De verleiding is groot: waarom zou je zelf teksten schrijven als je een AI-tool hebt die dat voor je doet? Sinds de lancering van ChatGPT in november 2022 is Nederland alvast massaal door de knieën aan het gaan.
Een derde van de werknemers gebruikt de chatbot al, een derde is van plan om de tool in de toekomst te gaan gebruiken. Dat bleek eerder dit jaar uit een onderzoekje onder duizend werkende Nederlanders van Contentoo.
Dit digitale platform, vorig jaar nog in onze Challenger 50, creëert met diverse freelancers zelf content voor bedrijven. Daarbij wordt overigens ook steeds meer ingezet op AI.
Risico voor bedrijven
ChatGPT wordt volgens het onderzoek het meest gebruikt voor het schrijven van marketingteksten, e-mails en brainstormsessies. Maar inmiddels is ook bekend dat de chatbot zelf feiten verzint, dat feiten dus niet kloppen. Dat houdt dus een flink risico in, vooral als bedrijven niet weten of hun medewerkers deze AI-tool gebruiken.
En dat blijkt dus ook zo te zijn. Twee derde van de gebruikers heeft geen toestemming gevraagd aan de werkgever. Vier vijfde van de ondervraagden in het onderzoek heeft ook geen training gehad in het werken met generatieve AI. Beleid of richtlijnen over het gebruik van dergelijke tools ontbreken eveneens, aldus het onderzoek.
‘Er is niks op tegen om ChatGPT te gebruiken, maar je moet er wel transparant over zijn naar je werkgever’, reageert Arnoud Engelfriet, partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Het bureau heeft net een factsheet over dit onderwerp gepubliceerd.
Lees ook: Elk bedrijf wil iets met AI (maar weet alleen niet wat)
Ongelukken met ChatGPT
‘Als je mensen gewoon laat werken zonder opvoeding, zonder supervisie en zonder aan te geven wat ze mogen doen met deze tools, dan lopen bedrijven een enorm risico’, aldus Engelfriet.
De eerste ongelukken zijn al bekend, zoals twee advocaten in de VS die ChatGPT dagvaardingen en andere juridische stukken hebben laten schrijven. ‘Vervolgens bleken er verzonnen precedenten in te staan. Dan gaat het wel een beetje mis, dat is supervervelend.’
Een ander ongeluk is bij Samsung gebeurd, waar medewerkers ChatGPT gebruikten om eigen broncodes te laten controleren en aantekening van meetings uploaden om notulen te laten schrijven.
ChatGPT gebruiken voor vertrouwelijke stukken is onverstandig, net zoals het uploaden van privégegevens. Het is een externe tool, dus alle data die je erin steekt, kan elders belanden. Niet iedereen snapt al wat ChatGPT is en hoe ze het kunnen gebruiken.
Woorden geen feiten
‘Mensen denken vaak dat dit een feitengenerator is of een vakgenoot, een tool die je net zoals Wikipedia goede teksten geeft of net zoals Google goede zoekresultaten. ChatGPT is echter een statistisch aangedreven woordgenerator.’
De chatbot hangt alleen woorden achter elkaar, legt Engelfriet uit. ‘Dat gebeurt op een manier die het vaak gezien heeft of waarvan hij denkt dat het zo hoort. Als je ChatGPT voor een feitelijk rapport in zou zetten, dan gaat hij mooie woorden achter elkaar rijgen, spookcitaten en willekeurige bronnen verzinnen.’
‘ChatGPT heeft dat namelijk ook in andere rapporten gezien. Dus hij zet bij een citaat journal, intelligence en 2014 achter elkaar. Wij denken dan: dat ziet eruit als een citaat uit 2014. Heel mooi, we gaan verder, maar het slaat natuurlijk helemaal nergens op.’
Plagiaat controleren
Het gros van de werkende Nederlanders is wel op de hoogte van die gevaren: 86 procent weet dat de informatie feitelijk niet altijd juist is. Daarom controleert negen op de tien werknemers de door AI voorgestelde content op feiten. Maar slechts de helft checkt op plagiaat.
‘Er is geen fatsoenlijke manier om op plagiaat te controleren’, weet Engelfriet. ‘ChatGPT is namelijk niet gebouwd om uit bronnen te citeren. Hij plakt geen lappen tekst achter elkaar. Hij genereert woordenlijsten die mooi passen bij het thema. De kans is vrij groot, 99 procent plus, dat er een tekst uitkomt die door een plagiaatcontrole heen komt.’
Lees ook: Hoe neemt je een afgewogen besluit? Door te experimenteren
ChatGPT zorgt voor eenheidsworst
Het vertrouwen in de kwaliteit van de ChatGPT-teksten is groot. Bijna 46 procent van de ondervraagde zakelijke gebruikers vindt de gegenereerde tekst van ‘ongeveer dezelfde kwaliteit als een tekst die ik zelf zou schrijven.’ Ruim 30 procent vindt de AI-gegenereerde tekst zelfs beter.
En de kans is klein dat collega’s erachter komen hoe die tekst tot stand is gekomen, geeft de jurist nog mee. ‘Als jij een mooie tekst genereert met ChatGPT en je krijgt daar complimenten over, dan ga je niet zeggen: ik heb dat in een paar minuten uit de computer gehaald. Dan zeg je: ja, ik heb er eens goed over nagedacht.’
Onno Halsema, ceo van Contentoo, waarschuwt echter voor eenheidsworst. ‘Bedrijven moeten beseffen dat ChatGPT niet de oplossing is voor alle typen content. Als je je wilt onderscheiden van de massa heb je echt nog menselijke schrijvers nodig, die niet alleen kennis, maar ook creativiteit en originaliteit toevoegen. De massale omarming van AI zorgt ervoor dat iedereen min of meer dezelfde content gaat maken.’
Verbieden is zinloos
De adoptie op de werkvloer gaat zo snel, dat bedrijven achter de feiten aanhollen. Voor Engelfriet alle reden om ‘er bovenop te springen’. ‘Kijk samen met je mensen of je hiermee aan de slag kunt gaan. Verbieden heeft geen zin, daarmee zet je jezelf op achterstand. Besef dat je concurrent al een werkgroep heeft: hoe maken wij efficiënt gebruik van ChatGPT.’
Maak je mensen bewust van de risico’s, investeer in trainingen. Zoek uit wat handig is en wat niet, waar kun je het voor inzetten en waarvoor niet? En wat doe je met de resultaten? Het is net als met de komst van sociale media, daar heeft ieder serieus bedrijf nu ook stevige richtlijnen voor.
Hij wijst op de tientallen, zo niet honderden, AI-tools die beschikbaar zijn en het werk makkelijker zullen maken. Bedrijven moeten zich bewust zijn van het feit dat dit tools zijn die breed ingezet worden, en dat ze niet zomaar weggaan. ‘Ze verbieden heeft geen enkele zin.’
Lees ook: ChatGPT hielp met deze prompts GoodUp aan een nieuwe strategie
Efficiënter worden
‘Als je zaken weghaalt en geen alternatief biedt, leidt dit alleen maar tot onvrede. Mensen gaan dan op zoek naar alternatieve manieren om deze tools toch te gebruiken. Je krijgt er een extra probleem bij, omdat mensen niet meer zeggen wat ze aan het doen zijn.’
Engelfriet wijst juist op de ‘enorme efficiencyslag’ die bedrijven kunnen maken. ‘Ze kunnen beter informatie structureren voor werknemers of klanten. Ze kunnen hun eigen domeinkennis toevoegen. Mensen gebruiken deze tools niet uit luiheid of om het bedrijf te beschadigen. Ze gebruiken het juist omdat ze beter en sneller hun werk willen doen. Als je vanuit die mindset aan de slag gaat, dan behaal je resultaten.’
