Nieke Martens is al haar hele werkzame leven actief in de bankenwereld. Zo begon ze haar loopbaan in 1996 met een stage bij Fuji Bank in Japan. Na 13 jaar ABN Amro en Van Lanschot, landde ze in 2014 bij Rabobank. Eerst als directeur Private Banking, en sinds 2019 als wereldwijd eindverantwoordelijke voor het onderdeel Know Your Customer (KYC). Dat draait om het preventief screenen van klanten en transacties om illegale praktijken zoals witwassen en terrorismefinanciering buiten de deur te houden.
Samen met haar team zet Martens zich in voor meer samenwerking tussen banken en publiek-private partijen. Daarnaast richt zij zich op het gebruik van technologie en data om de rol van haar bank als ‘poortwachter’ nog effectiever te maken.
Dit interview is een verkorte versie van het gesprek met Nieke Martens in de podcast van Leaders in Finance. MT/Sprout is mediapartner van de serie. Beluister de aflevering hierEen grote impact op de samenleving
Een belangrijke motivator voor Martens is het feit dat haar baan zo’n grote impact heeft op de samenleving. ‘Er wordt 16 miljard euro witgewassen in Nederland’, vertelt ze. Het tegengaan van witwassen is dan ook een erg belangrijk aandachtspunt voor banken. ‘Als je goed gaat kijken, zie je witwassen overal gebeuren. Kijk maar naar hoeveel nagelsalons er in de Amsterdamse straten zijn. Die kunnen financieel helemaal niet uitkomen.’
Ze legt uit dat Nederland een aantrekkelijk land is voor witwassers, vanwege onze goede logistiek en liberale houding ten opzichte van prostitutie en softdrugs. ‘Banken spelen een belangrijke rol als poortwachter om te voorkomen dat dit geld in het legale circuit terechtkomt.’
Samenwerkingen met de publiek-private sector
Om witwassen nog beter tegen te gaan, is volgens Martens meer nodig dan alleen inspanning van banken. ‘Ik geloof zelf heel erg in de combinatie van banken met publieke en private partijen. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking rondom het voorkomen van trade-based money laundering en aan de Serious Crime Taskforce.’
In het eerstgenoemde project worden handelsstructuren om crimineel geld wit te wassen aangepakt. Het tweede project draait om het onder strenge voorwaarden uitwisselen van informatie over verdachten van witwassen tussen banken en opsporingsdiensten. ‘Dat zijn initiatieven waar we heel trots op mogen zijn omdat daar die hele keten samenwerkt.’
Naast deze projecten was Martens ook intensief betrokken bij Transactie Monitoring Nederland, een initiatief van vijf Nederlandse banken waarbij gewerkt wordt met ‘multibank alerts’. ‘Dat zijn alerts die je als bank zelfstandig niet kunt detecteren, maar door de gegevens geanonimiseerd te combineren en te analyseren, kun je er wel patronen uithalen’, vertelt Martens.
Doelen concreet maken
Het getal van 16 miljard euro aan witgewassen geld noemt zij niet voor niks. Ze is ervan overtuigd dat meetbare doelen leiden tot een effectievere bestrijding van witwassen. ‘Dan kun je vervolgens ook zien hoeveel zwart geld je hebt tegengehouden.’ Als de doelen eenmaal zijn opgesteld, is het volgens Martens zaak om gewoon aan de slag te gaan.
‘Just do it is mijn motto. Je kunt heel lang blijven praten over witwassen, of gewoon beginnen. We zorgen dat we de eerste successen boeken en gaan dan door. Die handen-uit-de-mouwen aanpak past heel erg bij mij. Wel moet je natuurlijk goed blijven nadenken over wat je doet.’
Een sterk karakter
Deze combinatie van heel analytisch zijn en executiekracht hebben, maakt dat Martens opvalt in de bancaire sector. Ze is bijzonder resultaatgericht. Hoe geeft ze dit mee aan 4000 medewerkers? ‘Ik verwacht niet van iedereen dat ze dezelfde resultaatgerichtheid hebben als ik’, vertelt ze. ‘Uiteindelijk moeten we wel resultaten behalen, maar ik geloof juist dat je elkaar moet aanvullen in teams.’
Toch heeft Martens ook geleerd dat je niet altijd alles zelf in de hand hebt. ‘Ik heb een zwaar ongeluk gehad in de periode dat ik naar Japan ging. Van de ene op de andere dag lag ik ineens op de intensive care, zonder dat ik daar iets aan had kunnen doen. Dat heeft me geleerd dat je sommige dingen in het leven kunt beïnvloeden en andere totaal niet. Dat heeft me geleerd om te relativeren.’
