Deze week wordt de begroting van Landbouw, Economische Zaken en Innovatie door de Kamer gejaagd. Ondanks de toevoeging van het thema Innovatie in de naam, heeft het ministerie een gapend gat in de financiering van dat I’tje.
Het is een beetje weggemoffeld onder het tapijt van de politieke strijd. Ja, natuurlijk willen we groen en innovatief zijn. We willen zelfs naar de wereldtop. Want daar ligt de economische toekomst. Als kennisintensieve, innovatieve en concurrerende samenleving. Dus werd vorige week de Green Deal gepresenteerd, waar LE&I zich rijk rekent met bestaande initiatieven die de Nederlandse economie moet vergroenen. De Green Deal past in de wat zouteloze lange termijn ontwikkeling die het CBS schetst in het rapport, Green Growth in the Netherlands. De vrije samenvatting: het wordt langzaam iets groener, maar niet groen genoeg.
Geld is niet het antwoord
Het is niet gezegd dat simpelweg geld pompen in ‘innovatie’ ergens toe leidt. Recent probeerde de Algemene Rekenkamer te achterhalen wat er met de innovatiemiljarden was gebeurd. Het lukte de accountants van de overheid niet. Het enige wat ze konden constateren was dat de doelstellingen structureel gemist werden. Er lijkt sprake van een bodemloze innovatieput. In elk geval moeten we constateren dat het bedrijfsleven, ondanks de miljarden steun, als geheel niet innovatiever is geworden. Sterker nog, het percentage bedrijven dat innovatief genoemd kan worden daalde.
Maar geen geld is ook geen antwoord
Als geld niet het antwoord is, dan klinkt het logisch om het dan ook maar in het geheel niet uit te geven. In een goed artikel in het FD, (achter pay wall), wordt nog maar eens de vinger op de zere plek gelegd.
De aardgasbaten die normaal naar het Fonds Economische Structuurversterking gingen en waaruit investeringen met een generatieoverstijgend karakter – wegen, spoorwegen en de kennisinfrastructuur – werden gepleegd blijft leeg. Het waarom is beangstigend simpel. Door de twee miljard niet in het fonds te storten maar direct aan de Rijksbegroting toe te voegen, is zo al 2 miljard van de fameuze 18 miljard die het kabinet wil bezuinigen ingevuld. Het is een ‘makkelijke’ bezuiniging. Maar een met desastreuze gevolgen, voorspellen door het FD gesproken anonieme topambtenaren.
Ze hebben gelijk
Anoniem, maar ze hebben wel gelijk, die topambtenaren van het ministerie. Het is vooral de wereld van de wetenschap die de dupe wordt van het stopzetten van de FES-gelden. De topinstituten waar Nederland het in de toekomst, ook in de woorden van de politiek, moet hebben worden voor de helft tot driekwart uit deze FES-gelden gefinancierd. Concreet voorspeld de VSNU, de branchevereniging van de universiteiten, dat er in 2015 zo’n 3000 minder aio’s onderzoek doen. In het factsheet wordt de pijnlijke vergelijking getrokken met de onderzoekscapaciteit van het Nat Lab van Philips. Het aantal onderzoeksplaatsen aan de universiteiten overtreft dat van onze nationale patentenkampioen vijf maal.
Hoe schadelijk?
En dan wordt het lastig. Hoe schadelijk het snoeien in de kern van de vaderlandse innovatie is weet niemand. Volgens het FD, durft of wil het CPB niet de opbrengsten van die met FES gelden gefinancierde innovaties door te rekenen. Nu al krijgen deze rekenmeesters het verwijt te politiek te zijn. Maar duidelijk is wel dat de R&D investeringen van het bedrijfsleven achter blijven. Nu gaan ze ook in de academische wereld, het epicentrum van het niet direct toepasbare onderzoek, flink snijden. Dat de waarde van dit onderzoek moeilijk meetbaar is en – per definitie- vooral op de lange termijn materialiseert, betekent niet dat het niet van cruciaal belang is voor de kracht van de Nederlandse kenniseconomie.
Parasiteren op de toekomst
Per saldo wordt er een half miljard euro bezuinigd op universitair onderzoek. Daarnaast is er een ombuiging van onderzoek buiten die topsectoren, naar de negen uitverkoren sectoren. Het extra geld dat zij tegemoet kunnen zien, zijn sigaren uit eigen doos. Daarmee parasiteert deze begroting van LE&I op de toekomstige concurrentiekracht van de Nederlandse samenleving.
Lees ook:
- Hoe innovatief is de Green Deal?
- De bodemloze innovatieput
- Nog geen geld voor Topsectoren
- Steden claimen grotere rol in innovatiebeleid
- Nederland verliest glans
- 'Not invented here'
- Oude wijn in innovatiefonds Verhagen
- De innovatie verlanglijst
