Nederland zet alle kaarten op de sociale partners. Hun nieuwe macht is een beloning voor slecht gedrag. Nu zelfs gedekt door DNB.
De voorpagina van de NRC op vrijdag illustreert perfect wat er mis is. De openingsfoto is een beeld van twee angstig kijkende mannen die op geen enkele manier capabel lijken om echte problemen op te lossen. Het zijn Heerts van de FNV en Wientjes van VNO. Zij gaan keihard onderhandelen en dicteren de politiek na 1 april hun oplossing. De macht die ze nu in handen hebben is een gevolg van de politieke impasse. En een beloning voor slecht gedrag. De hervormingen zijn nu noodzakelijk en urgent, omdat de bonden en werkgevers jarenlang niets hebben gedaan.
Knot steunt de bonden
De allesonthullende weinig flatteuze foto wordt geflankeerd door een uitspraak van Klaas Knot van DNB van die ochtend in het FD. De baas van de hoogste financiële en monetaire instantie heeft als belangrijkste opdracht om de financiële sector te hervormen en in de pas te laten lopen met de fatsoensnormen van 2013. Knot vindt dat bij de hervormingen van het ontslagrecht ouderen moeten worden ontzien. ´Knot steunt bonden´ kopt de krant, want de ouderen hebben het al zo zwaar op de arbeidsmarkt. Zij komen inderdaad nauwelijks weer aan het werk indien werkloos en moeten daarom worden ontzien. Overigens is de werkloosheid onder jongeren nu 15%. Een recordhoogte. Hun perspectieven zijn alleen beter omdat ze een veel langere periode – pak ‘m beet 40 jaar – hebben om een baan te vinden.
Beloning van slecht gedrag
Knot is de jonge hond, aangesteld om DNB en financiële sector een flinke schop onder de kont te geven. Om de bankiers achterstallig fatsoen en integriteit bij te brengen. Onder hem wordt DNB eigentijds en roeit de vele perverse prikkels in de financiële sector uit. Hij moet de wijdverspreide moral hazards – vrij vertaald de beloningen voor slecht gedrag – die de sector, de natie en zelfs de wereldeconomie aan het wankelen brachten, uitbannen. Denk maar eens aan de bonussen die risicogedrag belonen, terwijl falen zonder consequenties blijft. Banken die collectief over de grens blijven opereren, omdat ze toch wel worden gered door overheid en belastingbetalers. Duizenden perverse prikkels en aan de nieuwe president van DNB is het om dat zieke breiwerk te ontrafelen. Geen beloning voor slecht gedrag. Het lijkt me een gezond uitgangspunt. Geldig voor zowel de financiële sector als de samenleving als geheel.
Vrijgeleide en bonus
Maar dan. Knot pleit ervoor dat de ouderen bij de hervorming van het ontslagrecht een vrijgeleide moeten krijgen. Waar de samenleving en de economie schreeuwen om achterstallig onderhoud, mag de groep die actief tijdige modernisering van de arbeidsverhoudingen blokkeerde, hiervoor beloond worden. De generatie 55-plus bouwde en verdedigde met verve een topzwaar bouwwerk. De prijs voor de het handhaven van de eigen voorrechten legden ze structureel bij outsiders. De uitgemergelde flexwerkers zijn een direct gevolg van de onwil van de bonden om de arbeidsverhoudingen tijdig en breed te hervormen. En bij de afbraak van dit wanstaltig bouwval, krijgen de architecten ervan een extra bonus. De vakbond wil het. En Klaas Knot ook. Dat is pervers.
Same same
Knot heeft als kerndoel het uitbannen van die perverse prikkels in de financiële sector, het stoppen van de beloning voor slecht gedrag. Aan hem de taak om die beloningen die enkelen bevoordelen, prikkelen tot het nemen van onverantwoorde risico’s en de gevolgen af te wentelen op anderen uit het systeem te snijden. Het verschil tussen de financiële sector en de polder is in dat opzicht niet zo groot…
Als de bonden en werkgevers er mee wegkomen om zichzelf en de beperkte achterban schaamteloos douceurtjes toe te delen en de down side van hun eigen handelen te ontlopen, zie ik niet in hoe Knot de financiële sector in het gareel kan krijgen. Bankiers kun je met goed fatsoen het recht om te profiteren van het eigen slechte gedrag niet ontzeggen, als de ouderen in de polder dat wel mogen.
Eerdere columns van Arjan Zweers:
- De downside van transparantie
- Public enemy no. 1 is Corrie van Brenk
- FNV schiet door in flexibiliteit
- Efficiënt de crisis uit, het kan (echt!)
