Masayoshi Son staat in januari nog te shinen naast Donald Trump, wanneer Stargate wordt aangekondigd. Zijn techconglomeraat Softbank is de leidende partner van dit Amerikaanse AI-project van 500 miljard dollar.
Vorige week zal de ceo en founder iets minder hebben lopen stralen, toen Softbank een verrassend verlies van 2,4 miljard dollar bekendmaakte over zijn laatste kwartaal.
Toch is de de techmiljardair – bijnaam Masa – bijna een onmisbaar onderdeel geworden van het wereldwijde AI-ecosysteem. Als een spin in het web zit hij in AI-chips, AI-infrastructuur en honderden AI-bedrijven. Hoe ziet dat web eruit?
# Zeer breed aanwezig in AI-bedrijven
Het Softbank Vision Fund van zestigplusser Son heeft een enorm voordeel: schaalgrootte over de hele wereld. Met een portfolio van meer dan 180 miljard dollar en 477 bedrijven is dat al genoeg voor een eigen ecosysteem van bedrijven die AI toepassen, aldus Reuters.
Dat technologiefonds bestaat eigenlijk uit twee delen, SVF1 en SFV2. Het investeert breed, enorm breed: van startups tot multinationals en dit in alle sectoren. Van autonoom rijden tot gezondheid, van fintech tot educatie, van agritech tot zakenreizen. Alibaba, Klarna, ByteDance, Revolut, Uber, het zijn maar een paar bekende namen uit dat fonds.
Lees ook: 150 miljard ligt klaar voor Europese AI-kampioenen, die minder regels willen
Alleen heeft net dat fonds 2,3 miljard verlies gemaakt in het laatste kwartaal, door forse dalingen in waarde van Coupang, de Amazon van Zuid-Korea, en de Chinese rivaal van Uber, Didi. Daar ligt Son – met een vermogen van meer dan 33 miljard – echt niet wakker van. Investeringsportfolio’s in nieuwe technologie zijn gewoon grillig.
Op zijn bek gegaan
Zelf is hij ook al meerdere keren keihard op zijn bek gegaan. Zo ging hij van de rijkste man in de late jaren negentig dankzij de dotcombubbel naar de man die het meeste verloor toen de bubbel barstte.
Ook in rook opgegaan, en tot nu toe zijn spectaculairste gok, is zijn investering van ruim 14 miljard dollar in WeWork. Ooit de ster van flexibele werkplekken met een waardering van 47 miljard dollar, nu een kwakkelend bedrijf dat vorig jaar op de valreep een faillissement afwendde.
Lees ook: De val van WeWork, ooit een van de hoogst gewaardeerde startups
Het Vision Fund heeft in de periode 2020-2023 meer flinke klappen gekregen. Heel wat bedrijven zijn tijdens of na de coronapandemie geïmplodeerd. Veelzeggend is ook de titel van de vorig jaar verschenen biografie van Son: Gambling Man.
Volgens auteur Lionel Barber is Masa een gokker, hij bouwt luchtkastelen én keizerrijken. Son is met AI inmiddels aan zijn vierde wederopstanding bezig. Het verschil is dat hij deze keer echt alle remmen losgooit.
# Een innige relatie met OpenAI
Sam Altman, co-founder en ceo van OpenAI, kent Son al sinds 2017. Altman was toen bij hem op bezoek in Japan, maar kreeg volgens de Financial Times geen centen van hem los. Hij dacht nog niet groots genoeg. Een paar jaar later probeert Son alsnog 1 miljard dollar in OpenAI te pompen, maar deze keer kiest Altman voor Microsoft.
Lees ook: Sam Altman heeft verse miljarden, gaan de remmen nu helemaal los bij OpenAI?
Het is inmiddels goed gekomen met de twee mannen. Ze zijn er namelijk allebei heilig van overtuigd dat AI de mens binnenkort op alle vlakken zal verslaan. Dat het geen opkomende technologie meer is, maar de basis voor de wereld van morgen.
Bovendien heeft Son een zwak voor jonge techondernemers met een onmetelijke visie en al even enorme ambities. Vorige maand heeft hij alsnog 2 miljard dollar in OpenAI geïnvesteerd. En dat was nog maar het begin, zo blijkt nu. Deze maand heeft hij een totaal van 40 miljard dollar aan investeringen aangekondigd.
Groter dan Microsoft
Daarmee wordt Son een grotere investeerder in OpenAI dan Microsoft. Bovendien hoeft hij die centen de komende één tot twee jaar niet eens zelf op te hoesten. Hij kan daar beperkt nieuwe investeerders bij zoeken, al moet OpenAI die wel telkens goedkeuren.
Son wil dus een innige relatie met OpenAI opbouwen. Dat blijkt ook uit de nieuwe joint venture die hij net met Altman heeft opgericht: SB Open AI Japan. Dat nieuwe bedrijf claimt dat het een revolutie teweeg zal brengen in het bedrijfsleven met zogeheten AI-agents, via Cristal Intelligence.
Dat nieuwe AI-systeem zal heel wat taken van kenniswerkers over gaan nemen. Hoe het dat gaat doen, daar blijven beide bedrijven tot nu toe nog vaag over. Maar om duidelijk te maken hoe serieus deze deal is, hebben de bedrijven uit de Softbank-groep al toegezegd voor 3 miljard dollar per jaar diensten te zullen afnemen.
# Inzetten op een eigen AI-chip
Een van zijn obsessies is het bouwen van de volgende Nvidia. Son wil zijn eigen AI-superchip voor datacenters ontwikkelen. Hij heeft daarvoor al de nodige partijen in stelling gebracht. Hij is bijvoorbeeld voor 90 procent eigenaar van het Britse Arm Holdings, een chipdesigner die zich onderscheidt met zeer zuinige microprocessoren voor mobiele apparaten.
Maar Son wil niet langer alleen maar basale ontwerpen en bouwstenen verkopen aan een Apple of een Nvidia. Hij wil dat Arm zijn eigen complete processoren gaat maken en die ook gaat verkopen. Het eerste prototype wordt deze zomer gelanceerd. De eerste partij moet volgend jaar uit de fabriek rollen, weet Bloomberg. Voor massaproductie wordt aan de Taiwanese chipreus TSMC gedacht.
De eerste klant is ook net bekend: Meta. Niet slecht om mee te beginnen. Het nadeel van deze move met Arm is dat het bedrijf zo een concurrent wordt van zijn eigen klanten, zoals Nvidia, Amazon en Qualcomm. Son neemt hiermee dus weer een enorme gok.
Op overnamepad
Maar hij is vastbesloten en zet alles op alles voor een eigen AI-chip. Afgelopen zomer pompte hij nog 500 miljoen in de overname van Graphcore, een startup die AI-chips maakt en de Britse Nvidia wordt genoemd.
Softbank en Arm zijn bovendien vergevorderd met de overname van Ampere Computing, dat nu nog voor 30 procent eigendom is van Oracle. Ook het Amerikaanse Ampere maakt serverprocessoren voor datacenters.
# Bouwen aan een AI-infrastructuur
Softbank is de leidende partner voor het grootste AI-project ooit: Stargate. Samen met OpenAI, Oracle en Abu Dhabi ’s MGX wordt ingezet op minstens 500 miljard. De kern ervan is het bouwen van een heel pakket aan datacenters, maar ook zonneparken en AI-infrastructuur in de VS vormen onderdeel van het plan. Om geavanceerde AI-modellen te trainen, is namelijk veel rekenkracht en dus ook energie nodig.
De eerste schijf van 100 miljard zou onmiddellijk besteed moeten worden. Alleen is dat nog niet het geval. Softbank gaat juist uit van het financieren van projecten en op het toevoegen van investeerders per project. Met die projectfinanciering loopt Son ook veel minder risico.
Risico’s genoeg
Die risico’s zijn er namelijk wel degelijk. Amazon en Google zijn ook actief met datacenters en de cloud. Zij kunnen al voor Stargate goed op stoom is een dominante positie op de markt hebben bemachtigd.
Het Chinese DeepSeek heeft bovendien recent vriend en vijand verbaasd met veel goedkopere AI-tools die bijna even efficiënt zijn. Daarmee heeft het misschien bewezen dat honderden miljarden aan investeringen in AI niet nodig zijn.
Lees ook: DeepSeek legt bom onder big tech: zuinig AI-model uit China dwingt Silicon Valley tot herbezinning
De AI-modellen van DeepSeek zijn bovendien open source, waarmee voor investeerders een veel minder winstgevend AI-speelveld is ontstaan. Betekent dit dat Son zich opnieuw aan het vertillen is? Is hij weer een luchtkasteel aan het bouwen?
Biograaf Barber wijst er op Fast Company op dat de meeste mensen te klein denken voor Son. ‘Hij ziet zichzelf als een bouwer van keizerrijken zoals Napoleon, Dzjengis Khan en keizer Qin, de bouwer van de Chinese Muur. Dit is het soort schaal en context waarin hij denkt.’
