Hoe moet het wél, als vrouw naar de top? Hieronder drie tips
1 Speel het spel
Carrière maken is een spel waarvan de regels zijn bedacht door mannen, stelt Monic Bührs. De executive searcher, samen met Elisa de Groot auteur van het boek Stratego voor vrouwen, adviseert ambitieuze vrouwen om de ongeschreven regels van het spel goed te bestuderen. Daartoe toont ze hen vaak een filmpje van een schoolplein. Bührs: "Jongetjes spelen in groepjes en zijn erg competitief. Meisjes spelen liever in duo's. Als een van de deelnemers het spelletje dreigt te winnen, veranderen de meiden snel de regels. Ze vinden spelen belangrijker dan winnen."
Vrouwen die de arbeidsmarkt betreden, schrikken volgens Bührs vaak van de harde competitie: "Vrouwen houden niet van dat spel, ze vinden dat het nergens over gaat." Bührs geeft het voorbeeld van een vrouw die plaatsvervangend directeur was bij een ministerie. Toen haar baas opstapte, zag de vrouw zichzelf als de gedoodverfde opvolger. Dat had ze mis. Niet zij, maar een man die lager op de ladder stond werd gepromoveerd tot directeur. Bührs: "De vrouw had haar ambitie nooit uitgesproken, de man wel." De moraal van het verhaal, volgens Bührs: "Als je vasthoudt aan vrouwelijke gedragspatronen maak je geen carrière. Je hoeft je niet aan te passen, maar je moet wel doorzien hoe het spel gespeeld wordt. Wees niet bang dat ze je een bitch noemen. Meestal zijn het andere vrouwen die dat zeggen, mannen begrijpen dat het een spel is."
2 Werk harder
"Vrouwen moeten minder twijfelen aan hun eigen capaciteiten", zegt Melek Usta, oprichter van werving-, selectie- en adviesbureau Colourful People, gespecialiseerd in diversiteitsmanagement. Volgens Usta worden vrouwen in organisaties gestereotypeerd als ‘empathisch, harmonieus, communicatief en sensitief', terwijl we verwachten dat een manager ‘besluitvaardig, sterk, assertief en dominant' is. Usta: "Die twee beelden overlappen elkaar niet. Een vrouw doet het op basis van deze stereotyperingen nooit goed. Ze is óf geen echte vrouw, óf geen goede manager."
De stereotypes zijn niet geheel uit de lucht gegrepen. "Vrouwen moeten minder bescheiden zijn", zegt Usta. "Niet denken dat je wel wordt opgemerkt. Vrouwen moeten zich bovendien realiseren dat je hard moet werken om de top te bereiken. Deeltijdcarrières naar en aan de top zijn schaars. Zolang veel vrouwen nog steeds kiezen voor een andere balans tussen werk en privé dan mannen, zullen minder vrouwen doorstromen naar de top."
Maar Usta heeft ook goed nieuws: "Hoogopgeleide allochtone vrouwen geven hun carrière voorrang. Zij vinden het vanzelfsprekend dat je kansen grijpt en je diploma's verzilvert. Ze hebben er ook minder moeite mee om de zorg voor hun kinderen uit te besteden."
3 Wees hoer, heks, maagd of kwezel
Al naargelang de situatie zouden vrouwen een andere rol moeten aannemen, adviseert coach Ellen Söentken. Zo is de ‘hoer' erg geschikt voor situaties waarin iets verkocht moet worden (aan een man, vanzelfsprekend), terwijl de ‘maagd' van pas komt als je autoriteit wilt uitstralen. De ‘heks' is gemeen en de ‘kwezel' is onderdanig. Alle stereotypen zijn volgens Söentken inzetbaar. "Je moet leren hoeren, sloeren, bitchen en soms kwezelen. Helaas is 90 procent van de carrièrevrouwen uitsluitend kwezel. Vrouwen willen niet alleen goed werk afleveren, het moet ook nog eens eerlijk en integer. Wie verwacht dat van je, vraag ik die vrouwen. Je baas wil alleen dat je die klant binnenhaalt, meer is zelden nodig."
Ook hun risicomijdende gedrag zit veel vrouwen dwars, denkt Söentken. Een evolutionaire handicap, zegt ze. "Om te overleven moesten wij de gevaarlijke jongens onderscheiden van de goede jongens. Daardoor zijn vrouwen van nature voorzichtig, wat nog wordt verstrekt door de opvoeding. Verder zijn vrouwen egalitaire wezens en willen we graag pleasen. Maar in een werkomgeving zijn deze gedragspatronen meestal niet functioneel. Je kunt jezelf trainen om minder risicomijdend en egalitair te worden, maar makkelijk is dat niet. Dat gedrag is onze Windows, de rest zijn updates."
