De ambtenaar die weinig meer doet dan de hele dag uit het raam kijken, is voor de helft van de hogere ambtenaren een bekend verschijnsel.
Dat blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur naar de productiviteit van overheidswerknemers. Bijna vijftienhonderd beleids- en leidinggevende ambtenaren werkten hieraan mee. Van de groep die het verschijnsel ‘raamambtenaar’ kent, zegt bijna veertig procent zo iemand ook in zijn directe werkomgeving te hebben.
Rek
Hetzelfde werk doen met minder mensen? ‘Onmogelijk’, zegt de meerderheid van de hogere ambtenaren. Deskundigen zien het anders: ‘Er zit risicoloos vijftien tot twintig procent rek in de arbeidsproductiviteit.’
Werkdruk
De respondenten – het middenkader en de hoogste ambtenaren bij vooral gemeenten, maar ook provincies en het rijk – kregen naast meerkeuzevragen de mogelijkheid een toelichting te geven op de manier waarop binnen hun afdeling gewerkt wordt. Dat deden zij massaal. ‘Er is in de loop der jaren zoveel op personeel bezuinigd dat er geen of nauwelijks nog ruimte zit in het takenpakket per medewerker. Her en der is er sprake van werkdruk. Er zijn geen mogelijkheden tot vervanging bij afwezigheid’, schreef een ambtenaar.
Advocaten
In vrijwel identieke bewoordingen voerden talloze anderen aan dat nog doelmatiger werken niet mogelijk is. Het bedrijfsleven kan zelfs nog wat opsteken van het arbeidsethos bij de overheid, aldus een aantal ambtenaren. ‘In vergelijking met een top 3-advocatenkantoor waarvoor ik eerst werkzaam was, wordt er bij de gemeente harder gewerkt, hoewel de advocaten langer op kantoor zaten.’
Onrealistisch
Het laatste vet is bij de overheid weggesneden en als er nog meer bezuinigd wordt, gaan er ongelukken gebeuren. Dat lijkt de centrale boodschap die uit het onderzoek komt. Volgens acht van de tien ambtenaren is het niet mogelijk met minder personeel dezelfde resultaten te behalen. Bijna de helft van de respondenten zegt bovendien dat er tijdens het werk ‘nooit een moment is om op adem te komen’. Nog eens de helft zegt dat ‘er bijna altijd wat te doen is’. Slechts vier procent noemt het werktempo ronduit laag. Dat zou betekenen dat de plannen van de meeste politieke partijen om drastisch in het overheidsapparaat te snijden onrealistisch zijn.
