Het Nederlandse sneakermerk Hub houdt momenteel in heel Nederland een grootse posterreclame ter promotie van een nieuwe lijn sneakers. Het merk positioneert zich als duurzaam. Zo zijn de sneakers gemaakt van onder meer gerecyled nylon en dito rubber en worden ze verstuurd in een box van gerecycled karton.
Eén ding valt hierbij op: de sneakers lijken nogal op die van het Franse Veja, al dan niet toevallig ook een merk dat zich als duurzaam in de markt zet. Hebben de sneakers van Veja een ‘v’ aan de zijkant, de nieuwe lijn sneakers van Hub tonen op dezelfde plaats wat lijkt op een gedraaide ‘v’. Net als bij Veja tonen de nieuwe sneakers van Hub daarbij ook het merklogo op de achterflap. Kosten de sneakers van Veja grofweg 115 tot 130 euro, die nieuwe lijn van Hub gaat voor zo’n 100 tot 110 euro over de toonbank.
Hoe zit dat precies met die uiterlijke overlap? Commercieel directeur van Hub, Sander van Gelder, is zo vriendelijk tekst en uitleg te geven. De gedraaide ‘v’ die wij zien op de sneaker, is volgens hem helemaal geen ‘v’, maar in feite een doorgeknipte ‘z’, waarvan het onderste deel op de onderkant van rechterschoen zit. Die ‘z’ was – onder de noemer ‘ZStitch’ – altijd al het logo van Hub, vertelt Van Gelder. ‘Zo’n twee jaar geleden besloten we dat we meer herkenbaarheid nodig hadden met onze schoenen, zodat we meer mensen konden bereiken. We hebben de Z door midden geknipt, maar omdat hij aan de rechter onderkant terugkomt, blijft het logo intact.’
De overeenkomst met Veja ziet Van Gelder niet zo. ‘Er zijn overeenkomsten met zoveel merken. Adidas heeft aan de zijkant ook zijn eigen logo staan. Als je de logo’s van verschillende merken naast elkaar legt, is er altijd wel overlap.’ En de achterflap dan? ‘Die back tap gebruiken we al langer, soms met een kleur. Voor ons was het belangrijkst dat we onze schoenen herkenbaar kregen.’
Toch, het gebeurt nogal eens dat kledingmerken elkaar wegens vermeend plagiaat voor de rechter dagen. Onlangs begon Dr Martens nog een zaak tegen Primark, dat een merk laarzen uitbracht dat veel uiterlijke overeenkomsten met die van Dr Martens vertoonde. Dr Martens-producent Airwair ving bot bij de rechter, maar wat als Veja zoiets zou doen bij Hub? Begeeft de Nederlandse producent zich niet op glad ijs door een schoen te maken die voor een leek toch écht wat wegheeft van die van een concurrent?
Juridisch
‘Je loopt er zeker een risico mee’, zegt Dirk Visser, hoogleraar intellectueel eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden. Wel nuanceert hij: of een auteursrechtzaak slaagt, hangt samen met tal van omstandigheden. Bijvoorbeeld hoe de rest van de markt eruit ziet; Adidas en Nike hebben bijvoorbeeld ook een logo aan de zijkant van hun schoenen.
‘Je kunt je afvragen hoe herkenbaar die v van Veja is’, zegt Visser. ‘Ook moet je je afvragen hoe bekend zo’n merk is en hoe waarschijnlijk een rechter het vindt dat de makers de v expres een kwartslag hebben gedraaid. Je kunt ook per ongeluk iets hebben gemaakt wat te veel op een ander merk lijkt. Het draait in dit soort zaken om verwarring, originaliteit en uniciteit. De ene keer zal het net over de grens gaan, een andere keer niet.’
Om aan te tonen hoe gecompliceerd dit soort kwesties juridisch zijn, verwijst Visser naar een zaak die Adidas aanspande tegen H&M. De fast fashion-keten bracht een serie sportkledij op de markt met twee parallelle strepen, die veel weg hadden van de drie strepen op de sportschoenen van Adidas. Na een juridische strijd van 23 jaar kreeg Adidas nul op het rekest van de rechter. H&M mag de items gewoon blijven produceren. ‘Afhankelijk van hoe die strepen eruit zien, kun je hier jaren over procederen. Het hangt er vanaf hoe bijzonder zoiets is.’
Wat ze er bij Veja zelf van vinden? Dat blijft onduidelijk. Veja-mede-oprichter Sébastien Kopp was dinsdagmiddag niet bereikbaar voor commentaar.
Veel Veja-klanten kopen de sneakers van dit merk vanwege het duurzame aspect. Het bedrijf krijgt een goede score op vergelijkingssite voor duurzaamheid Good on You en heeft de B Corp-status voor verantwoord zakendoen. Hoe zit dit met marktbestormer Hub? Het bedrijf heeft nog geen B Corp-status of vergelijking op Good on You. Het concern stelt zelf in ieder geval enkel met gecertificeerde leerproducenten samen te werken, gerecycled canvas, nylon en rubber te gebruiken en zijn producten in een gerecyclede schoenendoos te verpakken. De schoenen worden in fabrieken in Vietnam en Europa gemaakt en ‘regelmatig gecontroleerd op duurzaamheid en eerlijke arbeid’.
