Succesvolle leiders hebben superkrachten. Ze zijn standvastig, altijd in controle, onbevreesd en onverstoorbaar. Bovendien zijn ze van nature superintelligent en komen ze steevast met de meest briljante ideeën en oplossingen op de proppen. Deze helden zijn, kortom, geboren leiders.
De held versus de mens
Dit traditionele beeld van de ‘succesvolle leider’ is inmiddels achterhaald en dringend aan herziening toe. Dat stelt auteur en internationaal leiderschapsexpert Hortense le Gentil in een artikel op HBR. Leiders willen volgens haar nog te vaak en te graag de held uithangen. Bedrijven hebben deze supermannen en -vrouwen echter niet langer nodig. De belangrijkste oorzaak is de coronacrisis.
Le Gentil zegt: ‘Het meest effectieve leiderschap van vandaag – op alle niveaus – gaat niet over technische expertise en het hebben van alle antwoorden. Naast het verwoorden van een meeslepende visie, gaat het over mens zijn, kwetsbaarheid tonen, verbinding maken met mensen en het kunnen ontketenen van hun potentieel.’
Lees ook: Leider opgelet: je oude skills voldoen niet meer in een hybride kantoorwereld
Leiden met hart en ziel
Ze maakt hierbij het onderscheid tussen ‘heldenleiders’ en menselijke leiders. Veel managers en ceo’s kunnen heel goed leiden met hun hoofd, hun ratio. Maar de pandemie heeft laten zien dat mensen behoefte hebben aan leiders die met hart en ziel kunnen leiden. Le Gentil is van mening dat leiders niet weten hoe dit moet. ‘Dit is een probleem van mondiale proporties. Voor de leiders zelf, maar ook voor de mensen om hen heen, hun bedrijven en voor de wereld als geheel’, zegt ze hierover.
Maar hoe komt dat dan, dat leiders het zo moeilijk vinden om connectie te maken met zichzelf en de mensen om hen heen? Dit heeft voornamelijk te maken met angst. Deze manifesteert zich op drie manieren.
Veel leiders zijn bang voor een ‘tsunami van groepsknuffels’ als iedereen op een meer persoonlijk niveau met elkaar zou omgaan
Angst om connectie te maken met de eigen emoties
Rationele leiders die gewend zijn hun analytische kant te gebruiken, vinden het eng om naar zichzelf en hun eigen gevoelens te kijken. Want wat zullen ze daar aantreffen? Zelfreflectie kan heel spannend zijn. Bovendien kan het blootleggen van hun ware zelf de manier waarop anderen hen zien veranderen. Wat als ze zwak overkomen? Wat als ze controle, autoriteit, respect of toewijding verliezen?
De angst voor chaos
Veel leiders zijn bang voor een ‘tsunami van groepsknuffels’ als iedereen op een meer persoonlijk niveau met elkaar zou omgaan. Dit doet in hun ogen afbreuk aan het echte werk. Het creëert alleen maar chaos. De gedachte dat emoties niet thuishoren op kantoor is daarom nog altijd springlevend.
Angst om te falen
Leiders weten vaak niet goed hoe ze met emoties op het werk moeten omgaan. Of het nu om hun eigen emoties gaat of die van anderen. Effectief leiden met hart en ziel vereist vaardigheden die wellicht ontbreken bij leiders die gewend zijn om op hun linker hersenhelft te vertrouwen. ‘Heldenleiders’ zijn volgens Le Gentil ook nog eens bang dat ze vreselijk de mist ingaan als ze proberen een meer menselijke leider te zijn.
De reis van ‘heldenleider’ naar menselijke leider hoeft echter geen lijdensweg te zijn. Le Gentil noemt drie stappen die je veilig op de plek van bestemming brengen.
#1 Herken je mentale valstrikken
De angst om een menselijke leider te worden, is geworteld in oude overtuigingen en verwachtingen. Le Gentil noemt dit mind traps. We dragen allemaal verschillende stemmen bij ons die hebben gevormd hoe we onszelf, anderen en de wereld zien. Deze stemmen bepalen ook hoe we ons gedragen.
Het zijn de stemmen van anderen, zoals ouders of leraren. Maar het kunnen ook collectieve overtuigingen, stereotypen en normen uit onze omgeving zijn, zoals religieuze of sociale waarden. Deze stemmen vormen niet alleen ons perspectief. Soms, vooral wanneer ze worden geassocieerd met traumatische gebeurtenissen, hebben ze zelfs invloed op onze hersenstructuren.
De meesten van ons hebben volgens Le Gentil te maken met deze mentale valstrikken. Ze weerhouden ons te veranderen. Het goede nieuws is dat we ons ervan kunnen bevrijden.
#2 Maak een mind shift
Het vereist moed om de last van onze eigen mentale valstrikken van ons af te werpen. Moed om naar onszelf te luisteren in plaats van naar de verwachtingen van anderen. Ook moeten we bereid zijn onze eigen overtuigingen en aannames onder de loep te nemen en onze angst voor het onbekende onder ogen te zien. Om dit alles voor elkaar te krijgen, is een mind shift noodzakelijk.
Als we eenmaal de valkuil hebben geïdentificeerd die ons tegenhoudt, kunnen we deze uitdagen door middel van drie eenvoudige maar krachtige vragen:
- Wiens stem is het?
- Is het waar of relevant?
- Ben ik klaar om los te laten?
Bij het onderzoeken van deze vragen moeten we de logische en analytische delen van onze hersenen omzeilen, stelt Le Gentil. We moeten onze eigen besturingssystemen als het ware herprogrammeren en veel meer een beroep doen op onze rechter hersenhelft. Het inroepen van de hulp van een vertrouwde, wijze en empathische bondgenoot – of het nu een vriend, mentor of coach is – is hierbij essentieel.
#3 Ontketen je menselijke leiderschapskrachten door middel van mind build
Als je je mentale valkuilen hebt ontrafeld en een mind shift hebt gemaakt, ga je werken aan een nieuw perspectief. Deze mind build houdt in dat je je eerst opnieuw moet voorstellen wie je wil en kan zijn. Dit vertaal je vervolgens in actie. Het nieuwe perspectief moet diep en sterk wortelen, zodat je niet terugvalt in oude manieren van denken en doen.
Le Gentil: ‘Net als een spier, moet je je nieuwe overtuigingen en mindset trainen en versterken. Je moet ze ook opnemen in hoe je handelt en leidt. Nieuwe manieren van denken, zijn en doen vereisen leren en oefenen.’ Om deze mind builds bij haar cliënten te realiseren, maakt Le Gentil gebruik van tools die verbeeldingskracht en visualisatie stimuleren. Ook dagelijkse routines en oefeningen zijn belangrijk.
Welk type menselijke leider wil je zijn?
Le Gentil raadt aan om gedragingen en acties op te schrijven die weergeven wat voor soort menselijke leider je wil zijn. Vraag jezelf aan het eind van elke dag af of je daar ook echt naar hebt gehandeld. ‘Dit herinnert je meteen aan wat belangrijk is, zodat je niet verdwaalt in de drukte van het dagelijks leven. Na verloop van tijd creëer je nieuwe gewoontes. Je raakt gewend aan anders denken, doen en leidinggeven. Je nieuwe perspectief wordt een tweede natuur.’
Tot slot schrijft ze: ‘Deze reis van mind trap naar mind shift en mind build is wat de leiders van gisteren onderscheidt van degenen die met succes de uitdagingen van vandaag en morgen aankunnen.’
