Indianen in Mexico hebben de bouw van een windmolenpark van PGGM tegengehouden. Was dat nou wel zo slim?
Anderhalf jaar lang streden de Huave-indianen tegen het geplande windmolenpark van een consortium van de Nederlandse pensioenbelegger PGGM, Mitsubishi en de Australische investeringsgroep Macquarie. Na een tijd vol getouwtrek, juridisch gekonkel en knokploegen die bouwterreinen onveilig maakten, heeft het consortium besloten hun boeltje in het dorpje San Dionisio del Mar op te pakken. Maar het is nog maar de vraag hoe groot de overwinning is van de indianen.
Op de hoogte van discussies
De Huave-indianen, die voornamelijk leven van visserij, vreesden dat door de bouw van 132 windmolens (bedoeld voor groene stroom voor Coca Cola en Heineken in Mexico) hun woon- en werkgebied in het geding kwam. 'We waren op de hoogte van discussies onder de lokale bevolking', zegt PGGM-woordvoerder Maurice Wilbrink. 'Maar dat die zo hoog zouden oplopen was niet in te schatten.'
Beleggersprincipe
De Huave kwamen vanaf maart 2012 in opstand tegen het windmolenpark. 'We hebben alle benodigde ESG-onderzoeken gedaan, waaruit bleek dat het windpark geen nadelige effecten zou hebben', zegt Wilbrink. 'Het druist namelijk tegen ons beleggersprincipe in om euro's zo te beleggen dat het ergens anders schade oplevert. De aanvankelijke zorgen over wat daar kon misgaan, waren kleiner dan uiteindelijk het geval was.'
Bevolking mobiliseren
Het vloog voor PGGM uit de bocht toen externe organisaties zich ermee gingen bemoeien. Wilbrink: 'Dit zijn radicale politieke stromingen, vakbonden, arbeiderspartijen, die onder geen beding inmenging van buitenlands kapitaal willen. Zij hebben vervolgens de bevolking gemobiliseerd. Terwijl we alle bendigde vergunningen hadden om aan de slag te gaan en 70 procent van de bevolking vóór de bouw was. Het consortium had kortom de juridische basis om aan de slag te gaan.'
Ongeloorloofd
Begin 2013 is begonnen met de bouw van het windmolenpark, hoewel het wantrouwen onder de bevolking enorm was gegroeid. 'Die spitste zich met name toe op de besteding van gelden die we hadden betaald voor vergunningen en huur van het land', zegt Wilbrink. 'Omdat het gemeenschappelijke grond was, zou de hele bevolking evenredig profiteren. Maar de burgemeester had een aantal ongeoorloofde zaken met de bestedingen gedaan, wat de woede aanwakkerde.'
Knokploegen
In het voorjaar van 2013 moesten de werkzaamheden worden stilgelegd. 'De radicale organisaties mobiliseerden de bevolking, waardoor knokploegen ons het werk onmogelijk maakten', zegt Wilbrink. 'Ze hielden de bouwers tegen, blokkeerden de site en vernielden auto's van medewerkers. Als wij de lokale overheid om bescherming vroegen, hield die zich afzijdig. We hebben het daarna met een overleg nog proberen vlot te trekken, maar dat leidde tot niets en toen werd het tijd om de bouwers, van wie we de veiligheid niet meer konden garanderen, weg te halen.'
Nieuwe locaties
Dat was ook het moment dat het consortium besloot om het project in San Dionisio del Mar als mislukt te beschouwen en hun heil elders te zoeken. Dat vonden ze in dezelfde regio, op twee locaties. 'In die regio lopen al 20 projecten met windenergie', zegt Wilbrink. 'Het waait daar nu eenmaal hard en veel. En de Mexicaanse overheid heeft ook behoefte aan buitenlands kapitaal, zeker nadat afgelopen december het monopolie van het staatsoliebedrijf is afgeschaft en er ruimte komt voor buitenlandse partijen.'
Het echte verlies
PGGM beschouwt de afgelopen periode als een leerzame ervaring. 'Het is namelijk niet zo dat we in financiële moeilijkheden komen', zegt Wilbrink. 'De realisatie van de windmolens is gewoon met een jaar uitgesteld. Het echte verlies zit bij de bevolking daar, nu de sociale fondsen niet meer worden aangevuld. Met dat geld zouden de gemeentelijke inkomsten worden verdubbeld worden en dat geld lopen ze nu mis.'
Een gewaarschuwd consortium…
Bij het nieuwe project is PGGM nog meer in contact getreden met de lokale overheden. 'Die gesprekken hebben we ook leidend gemaakt voor het project', zegt Wilbrink. 'We hebben de bevolking, overheden en plaatselijke organisaties geconsulteerd en transparante afspraken gemaakt over de sociale fondsen.' Mischien wel het belangrijkste verschil is dat PGGM ditmaal niet te maken had met Ejido, oftewel: gemeenschappelijk grondbezit. 'Nu hebben we te maken met private landeigenaren, wat het allemaal veel eenduidiger maakt.'
