Hoe Van Bastens demotie wel eens tot winst kan leiden

De lat extreem hoog leggen verhoogt vooral risicovol gedrag. Slim dus van Van Basten om een stapje terug te doen.

Je moet de lat altijd zo hoog mogelijk leggen, vinden velen. Bijgevolg wordt er dan ook wat schamper gedaan over het besluit van Marco van Basten (credit foto) om – in plaats van hoofdtrainer – nu assistent-trainer bij AZ te worden. Maar ik vind het persoonlijk niet alleen een moedig, maar ook een wijs besluit. Het is een besluit dat ook voor de voetbalclub weleens tot winst zou kunnen leiden.

Ambitieuze doelen

De algemene gedachte is dat heldere doelen noodzakelijk zijn om in staat te zijn doelgerichte besluiten te kunnen nemen. Het op een logische wijze doortrekken van deze gedachte veronderstelt dat als je heel ambitieuze doelen stelt – de lat als het ware hoog legt -, de besluiten die je neemt daardoor ook nog scherper zullen zijn en aanzetten tot uitermate efficiënt gedrag. Een doel geeft richting aan het handelen en een ambitieus doel geeft nog scherper richting aan het handelen.

Het experiment

Dat dit soort logica niet altijd waar is bleek uit een Duits onderzoek met 100 proefpersonen. De proefpersonen in het experiment moesten een reeks van computeropdrachtjes uitvoeren en konden met de uitvoering van die taken geld verdienen, maar ook verliezen. De groep deelnemers werd ingedeeld in tweeën. De ene groep moest van te voren aangeven op welk eindbedrag ze zich wilden richten. Dit was de groep met de duidelijke doelen. De andere groep kreeg een veel algemenere de opdracht en bijgevolg een niet zo specifieke doelstelling. Deze tweede groep moest zoveel mogelijk zien te winnen en zo min mogelijk proberen te verliezen.

Resultaten

Dat doelen stellen profijtelijk is, bleek uit de resultaten van dit experiment. De deelnemers die van tevoren duidelijke doelen hadden gesteld, bleken slimmere keuzes te hebben gemaakt en daardoor meer resultaat te boeken dan de groep die aan het experiment had deelgenomen met de inzet zoveel mogelijk winst te behalen en zo min mogelijk te verliezen. De resultaten van de Duitse experiment ondersteunen de aanhangers van het stellen van duidelijke doelen.

Bescheiden winst

Toch was er nog iets uit de gegevens van het onderzoek de destilleren, dat absoluut wetenswaardig is. Want wat bleek? De proefpersonen die zich een bescheiden winst als doel hadden gesteld boekten de allerbeste resultaten. Zij scoorden beter dan degenen die de lat heel hoog hadden gelegd.

Groter risico

Achteraf was dat resultaat ook heel verklaarbaar. De proefpersonen met ambitieuze doelen waren ook bereid om meer risico te nemen. Risico levert een verhoogde kans op grotere winsten, maar bijgevolg uiteraard ook een grotere kans op verlies. Eigenlijk wisten we dat al lang. Ook de oorsprong voor de huidige economische crisis schuilt in dit proces. Wie veel winst wil maken moet grotere risico’s nemen en loopt tegelijkertijd het risico diep te kunnen vallen.

Onderste uit de kan

Kortom, doelen maken dat we efficiëntere en doelgerichte keuzes maken, maar de lat extreem hoog leggen maakt ook de kans op een mislukking groot. Het aloude gezegde 'Wie het onderste uit de kan wil, krijgt vaak de deksel op z’n neus', is hiermee wetenschappelijk bewezen. Medewerkers aanzetten om steeds ambitieuzere doelen te realiseren, is dus maar van beperkt nut. De keuze van Van Basten zou er zo weleens toe kunnen leiden dat er bij de aansturing van het voetbalteam betere besluiten zullen worden genomen.

MEER VAN CEES SCHENK?

• Betrokkenheid komt niet uit leuk werk, maar uit jezelf
  
• Hoe visualiseren je tóch kan helpen je doelen te bereiken
  
• Het snelle recept tegen cynische werknemers
  
  
• Alles van Cees