De soms dubieuze praktijken bij de machtigste bank ter wereld, Goldman Sachs, worden in een nieuw boek in veel detail beschreven. Kan een boek ook té goed zijn?
Een van de eerste verhalen uit Money & Power, het nieuwe geruchtmakende boek van William D. Cohan over Goldman Sachs, betreft een onderzoek van de Amerikaanse beursautoriteit SEC naar een deal genaamd ‘Abacus’ uit 2007. Goldman verkocht obligaties van een fonds GERECENSEERD:
Money & Power
William D. Cohan
(Allen Lane, 658 pagina’s)samengesteld uit Amerikaanse hypotheken aan beleggers, die in feite speculeerden dat de huizenbezitters hun hypotheken netjes zouden afbetalen. Maar Goldman ‘vergat’ erbij te melden dat het fonds was samengesteld door een klant, een hedgefonds, die er in feite op speculeerde dat de hypotheken niet zouden worden afbetaald. De laatstgenoemde klant zorgde er natuurlijk wel voor dat de ‘juiste’ hypotheken in het fonds terechtkwamen, dat wil zeggen slechte hypotheken. Gevolg: een forse strop voor de beleggers in het fonds en ook voor ABN Amro, die een deel van de beleggingen had verzekerd.
Wacht eens even, waren wij hier in Nederland niet van mening dat ABN Amro, in ieder geval tot het bedrijf verkocht en in stukken geknipt werd, de slimste bank van Nederland was waar de meest door de wol geverfde bankiers werkten? Jarenlang was dat het imago van ABN Amro. In ieder geval waren de bankiers bij ABN Amro zélf, gelet op hun attitude, volledig overtuigd van het feit dat ze superieure bankiers waren. Het verhaal over Abacus laat zien hoe de mensen van ABN Amro op schaamteloze manier, en voor veel geld, pootje werden gelicht.
Slimste en meest genadeloze bankiers ter wereld
Dat is precies de strekking van Money & Power: de bankiers van Goldman Sachs zijn de slimste en de meest genadeloze bankiers ter wereld. Wat andere banken ook van zichzelf mogen denken. Niemand dan Goldman heeft meer ervaring met megadeals. Niemand heeft betere connecties met politici. En niemand gaat schaamtelozer om met het vertrouwen dat klanten in de bank stellen.
William D. Cohan is een Amerikaanse topauteur die al eerder de megasellers The Last Tycoons (over beleggingsbank Lazard Frères) en House of Cards (over de laatste dagen van Bear Stearns) publiceerde. Cohan weet bovendien waarover hij schrijft: hij werkte zelf als bankier, onder andere als managing director bij JP Morgan Chase. Zijn derde boek Money & Power is een uitputtende en gedetailleerde beschrijving van de historische en huidige handel & wandel van de machtigste bank ter wereld.
'Relationship tension'
Het is fascinerend om te lezen wat er allemaal achter de schermen wordt bekokstoofd. Niet alleen fascinerend, ook verontrustend. Voor de rol die Goldman in de kredietcrisis van 2007-9 speelde, is het woord dubieus nog te zacht. Hoe soms door de bank met de belangen van klanten wordt omgesprongen, is ronduit schandalig. Wat bij andere banken belangentegenstellingen zou heten, wordt bij Goldman ‘relationship tension’ genoemd, en er wordt niet erg moeilijk over gedaan. Bij Goldman lijkt men er vanuit te gaan dat klanten in de eerste plaats geëxploiteerd moeten worden voor eigen het gewin. Dus niet alleen door een fee te vragen voor de dienstverlening, maar ook door ze bijvoorbeeld richting een van de eigen beleggingsfondsen of een beursgang te ‘duwen’. Dergelijk ‘duwgedrag’ wordt binnen het bedrijf actief aangemoedigd.
Twee petten
Dan hebben we het nog niet eens over de vele verhalen van expliciete belangenvermenging en verdenkingen van misbruik van vertrouwelijke informatie. In het boek worden ze uitgebreid gedocumenteerd opgedist: de overnamestrijd van Paribas tussen Société Generale en Banque Nationale de Paris (Goldman was adviseur van SocGen en bleek ineens BNP’s concurrerende bod te hebben voorbereid). Of bijvoorbeeld de fusie tussen de New York Stock Exchange en Archipelago (Goldman adviseerde beide fusiepartners gelijktijdig én had een groot aandelenpakket). Zoals een zakenpartner over Goldman zegt: “They’re a little bit more comfortable lying to your face than other firms.”
Details
Is er íets aan te merken op het boek van Cohan? Nou, een ding: het is misschien een beetje té goed. In ieder geval is het zo gedetailleerd en uitgebreid dat het consumeren van de informatie in het boek een stevige opgave is. Cohan begint bedaard 150 jaar geleden bij de Duitse promessehandelaar Marcus Goldman en gaat honderden dikbedrukte pagina’s door over de jaren twintig, dertig, de oorlog etc. Tegen de tijd dat we bij de smeuiïgste recente historie zijn aangeland (met name de bankencrisis), zijn we o.a. al van allerlei potentiële troonopvolgers te weten gekomen wanneer en waarom ze op het cruciale moment nét niet naar de top doorstootten, en meer van dat soort zaken. Mensen met wat minder tijd kunnen overwegen om de eerste 450 pagina’s over te slaan. Zelfs dan blijft er overigens genoeg lezenswaardigs over.
Angst
Door de overdaad dreigen de belangrijkste vragen een beetje onder te sneeuwen, hoewel Cohan ze stuk voor stuk uitgebreid behandelt. Vragen als: hoe komt het dat klanten ondanks incidenten tóch Goldman blijven bellen als ze een investment banker nodig hebben? Antwoorden (onder meer): omdat Goldman nog steeds wordt gezien als de bank die het meest gedaan krijgt én naïviteit van sommige klanten én angst (‘we hebben Goldman liever vóór dan tegen ons’).
Andere vraag: waarom is niemand van al die duizenden (ex-)werknemers van de bank ooit uit de school geklapt en heeft een boekje open gedaan over de interne praktijken bij de bank? Antwoorden: extreme screening van werknemers (30 sollicitatiegesprekken bij een aanstelling komt voor), een bedrijfscultuur met ijzeren discipline én wederom angst (een voormalige manager heeft heeft over een ‘soort interne politie’ bij het bedrijf, ‘haast een maffiagevoel’).
Kortom, veel dubieuze zaken bij een bank die véél te veel politieke en economische macht heeft. Klanten die met die macht in aanraking zijn gekomen, kunnen vanaf nu nooit meer zeggen dat ze het niet hadden kunnen weten.
Meer recensies:
- Het is overleven op de Zuidas – Het proces van de eeuw, Christiaan Alberdingk Thijm
- De crisis opgelost – Het verraad van de financiële wereld, Georges Ugeux
- Bankiers met vieze schoenen – Moeten bankiers weer met de poten in de modder?, Ewald Oude Steenhof, Elmer Sterken en Willy Wildenborg
- Menig zakenman handelt onetisch – Als goede mensen slechte dingen doen, David de Cremer
- Bedrijfsleven verliest miljarden aan mierenneukerij – Stop met forecasten, Miel Theeuwen, Freek Aertsen en Emile van Geel
Management Team neemt elke vrijdag een nieuw (management)boek onder de loep. Eerdere recensies
