Gooi die spreadsheets weg en stap met uw voeten in de modder. De beste leiderschapslessen leert u op de ecologische boerderij.
Omgaan met lastige medewerkers, wel of niet snijden in de organisatie, beloningsbeleid en verzuimpreventie. Het komt allemaal aan de orde in de workshop ‘De manager als tuinman´ van landbouwkundige Oscar Jansen. Jansen laat managers, projectleiders en professionals de kracht van natuurlijk leiderschap ervaren. Locatie: een ecologische boerderij in de buurt van Zwolle.
Het is even wennen, een management training waarvoor je niet je maatpak maar je rubberlaarzen aantrekt. Geen bedompt zaaltje in een hotel langs de snelweg, geen powerpointpresentaties en al helemaal geen gladde managementgoeroe. Oscar Jansen ontvangt zijn ‘leerlingen’ in trui, spijkerbroek en stevige schoenen. Bij deze workshop gaat het om de inhoud. Niet lullen maar poetsen. Deelnemers moeten niet bang zijn om hun handen vuil te maken.
Herman Wijffels
Als je er even over nadenkt is de boerderij misschien wel de meest logische plek voor een managementtraining. Het boerenbedrijf is het oudste bedrijf van Nederland en de boer dus de oudste manager. Zoals moderne managers te maken hebben met de conjunctuur, heeft de boer rekening te houden met de seizoenen. Een boerenbedrijf leiden is meer dan een beetje in de tuin werken. Het is vooruitplannen, kansen en bedreigingen signaleren, de omgeving in de gaten houden, tegenslagen incasseren en omgaan met onverwachte wendingen zoals een plotselinge weersomslag. Daarnaast is het van cruciaal belang dat mensen, dieren en planten gezond blijven. Econoom en hoogleraar duurzaamheid Herman Wijffels zegt over de workshop: “Ik heb persoonlijk ervaren hoe krachtig en effectief de werkwijze van Oscar Jansen is. Het werken op de ecologische boerderij laat op een heel concrete manier zien, wat nodig is in organisaties.”
Die concrete manier is een combinatie van denken en doen. Jansen begint met deelnemers hun leiderschapsvragen te laten formuleren. Met die vraag in gedachten wordt een passende klus gevonden en gaan de managers aan de slag op de boerderij.
Oscar Jansen over zijn workshop
Tijdens het werk op de boerderij geven de boer en zijn medewerkers waar nodig adviezen. Die zijn in eerste instantie gericht op de klus die je doet, maar wie goed luistert, haalt er veel meer uit. Zo kun je ontdekken dat je moeite hebt met vuile handen maken, het lastig vindt om indien nodig op je knieën te gaan, of dat je met van alles druk bent behalve met dat wat écht jouw taak is.
Zeven managementlessen van de boerderij
Wie zijn eigen leiderschapsvragen wil onderzoeken zal zelf de handen uit de mouwen moeten steken. Maar voor nieuwsgierigen heeft MT vast 7 algemene lessen op een rij gezet.
1. Verandering geeft shit
Koeien eten gras en produceren melk. Maar als ze gras in melk veranderen, krijg je er ongevraagd een product bij: poep. Zeker als ze in beweging komen op weg naar de melkstal. Slimme boeren zorgen dat hun koeien voordat ze in de melkruimte komen hun behoeften hebben gedaan. Slimme managers gaan op dezelfde manier te werk. Veranderprocessen in de organisatie, daar waar mensen in beweging komen, geven ook ‘shit’. Zaken lopen fout, medewerkers kunnen het tempo niet bijhouden, de verandering geeft ongewenste bijeffecten. Dat is niet erg, maar houd er wel tijdig rekening mee, anders krijg je de shit op de werkvloer.
2. Groei kost tijd
Wie resultaat wil bereiken moet geduld hebben. Een plant groei niet sneller als je aan zijn bladeren trekt. Medewerkers groeien ook niet sneller als je ze voortdurend langs de meetlat van doelstellingen legt. Hetzelfde geldt voor zaaien en oogsten. Soms moet je het effect van een investering, marketingcampagne of reorganisatie rustig afwachten voordat je aan een nieuw project begint.
3. Compost is het zwarte goud
Waar gehakt wordt vallen spaanders. Maar ook die spaanders horen erbij. Op de boerderij ontstaat uit afval compost, en compost is de voedingsbodem voor nieuwe groei. Koester gemaakte fouten. Vaak wordt na verloop van tijd duidelijk waar ze goed voor waren.
4. Onkruid vertelt een verhaal
Onkruid bestaat niet. Het is een gewenste plant op de verkeerde plek of het verkeerde moment in de organisatie. Jansen vergelijkt onkruid met lastige medewerkers of vervelende klanten. Zoals onkruid iets over de toestand van de bodem zegt, zeggen lastige mensen iets over de organisatie. Luister dus naar wat ze te zeggen hebben!
5. Beter wieden dan verdelgen
Onkruid wieden, ofwel afscheid nemen van medewerkers die niet (meer) in de organisatie passen, kan op twee manieren. Met de hand (in persoonlijke, individuele gesprekken) of met een gifspuit (reorganisatie doorvoeren). De gifspuit werkt sneller maar beschadigt de bodem. Wie de werksfeer gezond wil houden, zal dus op zijn knieën moeten wieden.
6. Kunstmest verarmt de bodem
Kunstmest doet planten razendsnel groeien. Net zoals prestatiebeloningen en een portie stress uw mensen meer laat presteren. Het grote nadeel van kunstmest is helaas ook het nadeel van bonussen en overmatige werkdruk: het put de bodem uit. Mensen die lang onder druk staan worden ziek of verlaten de organisatie. Net als de planten ‘wortelen’ ze niet meer. Compost (intrinsieke motivatie, prettige werkomgeving) zorgt voor een langzamer maar meer duurzame groei.
7. Ziekte zegt wat over de omgeving
Als een plant gele bladeren krijgt of last heeft van schimmel of luis, ligt dat meestal niet aan de plant maar aan de plek of de bodem waarin hij staat. Het is er te droog, vochtig, zonnig of de grond is te arm. Als een medewerker uitvalt door bijvoorbeeld burnout, kijk dan ook naar de omgeving waarin hij of zij werkt. Als een bepaalde afdeling kampt met een hoog ziekteverzuim zit er hoogstwaarschijnlijk iets niet goed.
Wat: Workshop 'De manager als tuinman'
Waar: Dalfsen (bij Zwolle)
Door: Oscar Jansen
Kosten: 95 euro pp ex BTW, inclusief biologische lunch
Eerstvolgende datum: 11 mei 2012
Lees ook:
- Je hart volgen werpt vruchten af
- Kennis of charisma
- Groen leent goedkoper
- Leiderschap draait om vertrouwen
