Beslissen is de belangrijkste activiteit van leidinggevenden. In ‘Ons feilbare denken’ toont Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman welke fouten we daar allemaal bij maken.
Pas op, we moeten u waarschuwen voor een gevaarlijk tijdschrift. Het heet Management Team. Het magzine is gevaarlijk omdat het geloofwaardige succesverhalen publiceert die u op verkeerde gedachten kunnen brengen, namelijk dat ze een sleutel tot succes bevatten. Doordat het mooie verhalen zijn, tuint u er eenvoudig in. Niet alleen Management Team heeft daar een handje van, overigens, ook internationale titels zoals Harvard Business Review en BusinessWeek doen eraan mee, en bijvoorbeeld ook boeken zoals de bestsellers ‘Built to Last’ van Jim Collins en Jerry Porras en ‘In Search of Excellence’ van Tom Peters en Robert Waterman.
What you see is all there is
GERECENSEERD:
Ons feilbare denken
Daniel Kahneman
(Business Contact, 527 pagina’s)
De psycholoog Daniel Kahneman noemt het fenomeen WYSIATI, acroniem van What You See Is All There Is. Als we coherente informatie krijgen, accepteren we dat als logisch verhaal en gaan we niet op zoek naar extra informatie. Wanneer iemand voor ons bijvoorbeeld het oprichtingsverhaal van Google zou beschrijven, gaan we dat zien als een serie voortreffelijke beslissingen van de heren Brin en Page, en trekken daar bovendien allerlei managementlessen uit. Dat ook de factor toeval een grote rol in het succes heeft gespeeld, zien we over het hoofd. We gaan uit van de informatie die we hebben, zelfs als we weten dat ze gekleurd is. Onderzoeksrespondenten die wisten dat ze slechts één kant van een rechtsgeschil te horen kregen, lieten zich niettemin sterk beïnvloeden. “Het is de consistentie van de informatie die een verhaal goed maakt, niet de volledigheid”, schrijft Kahneman. En dat verhaal is wat onze conclusies richting geeft.
Denken is niet zo’n rationale bezigheid als we – denken. Kahneman doet al sinds de jaren zestig onderzoek naar de onbewuste pocessen die ons op een dwaalspoor brengen. Decennialang deed hij dat onderzoek samen met collega-psycholoog Amos Tversky, en ze zouden ongetwijfeld samen voor de Nobelprijs in aanmerking gekomen zijn, als Tversky niet in 1996 overleden was. Daarom werd die prijs uiteindelijk in 2002 alleen aan Kahneman uitgereikt. In ‘Ons feilbare denken’ geeft de inmiddels 77-jarige Kahneman een overzicht van zijn werk en van alles wat er bekend is over onderbewuste processen die onze beslissingen beïnvloeden. Het boek verscheen vorig jaar, werd bedolven met loftuitingen en werd snel een bestseller. Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling.
Beslissingen zijn niet altijd zo rationeel
Waarom is het zo’n fijn boek? 500 pagina’s lang verhaalt het interessante onderzoeksresultaten op een onderhoudende en boeiende manier. Over de vele denkfouten die (particuliere) beleggers maken en die ervoor zorgen dat ze meer geld verliezen dan wanneer je hun beleggingen door een pijltjesgooiende chimpansee zou laten uitkiezen. Over de psychologisch sterke kracht van spijtgevoelens. Over het feit dat we positieve eigenschappen toekennen aan mensen die we aardig of slim vinden (netwerkers! Nu weten jullie waarom je succesvol bent). Over de verschillende emotionele waarde die aan winnen en verliezen wordt toegekend. En veel, veel, veel meer.
Vergeet vanaf nu dus maar dat uw beslissingen altijd zo rationeel zijn. Een voorbeeld: in een onderzoek werden twee verschillende vragen voorgelegd, namelijk 1) Zou u een gok accepteren die u een kans van 10 procent geeft om 95 dollar te winnen en een kans van 90 procent om 5 dollar te verliezen?, en B) Zou u 5 dollar betalen om deel te nemen aan een loterij die u een kans van 10 procent geeft om 100 dollar te winnen en een kans van 90 procent om niets te winnen? U heeft gemerkt: in wezen komen beide vragen op hetzelfde neer. Maar in het onderzoek was er een sterke voorkeur voor alternatief B. Waarom? Omdat, aldus Kahneman, de eerste vraag de accociatie opwekt met iets verliezen, en de tweede met meedoen aan een loterij. Dat laatste vinden we minder negatief. Het antwoord dat mensen op hun vragen krijgen, zo blijkt, is sterk afhankelijk van de manier waarop de vragen worden geformuleerd. Iets om rekening mee te houden, de volgende keer dat u een vraag formuleert!
Eerdere boekrecensies:
-
Hoelang zijn een half miljard Chinezen?
-
Word investeerbaar!
- Geheugentraining: leuk maar je hebt er niks aan – Het geheugenpaleis, Joshua Foer
- Fouten zijn geen domheid – Er zijn fouten gemaakt (maar niet door mij), Carol Tavris en Elliot Aronson
Management Team neemt elke vrijdag een nieuw (management)boek onder de loep. Eerdere recensies
