Sociale ondernemingen zijn ondernemingen die maatschappelijke problemen willen oplossen en die een dienst of product leveren. Ze zitten tussen goede doelen en commerciële bedrijven in, maar er moet uiteraard wel geld verdiend worden.
Met winst creëer je continuïteit en kan je financiers terugbetalen. Financiering voor een sociale onderneming vinden is niet altijd gemakkelijk: welke opties bieden specifiek kansen voor sociale ondernemingen?
Wat zijn de kenmerken van een sociale onderneming?
Social Enterprise NL hanteert een bredere, Europese definitie:
Een sociale onderneming:
- Heeft primair een maatschappelijke missie: impact first!
- Realiseert dat als zelfstandige onderneming die een dienst of product levert;
- Is financieel zelfvoorzienend, gebaseerd op handel of andere vormen van waarde-uitruil, en dus beperkt of niet afhankelijk van giften of subsidies;
- Is sociaal in de wijze waarop de onderneming wordt gevoerd. Winst mag, maar de financiële doelen staan ten dienste van de missie: het vergroten van de maatschappelijke impact. Winstneming door eventuele aandeelhouders is redelijk. Bestuur en beleid zijn gebaseerd op een evenwichtige zeggenschap van alle betrokkenen, fair naar iedereen, bewust van haar ecologische voetafdruk, is transparant.
Social Enterprise NL is een community die informatie biedt voor ondernemers, beleidsmakers en andere geïnteresseerden over onder meer rechtsvormen, financiering, impact meten, meer dan 300 voorbeeldondernemingen en het versnellen van je startup.
Maatschappelijk rendement of sociale impact
Vanuit het perspectief van financiering en investeren is het belangrijk om financieel zelfvoorzienend te zijn en dus beperkt of niet afhankelijk van giften en subsidies.
Een – vaak eenmalige – subsidie in de startfase is mooi meegenomen, maar biedt geen continuïteit voor de lange termijn. Winst maken is een doel en is ook nodig om investeerders terug te betalen. Aandeelhouders krijgen zo financieel rendement naast maatschappelijk rendement of sociale impact.
5 financieringsvormen voor sociale onderneming
Uit onderzoek van de Universiteit van Maastricht en NN Investment Partners blijkt dat bedrijven, die een hogere ESG-score hebben, financieel beter presteren. De afkorting ESG staat voor Environmental, Social & Governance.
In het Nederlands staat dat voor Milieu, Maatschappij en Bestuur. Bedrijven, die veel aandacht besteden aan factoren als energieverbruik, klimaatbeïnvloeding, hergebruik van grondstoffen, gezondheid, veiligheid en goed ondernemingsbestuur bieden een beter financieel rendement aan hun aandeelhouders of investeerders.
Dit biedt sociale ondernemingen mogelijk een extra argument richting investeerders om hen te overtuigen te investeren. Deze conclusie over beter presteren wordt ook onderschreven door een onderzoek van de Harvard Business School. Zij vergeleken gedurende 18 jaar 90 bedrijven, die hoog scoorden op ESG, met 90 bedrijven, die daar laag op scoorden.
Met deze conclusie in het achterhoofd bieden de volgende 5 financieringsvormen extra perspectief:
1. Crowdfunding
Crowdfunding is een alternatieve manier om geld bij elkaar te krijgen voor de financiering van een product, dienst, idee of onderneming. Via de presentatie op een online platform vraagt men mensen om te investeren in profit of non profit concepten.
Omdat sociale ondernemingen een (extra) gunfactor hebben, lijkt de feelgood investeerder de voor de hand liggende doelgroep. Met de conclusies van bovenstaande onderzoeken in de hand zijn de investeerders, die financieel rendement zoeken, ook interessanter geworden.
2. Business angels of informele investeerders
Een business angel is iemand die vanuit privé investeert in bedrijven. Deze financiers worden ook wel particuliere of informele investeerders genoemd. Naast financieel rendement kunnen affiniteit met een branche of met een maatschappelijk doel ook redenen zijn om te investeren. Naast geld nemen ze ook een netwerk mee dat actief ingezet kan worden.
3. Social Impact Bond
Een bijzondere vorm van samenwerking met een investeerder is een social impact bond (SIB). Een (grote) gemeente, een private investeerder en een sociale onderneming sluiten een sociaal prestatiecontract. Als de ondernemer de maatschappelijke doelen (besparingen) haalt, betaalt de gemeente de investeerder terug. Deze vorm wordt ingezet bij arbeidsintegratie, maar is mogelijk ook op andere thema’s toe te passen zoals bijvoorbeeld afvalverwerking of energiebesparing.
4. Kredieten voor sociale ondernemingen
Banken bieden kredieten. Alternatief voor de bank kan zijn Qredits met microkrediet, MKB-krediet, zakelijke hypotheek en flexibel krediet.
5. Overheidsregelingen en subsidies sociale onderneming
- Duurzaam ondernemen: RVO, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, voert subsidies en financieringsregelingen uit onder meer op het thema duurzaamheid gericht op ondernemers.
- Innovatie: Als er een technische innovatief aspect zit aan je onderneming, zijn er specifieke regelingen interessant. In de StartupBox zitten vijf financieringsregelingen voor innovatie; via een scan kom je uit bij een regeling die bij jouw situatie past.
- Subsidies: Op RVO.nl staat een subsidiewijzer, waarin jezelf kan zoeken op regio, soort regeling en thema zoals Energie en milieu en Onderzoek en innovatie.
