Als Sprout Zadeh op het afgesproken tijdstip probeert te bellen over zijn aftreden als ceo van fintechbedrijf Ohpen, krijgen we aanvankelijk geen gehoor. 20 minuten later belt de ondernemer terug. Zadeh verontschuldigt zich: hij deed een potje tafeltennis met een collega en was volledig de tijd vergeten. “Ik heb trouwens verloren (lacht).”
Dat moet voor jou niet fijn zijn.
“Ik win inderdaad het liefst (lacht). Maar ik vind verliezen niet erg, zolang je maar alles geeft. Als je er niet voor gaat, vind ik het verschrikkelijk. We hebben hier zowel een pingpongtafel, dartbord als een gym en bij ieder spelletje ga ik er voor de volle 100 procent voor.”
Toch stop je nu als ceo bij jouw scaleup Ohpen, om adviseur en toezichthouder te worden. De werklast werd je te veel. Je vreest uitputting, zei je in een recent interview met het Financieele Dagblad.
“Ik denk dat ik roofbouw op mezelf heb gepleegd. 20 jaar lang heb ik alleen maar gewerkt. Ik heb 10 jaar bij Binck (online beleggingsbank, red.) gewerkt en daarna 10 jaar aan Ohpen. In beide gevallen waren het snel groeiende organisaties, waar ik een belangrijke positie had. We hebben ons uit de naad gewerkt. Op maandag, dinsdag en woensdag was ik nooit voor 10 uur ‘s avonds thuis. De laatste 10 jaar zat ik 300 van de 520 weekends op kantoor. Als ik vakantie had, werkte ik alsnog standaard 4 uur per dag.”
“Ik heb hier veel voor moeten opgeven. Veel vriendschappen heb ik verwaarloosd en ik had weinig tijd voor familie. Ik had zelfs geen tijd om een potje te squashen met mijn zwager.”
Niet alleen buiten, maar ook binnen het bedrijf meent Zadeh niet meer de tijd te hebben om mensen alle aandacht te geven die ze verdienen. “We hebben inmiddels 150 medewerkers. Ik wil dat werknemers altijd bij mij terecht kunnen als er iets is. Mensen komen hier werken voor jou, soms geven ze er hun baan voor op. Ik voel me dan verantwoordelijk voor ze. Zou ik echter met iedereen een uur praten, dan ben ik 150 uur verder.”
Overdag hielp ik personeel, ‘s avonds deed ik mijn eigen werk
Toch, als medewerkers Zadeh nodig hadden, zei hij als ceo altijd ‘ja’. “Mijn eigen werk deed ik dan in het weekend of ‘s avonds. Op een gegeven moment gaat dat niet meer. Vanaf je honderdste medewerker begint je organisatie grondig te veranderen. Dan moet je echt meer delegeren. Matthijs Aler zal dat nu doen als nieuwe ceo. Ik blijf hier werken, dus ga niet niets doen.”
“Heel veel technologie die we hier hebben gemaakt, heb ik ooit in mijn hoofd ontwikkeld toen ik nog bij Binck werkte. Ik dacht toen al na over het automatiseren van processen, wat me het idee voor Ohpen opleverde. De afgelopen jaren was ik echter alleen maar aan het managen. Ik had geen tijd om nieuwe ideeën op te doen, kon niet naar it-congressen of hackathons. Ik dacht: dit is niet waarom ik werk. Ik vind het juist zo leuk om technologie te maken.”
Was het echt nodig om zó hard te werken?
“Ik wilde iedereen aandacht geven. Toch moet het ook anders kunnen, ja. Je grootste kracht is echter óók vaak je grootste zwakte. Ik heb maar twee standen, zo heb ik geleerd: ‘aan’ en ‘uit’. Ik werk keihard, óf ik doe niets. We hebben nu afgesproken dat het dag-tot-dag-management in handen komt van anderen, waardoor ik meer tijd overhoud. Het lijkt me heel leuk om eens naar een it-congres te kunnen zonder achteraf vijftien gemiste telefoontjes te hebben.”
Zadeh woont met zijn vrouw Myrthe Strijbos en hun vier katten in Amsterdam. Als hij klaar is met werken, gaat hij naar eigen zeggen al snel op de ‘uit’-stand. Dan kan Zadeh gemakkelijk tien afleveringen van Netflix kijken, met de katten op schoot. Na een paar afleveringen vallen dan zowel de katten als Zadeh in slaap.
Had je jouw terugtreden al langer gepland staan? In april afgelopen jaar zei je nog tegen Sprout dat je de verwachtingen wilde overtreffen door alles te geven. ‘Give it all’, was je credo.
“Give it all, dat heb ik altijd gedaan. 2 jaar geleden is er echter een tumor uit mijn rug gehaald. Gelukkig was het een goedaardige tumor, maar ik heb enkele weken in onzekerheid geleefd. Toen heb ik dit besluit eigenlijk al genomen. We hebben indertijd een plan opgesteld om een nieuw managementteam aan te nemen en in te werken. Mijn businesspartner zou langzaamaan mijn taken overnemen. We hebben hem steeds meer taken gegeven.”
20 jaar lang 80 uur per week werken? Dat is ongezond
“Dat was ook wel nodig, want ik dacht indertijd: ik moet dit anders doen, anders ben ik over 10 jaar dood. Ik weet natuurlijk niet zeker of ik mijn tumor kreeg door het harde werken, maar ik geloof wel dat er een correlatie is tussen stress door intensief werken en je gezondheid. Als je 20 jaar lang 80 uur per week werkt, is dat ongezonder dan als je 40 uur per week werkt. Je ervaart meer stress. Dat zou hetzelfde zijn als wanneer jij jaren achter elkaar dagelijks een column zou moeten maken en hem nooit mocht missen. Die stress heeft impact op je.”
Wel geeft Zadeh toe dat hij zelf voor al deze drukte heeft gekozen. “Het was een bewuste keuze. Ik werkte bij Binck, had daar een goede baan, maar toch was er iets in mij dat zei: ‘Jij wil ondernemen.’ Ik voelde de drang om iets te creëren wat er niet was, om te ontdekken waar mijn eigen plafond was. Weet je wat het mooie is van tech? Dat je het niet alleen kunt. Jij kunt bijvoorbeeld alleen een verhaal schrijven, maar technologie kun je nooit in je eentje bouwen. Als je de juiste skills en mentaliteit hebt, kun je samen iets creëren wat er nog niet was.”
“Ik ben een it-nerd, maar wel eentje die gemakkelijker communiceert dan de gemiddelde it-nerd. In de begindagen van Ohpen hebben we lang in een kelder gezeten met een groepje nerds om software te bouwen waar nu allemaal klanten op werken. Grote banken, zelfs!”
Dag in, dag uit tot 10 uur ‘s avonds doorwerken en ook nog in de weekends aan de slag: dat vereist een keiharde arbeidsethos. Hoe houd je zoiets eigenlijk vol?
“Door heel gedisciplineerd te leven. Zo mediteer ik iedere ochtend en avond, let ik op mijn voeding en sport ik geregeld. Ik drink heel weinig alcohol en doordeweeks zelfs helemaal niets.”
“Zoals gezegd, moet ik er ook veel voor laten. Normale mensen eten ‘s avonds met het gezin aan tafel, terwijl ik tijdens het eten gewoon door werk, met een bord naast de laptop. Ik heb bovendien veel verjaardagen van neefjes en nichtjes gemist. Wel staat daar tegenover dat ik geld apart heb gelegd voor hun studie. Het was de droom van mijn grote broer om eens op een zuidelijke plek in de Malediven te duiken. Aangezien je er vanwege de sterke stroming niet zonder onderwaterscooter komt, is zoiets godsgruwelijk duur. Normaal kan dus bijna niemand er naartoe. Mijn broer en ik zijn er afgelopen november 2 weken wezen duiken. Dat kon ik door wat ik met mijn bedrijf heb verdiend.”
Jouw arbeidsethos doet sterk op dat van Elon Musk lijken. Afgelopen jaar maakte hij onmenselijke uren voor Tesla. Zelf verdedigde hij dit met de boodschap dat het bedrijf anders failliet was gegaan. Denk jij er ook zo over, of kunnen sommige ceo’s het ook best rustiger aan doen?
“Meerdere wegen leiden natuurlijk naar Rome, maar mijn ervaring is – en ik baseer me ook op die van andere oprichters die ik ken – dat je als ondernemer harder werkt dan de gemiddelde persoon. Die werkt niet daadwerkelijk 8 uur per dag, maar gaat ook even kletsen, koffie drinken, naar de wc en ga maar door. The more I practice, the luckier I get, zei iemand eens en dat klopt. Tiger Woods was nooit zo goed geworden als hij niet zoveel had geoefend.”
Ik kon niet anders dan hard werken
Het harde werken doet Zadeh overigens niet om stoer over te komen, zo benadrukt hij. “Sommigen zeggen weleens vol trots dat ze 100 uur per week hebben gewerkt. Bij mij was het gewoon een kwestie van niet anders kunnen. Kalo (Bagijn, mede-oprichter van Binckbank, red.) vond in het begin twintig mensen die het werk van tachtig mensen uit hebben gevoerd. Op een gegeven moment normaliseert zoiets, omdat je bedrijf groeit. Het is mij echter simpelweg niet gelukt om daarin de balans te vinden. Ik nam mijn verantwoordelijkheid te zwaar op me.”
Je ouders scheidden toen je nog jong was, en je zag je vader lange tijd maar zelden. Is het harde werken voor jou ook ook een manier dit tekort in je jeugd te compenseren?
“Zeker. Wij zijn opgegroeid in een gezin met weinig financiële middelen. Nadat mijn ouders scheidden, stond mijn moeder er alleen voor. Ik had dus geen ouders die een auto voor me konden betalen of een jaar studeren in het buitenland konden financieren. Ik begon daarom al op 16-jarige leeftijd met werken. De angst om dezelfde zorgen als mijn moeder te krijgen, zorgden voor mijn drive.”
Zadehs vader was ondernemer in filmrolletjes. Al op 12-jarige leeftijd waarschuwde hij zijn vader voor de opkomst van digitale fotografie. Zadehs vader ging door met diens bedrijfstak, wat zijn faillissement inluidde. De man raakte aan de alcohol en uit beeld. Inmiddels zijn we 30 jaar verder en hebben de twee weer contact. Af en toe gaan ze zelfs met elkaar op vakantie. “Wel zit er een litteken op mijn ziel”, zegt Zadeh. “Die zal nooit weggaan.”
Toch zullen je ouders trots zijn op je succes.
“Ze zijn ontzettend trots. Dat ik iets heb gepresteerd dat mijn vader niet is gelukt, vindt hij wel cool. Ik ben eigenlijk de betere versie van hem. Mijn moeder vindt het alleen maar heel erg tof dat ik nooit mijn hand heb opgehouden en vanaf 16e mijn eigen centjes verdiende.”
Je gaat het nu rustig aan doen. Hoe voorkom je dat je weer in je oude patroon vervalt van te hard werken?
Mijn vrouw zegt: jij kunt ook nooit normaal doen
“Dat wordt een uitdaging. Mijn vrouw zegt: jij kunt ook nooit normaal doen, het is altijd ‘aan’ of ‘uit’. Ik moet nu leren dat er ook versnellingen zijn. Hoe ik dat ga doen? Door veel te mediteren. Daardoor kalmeert je je zenuwstelsel en daarmee je gedrag.”
We horen de laatste jaren veel over de zogeheten work-life-balance, die bij veel mensen verstoord zou zijn door het harde werken. De burn-out zou in opmars zijn. Hoe kijk jij als ervaringsdeskundige van een verstoorde work-life-balance eigenlijk tegen zoiets aan?
“Ik denk dat het allemaal wel meevalt. Het is maar net waarmee je het vergelijkt. In West-Europa en met name Nederland hebben we het heel erg goed. Als je ziek wordt, krijg je doorbetaald. Jouw baas kan bovendien niet morgen tegen jou zeggen: ‘Ik ben klaar met jou, ik smijt je eruit’. We zorgen redelijk goed voor mensen die het minder goed hebben. Ik vind het dus wel meevallen, omdat ik het vergelijk met andere landen.”
Hoe verklaar je dan al die burn-outs?
Zadeh moet lachen. “Eh, hoe ik dat verklaar? Ik heb de feiten niet..”
Dan, plots, moet Zadeh het gesprek beëindigen. De reden is een binnenkomend telefoontje van een zakenpartner dat hij had ingepland staan, maar helemaal vergeten was. Voor de tweede keer binnen één interview verontschuldigt Zadeh zich, waarop wij antwoorden dat dit niet nodig is: dit telefoontje is ook wel weer exemplarisch voor het werkethos van Zadeh. Zoiets afleren moet, zoals hij zegt, een “uitdaging” zijn. Zadeh lacht.
