Ik ontmoet De Ruiter bij haar thuis, waar ze die dag aan het werk is. Pre-corona was dat nog best bijzonder. ‘Ik heb nooit een expliciete ambitie gehad om directeur te worden, maar wist wel altijd dat ik professioneel wilde groeien. Zo is het ook gegaan, zonder ooit op een vacature te hoeven solliciteren’.
Petra de Ruiters carrière verloopt zoals in het corporate boekje. Organisch, met elke vier jaar een stap die ze vanaf het tweede jaar zorgvuldig voorbereidt door bij de juiste mensen actief uit te spreken waar haar ambitie ligt. Soms ligt die naar de mening van de organisatie net iets te hoog en blijkt een tussenstap noodzakelijk om de juiste ervaring op te bouwen. Maar groeien doet ze altijd, ook in de periode dat ze moeder van een tweeling wordt.
De Ruiter is sinds 2016 als Chief Operating Officer verantwoordelijk voor alles wat met vliegen te maken heeft bij Transavia. Dat loopt uiteen van de CAO voor cabinepersoneel tot de aanschaf van vliegtuigen. Hiervoor was ze Vice President Cabine bij de KLM-dochter. Daarvoor zat ze twaalf jaar bij het moederbedrijf zelf.
Je werk kunnen loslaten
Ze praat gepassioneerd en tegelijkertijd luchtig over haar werk. De Ruiter noemt een goede balans tussen werk en privé voor iedereen essentieel. Volgens haar heb je als directielid tijd en headspace nodig om continu te weten wat er in de buitenwereld gebeurt en je af te vragen waar de organisatie naar toe moet. ‘Een werkweek van 70 uur of meer als manager is onzin. Je kunt als mens zoveel uren niet eens productief zijn. Elke management-baan zou je, met een beetje flexibiliteit ten aanzien van eventuele avond-verplichtingen, in 40 uur moeten kunnen doen.’
‘Wie zoveel uren maakt kan zijn baan niet loslaten en zit waarschijnlijk het werk van een ander te doen’, zegt ze. ‘Als je 80 uur bezig bent is dat waarschijnlijk met de inhoud, anderen kunnen dat veel beter dan ik. Ik kan niet sleutelen, niet vliegen en ben ook geen planner, maar ik kan wel zien en horen wat er in de buiten- en binnenwereld gebeurt en op basis daarvan bedenken waar we als bedrijf naartoe zouden moeten. Langs die lijn mensen binnen mijn team tips geven en aan elkaar verbinden: daar word ik voor betaald’.
Transparantie is cruciaal. Als je output levert kan er een hele hoop
Petra de Ruiter heeft haar agenda strak, maar vooral transparant georganiseerd. Elke collega binnen Transavia kan zien wanneer zij s’middags de kinderen van school ophaalt of naar de kapper gaat. Werk en privé lopen continu door elkaar. Ze vertelt over een vergadering met de Raad van Commissarissen die gepland was op de verjaardag van haar tweeling. Toen ze de secretaresse benaderde met het verzoek om hem te verzetten, kreeg ze nul op het rekest. Daarop besloot ze de individuele leden te bellen om de situatie uit te leggen. Met positief resultaat.
De Ruiter: ‘Het gebeurt ook weleens dat ik gebeld wordt terwijl ik op het schoolplein sta. Ik vraag dan even of het spoed heeft. Als dat zo is, dan ben ik beschikbaar, maar als dat niet zo is, bel ik later terug. Met name voor een aantal mannelijke collega’s was dat even wennen. Transparantie is cruciaal. Vertel eerlijk waarom het even niet uit komt. Als je output levert kan er een hele hoop.’
Doen waar je goed in bent
Volgens De Ruiter moet het bij je DNA passen om dingen los te kunnen laten en balans in je leven te waarderen. Maar het is volgens haar vooral essentieel om keuzes te kunnen maken, want zonder keuzes wordt je minder effectief. ‘Als vrouw ben je al gewend om keuzes te maken. Je kunt niet alles tegelijkertijd. Dat betekent ook dat ik accepteer dat mijn huis er met twee spelende kinderen soms uitziet alsof er een bom is ontploft. Ik kan de taartjes, mijn oppas is goed is knutselen. Zo doet iedereen waar hij goed in is.’
Het valt haar op dat binnen partnerorganisatie Air France veel meer vrouwen op topniveau actief zijn. ‘Ik zie een groot cultuurverschil met Nederland. In Frankrijk is het volledig geaccepteerd dat kinderen door nanny’s worden opgevoed en beide ouders lange werkdagen maken. Eigenlijk weet je nauwelijks of een Franse collega wel of geen kinderen heeft. Daar wordt op het werk zelden over gepraat, maar dus ook geen rekening mee gehouden. Dat is weer de andere kant van het spectrum. Ik vind het prettig dat iedereen bij Transavia weet dat ik naast bestuurder ook partner en moeder ben. Dat hoort bij mij.’
Enige vrouw
Petra De Ruiter heeft het grootste deel van haar carrière met mannen samengewerkt en is ook nu de enige vrouw in de directie. Zij ervaart het “bij zichzelf blijven” regelmatig als uitdaging. Haar adagium is om vooral niet het gedrag te kopiëren waar je zelf niet minstens beter in kunt zijn. ‘Ik word nooit zo goed in het masculine gedrag als mijn mannelijke collega’s, maar ik kan wel zorgen dat er verbinding komt’.
Ze geeft een voorbeeld van haar aanwezigheid bij de brevettering van piloten. Voor de meeste deelnemers ligt de focus dan op technische vaardigheden. Als De Ruiter binnenkomt voelt ze de afstand al. Iets wat ze begrijpt omdat van piloten bekend is dat ze hiërarchisch zijn ingesteld. Om de afstand te doorbreken stelt ze de groep de vraag: wat gebeurt er als jij er even niet bij bent? Op welke manier roddelen mensen dan over jou?
Als het gaat om de inhoud van dossiers ben ik niet fijngevoelig
Over zichzelf vertelt ze dan dat mensen zullen zeggen dat ze haar energie positief vinden. Negatief: dat ze te veel praat. ‘Ik zie de vliegers dan kijken: wat moet ik met die informatie? Maar uiteindelijk ben ik altijd verrast door de persoonlijk antwoorden die ze op mijn vraag geven. Als ik ze hiërarchisch aanspreek, dan is dat ook wat ik terugkrijg. Maak ik het persoonlijk dan krijg ik iets persoonlijks terug’.
De Ruiter kiest voor deze aanpak omdat ze er veel waarde aan hecht dat de leden van haar team zich bewust zijn van hun gedrag en van het effect dat dat heeft op anderen. Om het te begrijpen, ervan te leren en het, waar wenselijk, aan te passen. Daarin kijkt ze ook naar zichzelf. ‘Als het gaat om de inhoud van dossiers ben ik niet fijngevoelig. Mijn basishouding is dat die nooit “exclusief van mij” is, alleen omdat ik het geproduceerd heb, maar dat hij altijd beter wordt van verschillende zienswijzen. Ik zie een reactie of feedback dan ook niet als aanval.’
Bewust uit je comfortzone stappen
‘Als ik onzeker ben, soms omdat ik me niet gelijkwaardig voel aan mijn gesprekspartner, dan wil ik overtuigen, laten zien dat ik het kan. Ik ga dan harder praten, nog meer focussen op de inhoud, mijn punt duidelijk maken. Wat er onbewust gebeurt is dat ik een strijd oproep. Wie is hier de baas? In een omgeving met belangrijke mannen kan dat soms hard tegen hard zijn. Als dat gebeurt, is het dus de truc om uit die fit te stappen. Eigenlijk zou het het beste zijn om het te benoemen. Mannen, ik probeer mijzelf hier te bewijzen, maar dat is niet waar ik voor gekomen ben.’
Leonie van Mierlo ging voor haar boek Gelijkspel wint met 60 Nederlandse leiders en managers in gesprek over nieuw leiderschap, diversiteit en inclusiviteit. Voor MT/Sprout werkte ze een aantal gesprekken uit. Lees ze hier allemaal.
Petra de Ruiter is actief in het ondersteunen van andere vrouwen op hun carrièrepad. Dat doet ze binnen het bedrijf door samen te werken met Nancy Poleon van BrandedU die Transavia-vrouwen traint om hun personal branding steviger neer te zetten en hen te ondersteunen bij het zetten van stappen. Daarnaast is ze bij BrandedU lid van de Board of Believers die zich hard maakt voor meer female empowerment binnen het Nederlandse bedrijfsleven.
De Ruiter erkent dat ze zelf ook nog iets te leren heeft als het gaat om haar eigen zichtbaarheid. Waar mannen hun visie vaak dominant uitdragen is zij daarin zelf nog vaak bescheiden. ‘Mannen durven veel eerder “iets te roepen”. Ik heb een visie en wil die graag laten horen. Dat betekent dat ik soms bewust uit mijn comfortzone moet stappen. Maar als je helder hebt wie je bent en wat je verhaal is, wordt dat steeds gemakkelijker.’
