We maken ons er allemaal schuldig aan: sociale vergelijking. Doet die ene collega het beter dan jij? Of geef jij slimmere antwoorden tijdens die vergadering? Constant vergelijkt men zichzelf met collega’s om te zien wie er het beste presteert. Dat heeft voordelen: zo is bekend dat chronisch zieken zich vergelijken met patiënten die nog er nog slechter aan toe gaan, om zich beter te voelen over zichzelf.
Wie er tijdens dit vergelijken achter komt dat een collega juist beter presteert, kan twee dingen doen: in mineur raken of motivatie eruit putten om nog beter te worden. Janka Stoker (Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en Joris Lammers (Universiteit van Keulen) onderzochten samen met Management Team aan wie je je op dat moment het beste kunt meten.
Motivatie
Stoker stelt voorop dat motivatie natuurlijk niet enkel afhangt van een rolmodel. ‘Er zijn tal van andere factoren die motiverend kunnen werken. Maar in de context van werk heeft het zeker zin om iemand te zoeken om je aan op te trekken.’
Het minst geschikt daarvoor is de collega onder je, legt Janka Stoker van de RUG uit. ‘Mensen die onder je staan op de hiërarchische ladder, werken minder motiverend dan hoger geplaatsten. Je moet het idee hebben dat iemand meer weet dan jij, dat je je kunt optrekken. Dat gevoel bestaat minder bij mensen die in een lagere positie werken.’
CEO
Wie op zoek is naar een rolmodel, komt vaak bij zijn directe leider uit, zo blijkt uit het onderzoek. Stoker: ‘Vaker dan bij een CEO. Daarvoor is een logische reden: het is degene die je het meest ziet, iemand van vlees en bloed. De CEO kan soms aardig ver weg voelen.’ Een andere reden schuilt in het realisme. ‘Je directe manager zit maar één stapje boven jou, het voelt binnen bereik om hetzelfde te kunnen.’ Overigens werkt dat niet per se motiverender dan de CEO als rolmodel: de motivatie is voor alle hoger geplaatsten in de organisatie hetzelfde.
Een ander opvallend resultaat uit het onderzoek is het verschil tussen mannen en vrouwen in het krijgen van motivatie. Voor vrouwen die zich spiegelen aan vrouwen is het minder van belang of ze zichzelf vergelijken met iemand die boven of onder hen staat: er ontstaat altijd motivatie om beter te worden. Mannen hechten mogelijk meer waarde aan hiërarchie als ze zich aan hun seksegenoten meten.
