Uitgevers van kranten en tijdschriften hopen met tablet-edities eindelijk geld te kunnen verdienen aan hun digitale uitgaven. Ze hebben wel nog wat huiswerk te doen. 'Over een jaar of zeven hebben we meer digitale lezers dan papieren abonnees'.

The Daily heeft honderdduizend lezers die 99 dollarcent per dag betalen, of veertig dollar per jaar. Ze krijgen daarvoor het laatste nieuws, dat van het scherm spat met kleurige foto’s, videobeelden en interactieve grafieken. Alle uitgevers ter wereld houden deze iPad-app nauwlettend in de gaten. De jonge krant – tablet only – werd dan ook door Rupert Murdoch en Steve Jobs met veel bombarie in de markt gezet als hét nieuwe uitgeefmodel voor een tanende papieren business.

Veel scoops scoorde The Daily niet, maar na een jaar is het wel uitgegroeid tot de iPad app die het meeste geld oplevert in de App Store – op het spelletje Angry Birds na. Nu die aanvangsinvestering van 30 miljoen dollar nog terugverdienen.

Tablets relevant

De afgelopen jaren hebben uitgevers de iPad en andere tablet computers omarmd. Lezers keren zich langzaam maar zeker af van het papier en een vast abonnement ten gunste van alles wat er gratis op het web te vinden is. Voor een krant of tijdschrift dat via een app wordt geleverd, heeft de mobiele consument van tegenwoordig nog wel geld over. Dat is althans de hoop en verwachting bij uitgevers. De oplages van tijdschriften die via een app worden gelezen, beginnen inmiddels relevant te worden. In de VS heeft Hearst een maandelijkse oplage van 300.000 voor alle titels samen. Zijn vlaggenschip Cosmopolitan doorbrak deze maand zelfs de grens van 100.000 betalende klanten voor zijn digitale editie. Aartsrivaal Condé Nast noteerde met acht titels uit zijn stal (onder meer Wired en Vanity Fair) een digitale oplage van 500.000, waarvan de helft digital only.

Sanoma en NRC

In Nederland scoort onder de tijdschriftenuitgevers Sanoma heel behoorlijk op de iPad, met bladen als Linda en Autoweek. De grote landelijke kranten zijn zonder uitzondering via een app te lezen. NRC gaat voorop, mede dankzij de korting die het gaf op iPads heeft het meer dan tienduizend abonnees voor de digitale NRC, blijkt uit de oplagecijfers die HOI verspreidt. “Hoeveel daarvan via de app de krant lezen, houden we voor onszelf”, zegt uitgever Han-Menno Depeweg van NRC Media.

Digitaal gaat papier voorbij

“App-only abonnementen voeren we niet. Het maakt ons namelijk niet uit met welk apparaat of via welk platform de krant digitaal gelezen wordt. We zijn bijvoorbeeld hard bezig met een app voor Android- tablets omdat het marktaandeel daarvan sterk groeit, maar ook met een nieuwe webversie.” Uiteindelijk, stelt Depeweg, zal NRC binnen een jaar of zeven meer digitale abonnees hebben dan papieren lezers.

Kosten

Of dat goed nieuws is? Die digitale lezers betalen wel een stuk minder. “Maar dat is eenvoudigweg de prijs van de papieren krant min kosten voor druk en distributie.” Maar die kosten blijven toch drukken op de papieren krant? “Dat klopt. Er komt een moment waarop we tegen de abonnees van de papieren krant in een bepaalde regio zullen moeten zeggen: sorry, maar hier doen we het niet voor.” Wel lastig voor de uitgevers: als ze losse nummers via een iPad app aanbieden, eist Apple 30 procent van hun omzet op. Dat leidde vorig jaar nog tot een rel, maar inmiddels schikte Apple wat in en blijken er goede manieren om iTunes te omzeilen.

Digitale distributie

Hoera, zijn de uitgevers gered door de app? Nog niet helemaal. Voorlopig zitten ze met de extra kosten voor het digitale en papieren dubbelspoor. Ze kunnen bovendien niet al te lang doorgaan met inzetten op één paard: de iPad krijgt hoe dan ook gezelschap van tablets die draaien op Android, de Apple-kiosk heeft al flinke concurrentie van die van Amazon en andere online boekhandelaren. Dat maakt de distributie omslachtiger en duurder.

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?

E-mail *

Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Verstuur

Betaalmodel

En dan misschien nog het grootste hoofdpijndossier: hoe rekenen ze af voor hun digitale producten? Per stuk, per maand, per jaar, in een combinatie van papier en app of puur digitaal? Komen die gratis bij een papieren abonnement of komt de zaterdagkrant straks als extraatje bij een iPad-abonnement? En tegen welke prijs stappen voldoende lezers in om van de app een op zichzelf staand succes te maken?

Adverteerders

Nu staan uitgevers op twee benen: ze leven van lezersinkomsten, maar de bijdrage van adverteerders is minstens zo belangrijk. Daarin schuilt misschien nog wel het meeste huiswerk voor de ontwikkelaars van app-tijdschriften en -kranten: adverteerders lijken nog niet massaal klaar om het papier los te laten. Tot die tijd kunnen NRC-lezers die verknocht zijn aan hun papieren krant gerust zijn: papier is geduldig. 

Lees ook:

• An app a day… (slideshow)
  
• Freemium apps zijn koning
  
• Apple kan NRC uitknijpen
  
• Apps vermoorden het web
  

De zoektocht naar een nieuwe kapitein voor Jumbo is begonnen. Retailveteraan Tom Heidman neemt de zaken tijdelijk waar als interim-ceo, tot het familiebedrijf een definitieve opvolger voor vertrekkend topman Ton van Veen heeft gevonden.

Hij start op 1 maart en zal nog een maand met Van Veen samenwerken. Daarna trekt de ‘vierde zoon’ van Jumbo-grondlegger Karel van Eerd de deuren in Veghel achter zich dicht. Dat meldt de gele grootgrutter bij de presentatie van het jaarverslag.

Jumbo en Heidman zijn goede bekenden. Heidman was betrokken bij de overnames van Super de Boer en C1000; bij die laatste formule was hij destijds ceo. De bedrijven werkten ook samen voor de oprichting van inkooporganisatie Bijeen. De topman was ook vijf jaar commissaris bij Rituals; eigenaar Raymond Cloosterman is getrouwd met Jumbo-telg Colette van Eerd.

Lees ook: Raymond Cloosterman maakte van Rituals een wereldmerk

Retail en wijn

Heidman is een door de wol geverfde retailspecialist. Na studies bedrijfskunde en bedrijfseconomie start hij zijn loopbaan in de retail eind jaren 80. Die carrière krijgt snel vleugels. In 1994 krijgt hij de leiding over slijterijketen Gall & Gall, daarna volgen directierollen bij Albert Heijn. Hij is zeven jaar ceo van de voormalige retailholding Retail Network (onder andere Prenatal, Perry Sport) en zwaait vier jaar de scepter bij C1000.

Vervolgens slaat hij een andere weg in met het besluit om zich meer op non-executive rollen te focussen, waaronder commissariaten bij sausmaker Remia en kruidenleverancier Euroma. Hij koopt ook een wijngaard in Toscane, Renzo Marinai, die hij flink uitbreidt. Daarmee combineert hij twee grote liefdes: wijn en Italië.

Redder in crisistijd

Een volle agenda dus, maar van het aanbod van Jumbo ging zijn retailhart naar eigen zeggen sneller kloppen. ‘Daarvoor maak ik graag ruimte’, stelt hij in een aankondiging. Het is niet de eerste keer dat Heidman als interimmer naar voren stapt. Hij deed het al eens bij slachterij Vion, waar hij een crisis moest bezweren, schrijft het AD. Het bedrijf stond op opvallen na overnames die niet het gewenste resultaat opleverden.

Ook Jumbo bevindt zich in roerige wateren. Jaren kon het niet op bij de grootgrutter uit Veghel, die zich in een kleine twintig jaar opwerkte van lokale speler tot de tweede supermarkt van Nederland met bijna 700 winkels. Tot er een paar jaar geleden zand in de motor kwam. Dat begon met de arrestatie van voormalig topman Frits van Eerd, die verdachte is in een witwaszaak.

Veel te duur

Maar belangrijker was misschien nog wel dat Jumbo, dat zich altijd liet voorstaan op zijn betaalbare aanbod, volgens kenners te duur was geworden. Veel te duur. Het bedrijf werd links en rechts ingehaald door prijsvechters als Dirk van den Broek, Nettorama, Vomar en natuurlijk Aldi en Lidl.

Dat besefte ook Ton van Veen, die het stokje van Van Eerd overnam. ‘Terug naar Jumbo zoals Jumbo bedoeld is’ werd de kern van zijn strategie.

Lees ook: Is de aanval van Jumbo op Albert Heijn definitief mislukt?

Heidman kijkt er (dan nog) vanaf de zijlijn naar. ‘Een verstandige keuze’, zei hij vorig jaar tegen vakblad Retailtrends. ‘Jumbo kijkt naar de markt, de consument en de competitie en beseft dat men de formule tegen het licht moet houden.’

De Brabantse super was altijd van de vaste lage prijzen, maar in tijden waarin consumentenbestedingen onder druk staan, springen klanten volgens hem eerder op de fiets voor promoacties met hoge kortingen. ‘Zonder kun je niet meedoen.’

Voorzichtig herstel

Het moet tot groot chagrijn hebben geleid in Veghel: Jumbo verliest al drie jaar op rij marktaandeel en leverde het afgelopen jaar voor het eerst in heel lange tijd ook omzet in. Die kwam uit op 10,7 miljard euro, een daling van 2,7 procent. Met het verbod op de tabaksverkoop in supermarkten per 1 juli vorig jaar liep het bedrijf naar eigen zeggen 400 miljoen euro aan omzet mis.

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?

E-mail *

Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Verstuur

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?

E-mail *

Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Verstuur

Los van die dip lijkt de koers van Van Veen vruchten af te werpen. Door kostenbesparingen, waaronder het schrappen van 350 banen op het hoofdkantoor, en een scherpere inkoop ontstond ruimte om voor 150 miljoen euro aan prijsverlagingen door te voeren.

Ook de nettowinst steeg licht: van 22 miljoen euro in 2023 naar 28 miljoen euro in 2024 – al is dat op een miljardenomzet nog steeds wat magertjes, en niet te vergelijken met de winsten die in de hoogtijdagen werden behaald. Ander lichtpunt: in België schreef de supermarkt in 2024 voor het eerst ook zwarte cijfers, een jaar eerder dan verwacht.

Jacht op marktaandeel

Komend jaar wordt de jacht op het heroveren van marktaandeel ingezet, blijkt uit het meerjarenplan. En gaat de zoektocht naar een vaste ceo door. ‘Iemand die voor lange termijn verbonden zal zijn aan ons familiebedrijf’, zegt Colette Cloosterman-Van Eerd.

Welke eigenschappen de nieuwe kapitein van Jumbo in elk geval moet hebben? Bij Retailtrends reflecteerde Heidman daar al op. ‘Leiders van retailorganisaties waren van huis uit misschien vooral gericht op de korte termijn’, zegt hij. ‘Dat werkt niet meer. Je moet een combinatie hebben: een toekomstbestendige langetermijnstrategie neerzetten en binnen die visie de korte termijn weten te managen. Tussen dat dualisme moet je laveren.’

Lees ook: Wie volgt Ton van Veen op bij Jumbo? Dit zijn 6 kandidaten

Dit artikel is geschreven door

Wilke Wittebrood

Wilke Wittebrood is redacteur impact bij MT/Sprout en schrijft met name over duurzaamheid, diversiteit en inclusiviteit in het bedrijfsleven.

Volg Wilke op LinkedIn