van Californië, hield vorig jaar op The Conversation, site voor nieuwsanalyses van academici, zijn betoog over de mogelijke sluitingen van de wijnfles.
‘Een standaard kurk laat jaarlijks een milligram zuurstof toe’, schrijft Waterhouse. ‘Dit lijkt weinig maar kan na zo’n twee of drie jaar al genoeg blijken om de sulfieten af te breken die de wijnmaker heeft toegevoegd om zijn wijn te beschermen tegen oxidatie.’
Volgens Waterhouse zijn er drie opties om de wijn af te sluiten: de natuurlijke kurk, de schroefdop en de synthetische kurken.
- De natuurlijke kurk werd zo’n 250 jaar geleden geïntroduceerd om geoliede lappen stoffen en houten sluitingen te vervangen. Het is afkomstig uit de schors van de kurkeik en wordt gemiddeld elke zeven jaar geoogst tijdens de levensduur van de boom. Zo’n 1 à 2 procent van deze kurken is jaarlijks verantwoordelijk voor het bederven van wijnen door TCA.
- De synthetische kurken, gemaakt van polyethyleen, doen het volgens Waterhouse goed omdat ze wel zuurstof toelaten maar TCA voorkomen.
- De schroefdop bestaat uit twee delen, de dop en de lijning in de fles. Deze laatste zorgt ervoor dat er meer of minder zuurstof wordt toegelaten tot de fles. Net als synthetische kurken zijn ze consistent in wat ze leveren.
Voor een reguliere wijn die je maximaal een jaar of twee houdt zijn al deze sluitingen prima, zo zegt Waterhouse. Het is maar net wat jezelf leuker of makkelijker vindt bij opening. Voor wijnen die langer moeten rijpen, is volgens hem de enige sluiting met een adequate trackrecord de natuurlijke kurk. Als er evaluaties beschikbaar zijn over het effect op de langere termijn van synthetische kurken en schroefdoppen kan bepaald worden hoe geschikt deze zijn voor wijnen die bijvoorbeeld langer dan 10 jaar rijpen.
#4 Wat is beter voor het milieu?
Al Gore wees in zijn speech tijdens de World Congress of Climate Change & Wine in Barcelona in 2007 op de enorme uitstoot aan CO2 afkomstig van wijnproducenten. Ook de keuze van de sluitingen draagt hieraan bij. Amorim, ‘s werelds grootste producent van kurken, haakte graag aan bij Al Gore. Het eerste want je dan ook tegenkomt op hun site is een teller die doorlopend aangeeft hoe buitensporig hoog de CO2 uitstoot is door toedoen van kunstmatige afsluiters van wijn, vergeleken met de relatief bescheiden uitstoot door toedoen van de traditionele kurk. De gewone kurk zou dan ook beter geacht worden voor het milieu.
#5 Een schroefdopwijn geef je niet cadeau
Lauren Jeter van de California Polytechnic State University deed een interessant onderzoek onder de Amerikaanse consument naar de houding ten aanzien van kurk versus schroefdop. Ze keek hierbij naar factoren als leeftijd, sekse, inkomen en opleiding die het besluit om al dan niet een schroefdopwijn aan te schaffen zouden kunnen beïnvloeden. Opleiding en inkomen bleken een positief effect te hebben. Leeftijd juist weer negatief, vooral als het ging om de aanschaf van een schroefdopwijn in een sociale situatie. Een schroefdopwijn cadeau geven bleek hoe dan ook voor iedereen onacceptabel.
Jeter: ‘Men vreest dat het wow-effect teniet wordt gedaan door deze dop. Stel dat je een hele dure wijn met schroefdop cadeau geeft, die de ander niet herkent. De angst dat de ander zijn schouders ophaalt en de wijn als een goedkoop cadeau terzijde schuift, is dusdanig groot dat maar liefst 90 procent van de ondervraagde Amerikaanse consumenten geen schroefdopwijn cadeau zou geven. Opvallend genoeg bleek ook uit het onderzoek dat mannen een schroefdopwijn in een sociale situatie meer acceptabel vinden dan vrouwen.’
