‘Door automatisering zijn sinds 2000 al zo’n vier miljoen banen in de Amerikaanse productiesector verdwenen’ en ‘De Amerikaanse arbeidsparticipatie is nu nog maar 62,9 procent, vergelijkbaar met die van El Salvador en Oekraïne’. Wie het boek Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing (affiliate link) leest ziet dat er reeds een grote kloof is ontstaan tussen een bevoorrechte bovenlaag en een slinkende middenklasse. De komst van verregaande automatisering kan die kloof alleen maar vergroten, aldus Andrew Yang.
Presidentschap
Als ondernemer verkocht Yang meerdere bedrijven en deed het afgelopen jaar een gooi naar het Amerikaanse presidentschap. Zijn non-profit Venture for America heeft als doel om nieuwe startups te faciliteren. Die startups moeten zorgen voor nieuwe banen. ‘Jaarlijks starten er in de VS 100.000 minder bedrijven dan twaalf jaar geleden. Daardoor komt de economie op veel plaatsen tot stilstand.’
‘Wij maken onszelf graag wijs dat de vrije markt vrijwel alles kan oplossen. In dit geval is het tegenovergestelde waar. De drijvende kracht achter de markt is kostenbesparing. De markt zal voortdurend zoeken naar de goedkoopste manier om taken uit te voeren. De markt gaat niets doen voor werkloze vrachtwagenchauffeurs en kassamedewerkers. Uber zal zo snel mogelijk alle chauffeurs ontslaan. Ubers taak is niet het creëren van werkgelegenheid, Ubers taak is mensen zo efficiënt mogelijk vervoeren.’
Onderzoek
Wie de onderzoeken erop naslaat ziet inderdaad dat artificial intelligence een flinke impact zal hebben op banen: Oxford economics verwacht dat de komende tien jaar circa 20 miljoen fabrieksarbeiders door robots worden vervangen, het World Economic Forum stelt dat 75 miljoen banen komen te vervallen, maar automatisering ook 133 miljoen nieuwe banen zal opleveren en een grote groep executives denkt dat AI het personeelsbestand zal doen slinken, aldus de Boston Consulting Group.
Een uitgebreid onderzoek van McKinsey geeft een genuanceerder beeld. De komende tien jaar zal zestig procent van de banen veranderen, maar slechts vijf procent zal volledig vervangen worden door algoritmes en machines. Een baan bestaat immers uit een aaneenschakeling van een hoop kleinere taken, sommige taken zijn computers meer bedreven in, andere vaardigheden is een menselijke factor cruciaal.
Excelverlosser
Ook de Nederlandse AI-expert Jim Stolze gelooft niet dat de implementatie van AI voor massawerkloosheid zal zorgen. In het boek Wie is er bang voor kunstmatige intelligentie en Algoritmisering wen er maar aan (affliate link) beschrijft hij dat innovatie altijd heeft geleid tot zorgen over werk. Sommige banen verdwijnen – het aantal medewerkers in telefooncentrales is nihil en bestuurders van paard en wagen zie je zelden. Daarvoor in de plaats komen banen die ze toendertijd niet voor mogelijk hadden gehouden. Dat zal nu ook gebeuren. Bovendien automatiseert AI vooral saaie taken en maakt werk vooral leuker: ‘Microsoft Excel bevrijdde ons van de papieren boekhouding. AI zal ons van Excel bevrijden.’
Omscholen
Toch gelooft Andrew Yang niet in deze nuance: ‘In 2012 bleek uit een onderzoek dat 41 procent van de overbodig geworden fabrieksarbeiders die tussen 2009 en 2011 hun baan waren kwijtgeraakt, nog steeds werkloos was of binnen drie jaar na het verlies van zijn baan definitief van de arbeidsmarkt was verdwenen. Uit een ander onderzoek kwam naar voren dat 44 procent van de 200.000 fabrieksarbeiders die tussen 2003 en 2014 in Indiana waren ontslagen geen loon meer ontving, en dat slechts drie procent van hen was teruggekeerd naar de schoolbanken om zich te laten omscholen.’
Ook McKinsey onderschrijft dit probleem. In het onderzoek naar de toekomst van werk zijn twee zaken onvermijdelijk om mensen betrokken te houden bij het arbeidsproces: een groeiende economie dat investeert in innovatie en daarmee de vraag naar talent en voorzieningen op peil houdt. En het gegeven dat medewerkers wiens baan wel vervangen worden, binnen een jaar elders aan de slag kunnen. Blijven ze langer werkloos, heeft dat een sterke negatieve impact op de lokale economie en economische groei op termijn.
Basisinkomen
Yang ziet hierbij een grote rol voor de overheid weggelegd. Hoewel hij geen voorstander is van een grote overheid, wil hij dat mensen een universeel basisinkomen ofwel ‘vrijheidsdividend’ ontvangen. Een gegarandeerd inkomen van 12.000 euro per persoon per jaar zou volgens hem zorgen voor meer creativiteit en ondernemerschap, minder stress en daarbij zorgen voor betere gezondheid van inwoners en een positieve impuls geven aan economisch vervallen regio’s.
‘Een analyse van het Roosevelt Institute toonde aan dat bij een basisinkomen van 12.000 dollar per jaar voor elke volwassene de economie zou groeien met 12,56 tot 13,10 procent – ongeveer 2,5 biljoen dollar in 2015 – en de beroepsbevolking met 4,5 tot 4,7 miljoen mensen. Door mensen geld in de hand te stoppen geven we werkgelegenheid en economie een enorme boost. Conservatieven zouden er blij mee zijn dat het plan een eind maakt aan een groot deel van de huidige 126 ingewikkelde sociale programma’s en de bijbehorende bureaucratie.’
Ondernemer Elon Musk lijkt in principe voorstander van deze plannen. Tegenstanders zeggen echter dat mensen het basisinkomen zullen gebruiken om te luieren, gokken of voor drugsgebruik. Onzin volgens Yang, wie drugs wil kopen doet dat nu ook al. Niemand gaat rentenieren van 1000 euro per maand en onderzoek laat zien dat een financiële impuls antisociaal gedrag tegengaat. Ook haalt hij de Nederlandse historicus Rutger Bregman aan: ‘Armoede is geen gebrek aan karakter, het is een gebrek aan geld.’
Revolutie
Hoe groot de impact van de AI-revolutie op werk in de praktijk zal zijn blijft voorlopig gissen. Iedere denker is het er over eens dat medewerkers moeten worden meegenomen in veranderende werkzaamheden. Bedrijven en overheden moeten tijdig investeren in het trainen en omscholen van personeel. Want hoewel een robot hun baan voorlopig niet overneemt, zullen ze er wel mee moeten leren samenwerken.
—
Meer weten over de impact van AI voor jouw organisatie? Pre-order het boek van MT/Sprout over de praktische toepassingen van kunstmatige intelligentie. Wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste AI-nieuws? Schrijf je in voor de nieuwsbrief van ai.nl.
Maandelijks inzichten uit de meest relevante business boeken? Abonneer je dan gratis voor de MT/Sprout Business Books Podcast via Spotify of Apple Podcasts.
Meer weten over de visie van Andrew Yang op banen? Bestel het boek Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing (affiliate link).
