Geen producten in de winkelwagen.
Mira Murati, als cto een van de drijvende krachten achter ChatGPT en beeldmachine Dall-E, kondigde vorige week haar vertrek aan bij OpenAI. Daarmee was ze de laatste in een rij kopstukken die het bedrijf het afgelopen jaar verlieten. Chief research officer Bob McGrew vertrok tegelijk met Murati. In mei stapten chief scientist en medeoprichter Ilya Sutskever al op, een dag na de lancering van de krachtigste versie van ChatGPT tot nu toe.
Sam Altman is last man standing
Drie maanden eerder verliet medeoprichter Andrej Karpathy het bedrijf. De enige andere collega van het eerste uur, Greg Brockman, is sinds augustus met sabbatical. Sam Altman legde in 2015 met tien anderen de basis voor OpenAI, maar lijkt nu de last man standing.
Als ceo kon hij deze week zijn handtekening zetten onder een investeringsronde waarin Microsoft, AI-chipmaker Nvidia en venture capital-investeerders samen 6,6 miljard dollar in zijn bedrijf steken, tegen een waardering van 157 miljard dollar.
De miljarden worden gestoken in de doorontwikkeling van de taalmodellen die de motor zijn achter de AI-producten, in nieuwe tools die zoveel mogelijk gebruikers beschikking moeten geven over de wondertechnologie.
Interne strijd om veilige AI
Met zijn handtekening bekrachtigt de 39-jarige Altman daardoor de commerciële koers die OpenAI vaart, en tegelijk zijn eindoverwinning in een interne strijd. Vooral sinds ChatGPT vanaf november 2022 insloeg als een bom werd die steeds beter zichtbaar. Een jaar geleden culmineerde de ruzie in een paleisrevolutie waarin Altman zelf werd afgezet door zijn bestuur.
In grote lijnen ging binnen OpenAI de richtingenstrijd tussen een kamp dat beducht was voor de risico’s van de producten die het in razend tempo ontwikkelde, en een kamp dat zich achter de ‘move fast and break things‘-stijl van Altman schaarde. Altman wilde volle kracht vooruit, anderen trokken liever de handrem aan, pleitten voor meer onderzoek naar vangrails die zorgen dat de mens controle houdt over AI. Naarmate binnen OpenAI de technologische doorbraken elkaar opvolgden, verscherpte die tegenstelling.
Lees ook: Iedereen loopt weg met AI, maar niemand praat over de hoge prijs die we ervoor betalen
6,6 miljard aan olie op het vuur
Altman won die strijd tussen snelheid versus veiligheid vrij snel. Na een crisis waarin zijn cto Murati welgeteld vijf dagen als interim-ceo op zijn stoel zat, keerde hij terug. De bestuurders die hem wipten, moesten zelf plaatsmaken en Microsoft, destijds voor 49 procent eigenaar van OpenAI, kon zijn positie consolideren.
Nog eens 6,6 miljard dollar aan olie op het vuur van move fast and break things: veel mensen die OpenAI groot hebben gemaakt, met name aan de researchkant, wilden de gevolgen daarvan niet afwachten. Maar is Altman zelf echt zo’n groeigeile ceo die achter de schermen de gevaren van AI voor lief neemt?
Elon Musk en Altman oprichters van OpenAI
Sam Altman lijkt van gedachten veranderd. Eind 2015 was hij samen met Elon Musk initiatiefnemer van OpenAI, dat toen juist voortkwam uit de idee dat kunstmatige intelligentie een bedreiging voor de mensheid kan vormen als de technologie niet met zorg wordt ontwikkeld. OpenAI Inc moest een non-profit onderzoekslab zijn dat zelf artificial general intelligence (zelfdenkende AI die de mens overvleugelt) ontwikkelt en promoot die veilig is en de mensheid dient.
Het was bedoeld als tegenwicht tegen bigtechbedrijven Google, Facebook en de andere grootmachten die toen al miljarden staken in de ontwikkeling van AI. Geld voor het onderzoeksinstituut moest komen uit donaties en subsidies. Musk en Altman kregen als medeoprichters mensen mee als Sutskever, een machine learning-deskundige die net als Musk geldt als AI-zwartkijker, Greg Brockman, de cto van betaalbedrijf Stripe, en PayPal-oprichter Peter Thiel.
Baas van Y Combinator
Altman was in die tijd de typische briljante Amerikaanse nerd die vanaf zijn 12de vooral achter zijn computerscherm zat en daarna ondernemer werd. Maar hij was ook sociaal vaardig, kwam in zijn tienerjaren uit de kast en verdiende ook aardig bij met pokeren. In 2015 was hij vooral bekend als baas van Y Combinator, de wereldberoemde accelerator die startups als Airbnb, Dropbox en Stripe had voortgebracht.
Altmans leven draaide om startups en investeren sinds hij in 2005 zelf zijn studie informatica aan Stanford University had afgebroken om te beginnen met Loopt, een mobiel sociaal netwerk dat het ondanks 30 miljoen dollar aan kapitaal niet redde. Loopt was een van de allereerste startups die deelnam aan Y Combinator, en dat werd ook de plek waar Altman vanaf 2011 zijn tweede carrière maakte. In 2014 werd hij er president, en zijn rol als investeerder in talloze startups maakte hem tot Silicon Valley royalty.
OpenAI kreeg een commerciële dochter
Toch trok de missie van OpenAI hem meer in 2019, toen hij bij Y Combinator vertrok om zich volledig op het AI-bedrijf annex onderzoekslab te kunnen storten. Dat was ook het moment waarop OpenAI deels een echt bedrijf werd en een for-profit dochterbedrijf oprichtte, OpenAI Global LLC, waarvoor het investeerders zocht.
Donaties bleken namelijk niet genoeg om snel door te groeien, subsidies van de overheid kwamen er ook niet. De winst van de commerciële poot werd gemaximaliseerd, zodat zoveel mogelijk geld zou terugvloeien in de ontwikkeling van AI. Dat die commerciële pendant van OpenAI een goed idee was, blijkt uit de komst van Microsoft als aandeelhouder. Tot vorige week had de softwaregigant naar verluidt al 13 miljard dollar heeft geïnvesteerd.
Miljardenbusiness overvleugelt non-profit
Op papier is nog steeds (het bestuur van) de OpenAI-stichting de baas, in de praktijk wordt die ruimschoots overvleugeld door de miljardenbusiness. Met de lancering van ChatGPT, de chatbot die het grote publiek liet kennismaken met het taalmodel van OpenAI, kwam de commerciële doorbraak – en de omzet. In 2024 komt die naar verwachting uit rond de 3,7 miljard dollar, bij een verlies van 5 miljard, maar volgend jaar verwacht Altman al 11,6 miljard aan inkomsten.
De ongekend gedreven Altman bezit de gave om zowel investeerders als de vele wetenschappers die OpenAI aantrok mee te krijgen in zijn missie om AI te ontwikkelen die de maatschappij kan redden. Naar buiten toe belijdt hij namelijk nog steeds het evangelie over de gevaren van AI.
Sam Altman pleit voor spelregels rond AI
Vorig jaar pleitte hij voor het Amerikaanse Congres regelgeving om de risico’s van kunstmatige intelligentie te beteugelen. ‘Als het misgaat met deze technologie, gaat het ook goed mis en daarover wil ik me uitspreken.’ Afgelopen zomer schreef hij een opiniestuk in The Washington Post hoe overheden samenwerking zouden moeten zoeken met China om spelregels voor AI op te stellen.
Tegenover die uitlatingen staat de kritiek van zijn ex-collega’s en voormalige medebestuurders, die stellen dat de veiligheid bij OpenAI ondergeschikt is gemaakt aan de ‘shiny products’ die OpenAI uitbrengt, zoals videogenerator Sora en straks GPT-5. Het klinkt wel goed dat het nieuwe bestuur van OpenAI een ‘veiligheidscommissie’ heeft opgetuigd die adviseert over de risico’s van alle projecten en de bedrijfsvoering. Het feit dat ook Altman daarin een zetel heeft, zal critici niet geruststellen.
Lees ook: Dit zijn 10 AI-goeroes die iedereen zou moeten kennen
Aardige kerel hongert naar macht
Wil Altman ten koste van alles winnen of neemt hij zijn eigen waarschuwingen voor de gevaren van AI serieus? Het Amerikaanse blad Time, dat Altman vorig jaar uitriep tot ceo of the year, schetst een dubbel beeld: de briljante ceo wil heus dat AI veilig blijft, zelfs als die algemene intelligentie ofwel AGI de menselijke overstijgt. Maar Altman wil ook keihard vooruit, en laat zich niet graag afremmen.
Tegelijkertijd is hij dan ook weer gewoon een aardige kerel. ‘Hij geeft om de missie, hij geeft om anderen en de mensheid. Maar als je naar zijn gedrag kijkt, is hij extreem machtshongerig’, zegt iemand dicht bij de top van het bedrijf.
Toch draait het bij Altman om meer dan geld – Altman heeft een salaris van 65.000 dollar, maar is door zijn eigen investeringen miljardair – en macht. OpenAI financiert bijvoorbeeld ook onderzoek naar een basisinkomen, dat straks relevant kan worden naarmate AI meer werk overneemt van mensen. Altman investeert zelf in een startup die mensen tien gezonde extra levensjaren wil bieden en hij overwoog serieus om gouverneur van Californië te worden tijdens het presidentschap van Donald Trump.
Kiezen tussen veiligheid en snelheid
Hij is moeilijk te vangen, niet altijd even consequent en volgens critici zelfs ronduit onbetrouwbaar. Maar even helemaal terug naar de missie waarmee Sam Altman negen jaar geleden OpenAI begon: is er in de ontwikkeling van AI wel een keuze tussen veiligheid en snelheid?
In Altmans brein zijn die onlosmakelijk met elkaar verbonden. De komst van kunstmatige superintelligentie is onvermijdelijk. Als je zeker wilt stellen dat die de mensheid ten goede komt, zul je voorop moeten blijven lopen in de race om die veilige AI.
Altman moet dus wel winnen. Is hij er zelf echt gerust op dat de wereld een veilige en vredige plek zal blijven ondanks, of liever dankzij de AI-race die hij leidt? Misschien niet helemaal. Een van zijn hobby’s, naast vliegen en auto’s verzamelen, is namelijk preppen: zich voorbereiden op een catastrofe waarin alleen mensen met een schuilkelder, voldoende voedsel, wapens, medicijnen en training kunnen overleven.
Een virusuitbraak? Een burgeroorlog? Of misschien toch die kunstmatige intelligentie die zich wil ontdoen van de mensheid? Ach, het is gewoon een hobby, zei Altman in een podcast over dat preppen. ‘Het zal allemaal niet helpen als het misgaat met AI.’
Lees ook: Datakolonialisme: de verborgen uitbuiting achter de AI-revolutie
