Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

5 innovaties die ons leven veranderen

Technologie zal steeds meer in staat zijn menselijke zintuigen na te bootsen, zo voorspelt IBM in het rapport 'IBM 5 in 5'.

Voor het zevende achtereenvolgende jaar presenteert IBM een rapport met 5 innovaties die de komende 5 jaar impact gaan hebben. Volgens het bedrijf zullen computers de komende jaren steeds meer in staat zijn om menselijke zintuigen na te bootsen. Het luidt volgens de technogigant een nieuw computertijdperk in, het tijdperk van de cognitieve systemen. "Deze nieuwe computergeneratie zal waarnemen, leren, zich aanpassen en de wereld beginnen te ontdekken zoals hij werkelijk is." Een overzicht van de vijf innovaties die IBM voorspelt op basis van wereldwijde trends en eigen onderzoek:

#1. Voelen via je telefoon

Over vijf jaar zal het mogelijk zijn om een product via je mobiele scherm 'aan te raken', zegt IBM. Het zal volgens het bedrijf zorgen voor een kleine revolutie in sectoren als de retail. "Stel u voor dat u uw smartphone gebruikt om een trouwjurk te kopen en dat u via het oppervlak van het scherm de satijnen of zijden jurk of het kant aan de sluier voelt." Klinkt behoorlijk freaky – pardon, vooruitstrevend. IBM werkt op dit moment aan toepassingen waardoor bijvoorbeeld de textuur en het weefpatroon van een stof voelbaar worden als iemand met zijn vinger over een beeld van het voorwerp op een scherm wrijft. Daarbij maakt het bedrijf gebruik van haptische, infrarode en drukgevoelige technologieën. "De trilfuncties van een telefoon geven elk voorwerp een uniek trilpatroon dat overeenstemt met de tastervaring: korte en snelle patronen of langere en sterkere reeksen trillingen. Het trilpatroon zal helpen om zijde van linnen of katoen te onderscheiden en de fysieke gewaarwording van het aanraken van het materiaal te simuleren". 

#2. Zien zonder zelf te kijken

Computers zullen de in toekomst niet alleen beelden kunnen zien en herkennen, maar er ook betekenis aan kunnen geven. Volgens IBM zullen computers zaken als kleur, textuurpatronen en begrenzingen analyseren en inzichten verweven uit visuele media. Dat betekent bijvoorbeeld dat er zonder directe betrokkenheid van mensen informatie kan worden gewonnen uit MRI- en CT-scans, röntgenopnamen en echoscopieën. Handig, voor de zorgsector. "De essentiële informatie in deze beelden is soms zo subtiel dat ze ontsnapt aan het menselijk oog en alleen door nauwkeurige metingen aan het licht komt. Als systemen getraind worden om in beelden specifieke informatie op te zoeken – zoals het onderscheid tussen gezond en aangetast weefsel – en die te correleren met patiëntendossiers en wetenschappelijke literatuur, dan kunnen ze de artsen helpen om medische problemen veel sneller en accurater op te sporen."

#3. Horen via de computer

Niet alleen spraakherkenning, ook geluidsherkenning zal ons binnen vijf jaar op verschillende vlakken uit de brand helpen. Computersystemen zullen leren om emoties te onderscheiden en iemands stemming aan te voelen, daarnaast kunnen slimme sensoren bepaalde geluidselementen detecteren, en ons zo dus waarschuwen voor gevaren. Het zal betekenen dat gehuil van een baby kan worden vertaald in een betekenis ('ga ga' betekent 'geef me eten'?), en dat men kan voorspellen wanneer een aardverschuiving in beweging dreigt te komen. Maar ook dat emoties in gesprekken kunnen worden geanalyseerd, wat handig kan zijn voor een beter begrip bij klantinteracties. IBM gaat eerst beginnen met het opvangen van geluidsniveaus onder water in Galway Bay, Ierland. Daar willen ze meer inzicht krijgen in de geluiden en trillingen van de machines die golfenergie in stroom omzetten, om zo de impact op het leven in zee beter te begrijpen. Dit doen ze met onderwatersensoren die de geluidsgolven opvangen en doorsturen voor verdere analyse.

#4. Digitale smaak zorgt voor lekker eten

IBM ontwikkelt een computersysteem dat smaken onderscheidt en dat door koks kan worden gebruikt om recepten te creëren. Het ontleedt ingrediënten tot op moleculair niveau en combineert de chemie van voedselbestanddelen met de psychologie van de smaken en geuren waar mensen dol op zijn. Door die informatie te vergelijken met miljoenen recepten kan het systeem nieuwe, onverwachte smaakcombinaties creëren. Aan de hand van algoritmes zal de computer ook de precieze chemische structuur van voedsel achterhalen en bepalen waarom mensen bepaalde smaken zo lekker vinden. Zo kan men binnen vijf jaar gaan voorspellen wat lekker wordt gevonden, en wat niet. Volgens IBM kan zo'n computersysteem ook helpen om mensen gezonder te laten eten. Want als het maar lekker is, dan eten we het wel. 

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

#5. Computers zullen kunnen ruiken

Ruiken? Computers kúnnen het zelfs al. IBM-wetenschappers doen bijvoorbeeld op dit moment in musea onderzoek naar omgevingsomstandigheden en de luchtsamenstelling om kunstwerken beter te beschermen. Dat doen ze met behulpt van kleine sensoren die geuren kunnen detecteren. Volgens IBM zullen we op dezelfde manier over vijf jaar met onze pc of smartphon een verkoudheid of griepje kunnen detecteren. De technologie wordt nu al langzaam maar zeker toegepast voor een betere ziekenhuishygiëne en volgens IBM kan het op termijn helpen bij de diagnose van beginnende kwaaltjes als lever- en nierproblemen, astma, diabetes en epilepsie, door te detecteren welke geuren normaal zijn en welke niet. "Als doorbraken in sensor- en communicatietechnologieën worden gecombineerd met geavanceerde zelflerende systemen, dan kunnen sensoren gegevens verzamelen op plaatsen die tot voor kort voor onmogelijk werden gehouden. In de landbouw kunnen computersystemen bijvoorbeeld 'ruiken' en analyseren of de bodemomstandigheden gunstig zijn voor een bepaald gewas."

Meer over innovatie?

Wat chimpansees ons leren over grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer

Ook bij groepen chimpansees komt grensoverschrijdend gedrag voor. Maar zij gaan er heel anders mee om dan mensen. Gedragsbioloog Patrick van Veen laat in een nieuw boek zien wat wij van de apen kunnen leren. 'Maak leiders honderd procent verantwoordelijk.'

apen chimpansee grensoverschrijdend gedrag patrick van veen
Foto: Getty Images

Als het over het aanpakken van grensoverschrijdend gedrag gaat, dan hebben chimpansees dat beter geregeld dan wij. Dat is wel even slikken, maar we kunnen er ook iets van leren. Patrick van Veen, bekend gedragsbioloog, geeft je de tools in Help! Het is hier een beestenbende dat eind deze maand uitkomt.

Al sinds 2008 is hij in verschillende rollen betrokken bij het werk en het instituut van wereldberoemde primatologe Jane Goodall. Over het gedrag van apen en (werkende) mensen schreef hij al meerdere boeken.

Nu richt hij zich op storend en grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Ondanks alle aandacht, onderzoeken en aanbevelingen verandert er in de praktijk maar weinig, merkt hij. De focus ligt nog veel te weinig op het gedrag zelf, en dat is toch de kern van het probleem.

Lees ook: ‘Kunnen we stoppen met tweede kansen voor mensen als Marc, Mart en Matthijs?’

Groep werkt samen

‘Ook in chimpanseegroepen komt allerlei rottigheid en ellende voorbij’, vertelt hij tegen MT/Sprout. Dus ook storend en grensoverschrijdend gedrag. ‘Alleen is het grote verschil met ons mensen dat apen dit gedrag niet laten escaleren.’

‘Wat er in zo’n groep gebeurt, wordt veel beter onder controle gehouden. Dit soort gedrag wordt veel sneller de kop ingedrukt bij chimpansees dan bij mensen.’ De leider én de groep werken hierbij samen. Ook dat is anders bij mensen. ‘Wat nu vaak gebeurt bij organisaties, is dat alleen de slachtoffers opstaan.’

Zij melden dit gedrag individueel bij een vertrouwenspersoon, de klacht wordt geregistreerd, het slachtoffer wordt (hopelijk) begeleid. Als het helemaal de spuigaten uitloopt (lees: in de media terechtkomt) wordt een onderzoekscommissie ingesteld die in een rapport aanbevelingen doet.

Hoe erg het ook is voor de slachtoffers, zulke procedures zijn toch meer symptoombestrijding. Daarmee wordt er nog geen gedrag veranderd, benadrukt Van Veen. ‘Het is juist de groep die ermee aan de slag moet.’

patrick van veen
Patrick van Veen ziet apen als een spiegel waar we veel van kunnen leren.

Omgangsvormen bespreken

Negatief gedrag schaadt iedereen, dus is het tegengaan en voorkomen ervan ook de verantwoordelijkheid van iedereen. Op de werkvloer moet daarom veel meer met elkaar worden gesproken over wat de omgangsvormen zijn.

Samen ervoor gaan zitten en gedrag bespreken. ‘Hoe gaan we hier met elkaar om? Wat doen we wel en wat doen we niet? Wat is acceptabel en wat niet? Waar liggen de grenzen en hoe gaan we die grenzen bewaken?’

Natuurlijk krijgt ook Van Veen wel de bekende reactie dat ‘er geen grapje meer gemaakt kan worden of dat elke opmerking meteen fout is’. Dat is helemaal niet zo, weet hij. ‘Er kan heel veel en dat mag ook. Maar we moeten met elkaar wel tijd investeren in de relaties. Als je elkaar kent en begrijpt, kun je ook meer van elkaar accepteren.’

Lees ook: Gezellig of grensoverschrijdend? Hier moet je op letten

Consequenties invoeren

Met het bespreken van gewenst en ongewenst gedrag kan al ‘aan de voorkant’ worden voorkomen dat er slachtoffers vallen. Als er dan toch fout gedrag optreedt, moeten daar ook consequenties aan worden verbonden.

Bij chimpansees speelt het alfavrouwtje hierin een cruciale rol, geeft hij aan. Natuurlijk zijn er ook alfamannetjes, maar de vrouwen houden het langer uit op de apenrots. Zij bewaakt soms wel tien tot twintig jaar de rust en de stabiliteit in de groep. Bovendien motiveert ze anderen om haar daarbij te helpen.

Wanneer een mannetje grensoverschrijdend gedrag vertoont, krijgt hij eerst een paar waarschuwingen. Als hij toch doorgaat, volgt er – met goedkeuring van de hele groep – een correctie. ‘Zij zal op er bovenop springen om het gedrag letterlijk de kop in te drukken. En in het uiterste geval liggen zijn ballen eraf.’

Meer lef nodig

Bij mensen komen de plegers van dergelijk gedrag er nog te vaak mee weg, vindt Van Veen. Organisaties zouden veel vaker het lef moeten hebben om die vroegtijdig uit het team of uit het systeem te halen.

‘We zijn er te makkelijk in geworden om zulke dingen juridisch te maken. Als dat niks oplevert, dan doen we maar niks. We hebben dat bijvoorbeeld ook bij The Voice gezien, waar het Openbaar Ministerie onderzoek heeft gedaan en niet voldoende bewijs vindt om te gaan vervolgen.’

Leiders zijn als eerste verantwoordelijk voor de sociale veiligheid van hun mensen, stelt Van Veen. ‘Dat is bij apen niet anders. Het nadeel bij mensen is dat leiders heel vaak juist het onderwerp van discussie zijn. De meeste meldingen over storend en grensoverschrijdend gedrag gaan over leiders.’

Falen is opzouten

Dat heeft te maken met een ander ‘raar mechanisme in mensengroepen’. Bij apen wordt een leider benoemd door de groep. Bij mensen door het hogere management. Als fout gedrag ontdekt wordt, dan kijkt die leider dus naar boven. ‘Naar de mensen die hem of haar in het zadel houden.’

‘Daardoor heeft de groep geen enkel instrument om een leider die niet functioneert te corrigeren. Als bij apen de groep geen vertrouwen meer heeft, of vindt dat de leider die positie niet langer verdient, dan wordt ie er gewoon uitgegooid.’

Die aanpak zou Van Veen ook graag op de werkvloer zien. ‘Leiders hebben een hele zware verantwoordelijkheid, maar we hebben te veel mechanismes ingebouwd waardoor ze uiteindelijk helemaal geen verantwoordelijkheid hebben.’

‘Er zijn bij de grote incidenten in Nederland maar weinig leiders geweest die zelf vonden dat ze moesten opzouten, omdat ze gefaald hadden. Een van de weinige uitzonderingen is NOS Sport waar de hoofdredactie is opgestapt.’

Lees ook: Giftige werkculturen blijven bestaan zolang de top vriendjes steunt

Leiders verantwoordelijk maken

‘De enige manier om de problemen met grensoverschrijdend gedrag op te lossen, is leiders echt honderd procent verantwoordelijk maken. Als er in jouw team rottigheid voorkomt, dan ben jij de sjaak. Dan mag je wel een lid van de directie zijn, maar dan word je net als de dader toch de laan uitgestuurd.’

Organisaties die het kwaad bij de wortel willen aanpakken, moeten ook eens goed kijken naar welk gedrag beloond wordt, raadt hij aan. Leiders die bijvoorbeeld het behalen van targets, hoge kijkcijfers, of zoveel mogelijk declarabele uren belonen, zullen negatief gedrag niet zo snel corrigeren.

‘Als jij voor een vakbond heel goed bent in hard onderhandelen, mensen onder druk zetten en manipuleren, dan kun je als bestuurder veel bereiken. Dat is ook positief. Het nadeel is dat het vaak mensen zijn die zich intern in de organisatie op dezelfde manier gedragen. Maar dan vinden we zo iemand opeens een hufter.’

Negatief gedrag niet belonen

Het belonen van dat negatieve bedrag is maar één van de kenmerken van wat Van Veen risico-organisaties noemt. Die zijn een voedingsbodem voor storend en grensoverschrijdend gedrag. Andere kenmerken zijn sterk hiërarchische teams, veel geritualiseerd gedrag, veel flexibiliteit in de teams en de onderlinge race om te top te bereiken.

Veel organisaties vertonen deze kenmerken, onder meer de media, ziekenhuizen, consultancy en advocatenkantoren. Er is dus heel wat werk aan de winkel. Waar kunnen goedbedoelende leiders het beste mee beginnen?

Het allerbelangrijkste is het benoemen van een nar, geeft hij als eerste tip mee. ‘Dat kan een filosoof zijn, een ethicus, een theoloog, mensen die opgeleid zijn om uit te zoomen op de organisatie. Ze kunnen en mogen gedrag ter discussie stellen. In zo’n rol mogen we veel meer investeren.’

Onboarding uitbreiden

Het bespreken van gedrag moet ook veel hoger op de agenda komen bij leiders. Bij strategische wijzigingen, bij fusies, bij het samenstellen van nieuwe teams of de komst van nieuwe mensen. Allemaal redenen om daar opnieuw het gesprek over aan te gaan.

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Van Veen wijst op het uitgebreide ‘onboardingsproces’ van chimpansees. Nieuwelingen worden bij deze apen langzaam geaccepteerd en ingewerkt. ‘Dat zijn wij op de werkvloer vaak kwijtgeraakt. Iemand wordt ergens aan toegevoegd, krijgt een login en een toegangsbadge. Dat is het dan eigenlijk.’

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

‘Bij apen is het een heel geleidelijk proces. Ze leren zo de regels van de groep. Als je eenmaal chimpansee bent, dan weet je ook hoe je je als chimpansee moet gedragen.’

help het is hier een beestenbende

Help! Het is hier een beestenbende – De biologische kijk op grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer – en hoe het te voorkomen is geschreven door Patrick van Veen. Het boek is onder meer te bestellen via managementboek.nl.

Hoe pensioen helpt bij vinden en behouden van werknemers

Aangeboden door Doenpensioen van a.s.r. - In een krappe arbeidsmarkt is het uitdagend om werknemers te vinden en te behouden. Secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een pensioen, helpen dan om werknemers aan je te binden. Volgens pensioenexpert bij a.s.r. Stefan Bosselaar toon je op die manier ook duurzaam werkgeverschap. 'Je laat zien dat je goed voor je mensen zorgt en maakt je bedrijf daarmee aantrekkelijker. En je huidige werknemers voelen zich meer gewaardeerd.'

hoe pensioen helpt bij vinden en behouden van werknemers
Foto: Getty Images

Bosselaar heeft in zijn werk veel contact met onafhankelijke pensioenadviseurs. Hij merkt in die gesprekken dat duurzaam werkgeverschap steeds meer leeft onder werkgevers.

‘Een pensioen is één van de belangrijkste secundaire arbeidsvoorwaarde naast salaris, het is inkomen voor later. Een belangrijk onderwerp dus voor werknemers, ook al is niet iedereen daar al bewust mee bezig. Een pensioen van a.s.r. verzekert werknemers ook bij arbeidsongeschiktheid en overlijden. En we bieden als extra service het gezondheidsprogramma a.s.r. Vitality. Daarmee beloon je werknemers voor gezonde keuzes en bewegen. Dat zorgt voor minder ziekteverzuim én meer productiviteit. Met een pensioen als arbeidsvoorwaarde voelen werknemers zich gewaardeerd en blijven ze langer bij je. Daarnaast helpt het je ook om nieuw talent aan te trekken.’

Duurzaam werkgeverschap

Werknemers stimuleren om zelf de regie te nemen over hun financiële situatie is een belangrijk onderdeel van duurzaam werkgeverschap. Bosselaar: ‘Daarom hebben wij een gebruikersvriendelijk online pensioenportaal waarin werknemers snel zien hoe hun pensioen ervoor staat. Als werkgever bepaal je welke keuzes werknemers in het portaal kunnen maken. Zo kunnen ze bijvoorbeeld extra geld inleggen voor hun pensioen en veranderen van beleggingsprofiel (lifecycle) is ook mogelijk. Hierbij kiezen werknemers een beleggingsprofiel waarbij onze vermogensbeheerders meer of minder in obligaties en aandelen beleggen. In het portaal zien ze ook wat de financiële gevolgen zijn van eerder of later stoppen met werken. Een werknemer ziet in het pensioenportaal snel wat je als werkgever hebt geregeld en wat ze zelf kunnen aanpassen. Die eigen regie zorgt ervoor dat ze meer betrokken zijn bij hun pensioen.’

Kansen voor werkgevers

Pensioenregelingen moeten voor het einde van 2027 voldoen aan de Wet toekomst pensioenen (Wtp). ‘Het doel van de Wtp is om het pensioenstelsel persoonlijker te maken’, vertelt Bosselaar. ‘In dit nieuwe stelsel gaat het om de waarde van de ingelegde pensioenpremies op de pensioendatum. Deze waarde wordt bepaald door de pensioenpremies die voor de werknemer zijn ingelegd en het rendement op de beleggingen. Dit vraagt van werknemers dat ze zelf actief keuzes maken voor de opbouw van hun pensioen. Als werkgever wil je je werknemers daar zo goed mogelijk in meenemen en over informeren.’

Lees ook: Om deze redenen is een pensioenregeling als startup-ondernemer wél belangrijk

Vragen over pensioen

Bosselaar: ‘Neem bij vragen over pensioen contact op met een onafhankelijke pensioenadviseur of een pensioenexpert van a.s.r. Die helpen je ingewikkelde onderwerpen rondom pensioen te begrijpen en ondersteunen je bij het kiezen van een goede pensioenregeling. Wij sturen daarnaast regelmatig nieuwsbrieven naar werkgevers en werknemers. Daarin leggen we uit hoe het pensioenportaal werkt en wat werknemers zelf kunnen aanpassen.’

Financieel fit

Door een pensioen te regelen, laat je zien dat je geeft om je werknemers. Zo toon je nu duurzaam werkgeverschap. Pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde voor werknemers. Zo geef je hen goede redenen om later bij je te blijven óf te komen werken. En draag je altijd bij aan een financieel fit Nederland. Wil jij ook een pensioen regelen voor je werknemers? Dat is makkelijker dan je denkt. Met het stappenplan helpt a.s.r. je op weg.