In de top van het bedrijfsleven huizen veel narcisten. En dat is niet altijd goed nieuws. Narcisten zouden zich vaker wagen aan riskante overnames, hebben een voorliefde voor dubieuze belastingontwijkconstructies, belanden in vervelende rechtszaken, manipuleren de boekhouding en vragen voor dit alles een buitensporige beloning. Vaak wordt gedacht dat personen die hoog scoren op de narcisme-index meer aangetrokken worden tot leidinggevende functies. Onderzoek van de Rotterdam School of Management Erasmus University wijst uit dat de relatie wel eens omgekeerd zou kunnen zijn. Machtige posities kunnen narcisten creëren.
Onderzoekers Nicole Mead en Anika Stuppy concluderen dat mensen die ten opzichte van hun eigen geslacht een hoog testosteronniveau hebben sneller geneigd zijn om narcistisch gedrag te vertonen wanneer zij in leidinggevende posities terechtkomen. Voor het onderzoek namen zij speeksel af bij 206 participanten. De deelnemers kregen verder te horen dat ze een groepsopdracht zouden gaan doen. Voordat aanvang van deze opdracht moesten zij taken volbrengen om hun leiderschapskwaliteiten te meten. Iedere participant kreeg, ongeacht wat ze hadden gedaan, de mededeling dat ze de hoogste leiderschapsscore hadden behaald. Vervolgens kreeg de helft te horen dat zij de ‘baas’ van het groepje waren. De andere helft werd verteld dat iedere participant in de groep evenveel macht had.
Let op stoelendieven
Het narcismeniveau werd bepaald aan de hand van de Narcissitic Personality Inventory (test uw eigen zelfverliefdheid hier). Uit de studie bleek dat mannen en vrouwen met een laag testosteronniveau zich niet ontpoppen tot narcisten wanneer ze een machtige positie krijgen. Personen met een hoog testosterongehalte scoren hoog in wat de onderzoekers het ‘exploitative-entitlement’ component van narcisme noemen. ‘Narcisten kunnen het gevoel hebben dat ze recht hebben op speciale privileges of respect van anderen’, zegt Mead. ‘Ze zijn bereid om andere uit te buiten om hun eigen zin te krijgen.’
‘De destructieve effecten van macht zijn niet gerelateerd aan narcistische gevoelens van superioriteit die al bestaan bij aanvang van de leidinggevende taak. Narcisten krijgen door de machtspositie echter het gevoel dat ze bijzonder zijn en willen derhalve zo behandeld worden’, zegt Mead. Organisaties zouden daarom oplettend moeten zijn bij het invullen van leiderschapsposities. Maar hoe herken je narcisten zonder speeksel af te nemen bij sollicitanten en collega’s? Stuppy heeft daarvoor wil een advies. ‘Types die rondwandelen met een dominante houding, zich bazig gedragen tegenover secretaresses of je stoel stelen in een vergadering zouden weleens kunnen veranderen in een narcist zodra ze de macht krijgen.’ Ze adviseert bedrijven daarom te kijken naar daadwerkelijke competenties, talent en vaardigheden. Hoe je dat dan weer doet vertellen de onderzoekers er niet bij, maar tips over talentherkenning vind je hier en hier.
