Multinationals actief in ontwikkelingslanden spelen een positieve rol bij het bestrijden van armoede en analfabetisme, blijkt uit verschillende recent gepubliceerde onderzoeken.
Bierbrouwer SLBL is een dochterbedrijf van Heineken in Sierra Leone. Elke dollar die het bedrijf in het Afrikaanse ontwikkelingsland uitgeeft, heeft een vijfvoudig economisch effect. Zo is er een grote invloed op de werkgelegenheid, direct en indirect. Niet alleen hebben 175 Sierra Leoners een baan gevonden bij de brouwerij, tegenover elke werknemer staan veertig banen bij toeleveranciers en distributeurs.
De cijfers komen uit een recent onderzoek van Triple Value en InReturn. In een ander onderzoek dat vorige maand werd gepubliceerd – van DSR in opdracht van NCDO – werd gekeken of de activiteiten van zes multinationals bijdragen aan de millenniumdoelen. In 2000 stelde een groot aantal landen acht doelstellingen voor ontwikkelingslanden op, zoals de bestrijding van armoede, kindersterfte en ziektes als malaria en aids. Volgens DSR dragen de activiteiten van alle zes multinationals (ABN Amro, Akzo Nobel, BHP Billiton, Heineken, TNT en Philips) op positieve manier aan de millenniumdoelen bij.
In ontwikkelingslanden weten ze het al jaren. Wereldwijde bedrijven die in het land investeren zorgen voor banen en continuïteit. Overheden en ontwikkelingsorganisaties komen met geld en goede intenties. Maar om de zoveel jaar verandert de koers van het ontwikkelingswerk: in plaats van putten slaan moet het geld worden gestoken in ‘gender issues’, en juist als het splinternieuwe vrouwencentrum in het dorp zijn deuren opent verschijnt er een nieuwe beleidsnota in Den Haag, waarin staat dat we alles moeten zetten op ‘local governance issues’. In derdewereldlanden worden ze er soms gek van.
Toch zijn het juist de bedrijven in ontwikkelingslanden die vaak ter discussie staan. In de publieke opinie worden ze afgeschilderd als zakkenvullers die goedkope arbeid uitbuiten. Heineken wordt tot op de dag van vandaag herinnerd aan zijn fabriek in het ‘foute’ Birma, tien jaar geleden. Haast niemand weet dat het bedrijf een van de weinige stabiele factoren is in het door oorlogen verscheurde Congo. Bedrijven die zich aan uitbuiting bezondigen worden in de regel snel teruggefloten door pers en (kopers-) publiek. De publicatie en controle van duurzaamheidsverslagen doet een hoop goed werk.
Een kerstgedachte: in plaats van (nogmaals) uw jaarbijdrage aan de talloze ontwikkelingsinstanties te verhogen, kunt u beter het beleid van uw werkgever in derdewereldlanden kritisch volgen en zomogelijk steunen. De bedrijfscultuur is medebepalend voor het morele gehalte van het gedrag in verre landen. Verbeter de wereld, begin met uw ceo.
Peter van Lonkhuyzen
