Berenschot analyseerde op verzoek van InnovationQuarter, de regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROM) voor Zuid-Holland, of en hoe de snelstgroeiende bedrijven van Nederland wetenschappelijk onderzoek gebruiken voor hun groei. Als basis namen de onderzoekers de ECE Top 250 (pdf), de jaarlijkse lijst met bedrijven die in werknemers gerekend het snelst groeien.
Zo wilden de onderzoekers een beeld krijgen hoe het in Nederland is gesteld met kennisvalorisatie, grof gezegd het omzetten van kennis in toegevoegde waarde buiten het wetenschappelijke domein. Hoe kunnen we wetenschappelijke kennis effectief en efficiënt vertalen in economische en maatschappelijke waarde?
8 procent groeibedrijven is spin-off
Dat kennen we vooral van de startups en scaleups die als spin-off groot worden met een patent of onderzoek van de technische universiteiten, biotech-zwaargewichten als Universiteit Leiden of TNO. Wat blijkt? Van de bijna 750 bedrijven die van 2020 tot en met 2024 in de ECE Top 250 stonden, blijkt slechts 8 procent gestart te zijn als zo’n spin-off.
Dat is de meest rechtstreekse route waarin bijvoorbeeld voormalige studenten of onderzoekers de stap naar het ondernemerschap wagen, of waarin de universiteiten zelf samen met investeerders aan venture building doen om kansrijke technologie naar de markt te brengen.
De universiteiten leveren overigens het leeuwendeel van de spin-offs in de groeilijst, maar ook TNO-spin-outs Robin Radar, LeydenJar en Nearfield Instruments worden genoemd.
Lees ook: Hoe krijgen we meer universitaire startups? ‘Laat het vaker over aan mensen van buiten’
De spin-offs en spin-outs werden aangetroffen in bepaalde sectoren die het rapport Health, Pharma en Biotech noemt, Industrial Tech en Business & Information Services. In andere sectoren als bijvoorbeeld Food & Beverages en Finance vind je ze ‘niet of veel minder’.
34 procent valoriseert
In totaal ongeveer een derde van de bedrijven (34 procent) gebruikt wetenschappelijke kennis bij het ontwikkelen van producten of diensten, en zij weten dus op andere manieren kennis binnen te halen. Er zijn namelijk meer wegen die leiden naar valorisatie, stelt het rapport vast. Behalve het starten met patenten en licenties – of die als bestaand bedrijf afnemen van kennisinstellingen – onderscheidt het nog vijf valorisatieroutes.
De populairste is samenwerkingsprojecten met universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen. Dat kan een onderzoeksprogramma zijn, een gezamenlijk gedreven lab of een publiek-privaat partnerschap. Maar liefst 17 procent van de groeibedrijven is actief betrokken bij een universitaire samenwerking, 8 procent doet dat met hogescholen. Nog eens 5 procent heeft banden met TNO of andere onderzoeksinstellingen.
Recruitment bij universiteiten populair
Een andere veel gekozen route om kennis binnen te halen, is via het aannemen van vers aan een universiteit afgestudeerde werknemers. Daar is ruim 13 procent van de bedrijven actief mee. Softwarebedrijven recruiteren weer wat vaker bij hogescholen om hun R&D een boost te geven.
Dan is er nog de valorisatieroute die de opstellers van het rapport kennisdelen noemen: het uitwisselen van knowhow via wetenschappelijke communicatie en andere wetenschappelijke publicaties. Daar heeft ruim 16 procent van de bedrijven plezier van. In veel mindere mate ontwikkelen de snelle groeiers kennis door contractonderzoek of via consultancy, met opnieuw de kennisinstellingen als leverende partij.
Eerst groei, dan valorisatie
Afgezien van de spin-offs en spin-outs houden de jongste bedrijven zich nog niet of nauwelijks bezig met kennisvalorisatie, ontdekten de onderzoekers. ‘Bedrijven blijken een bepaalde volwassenheid (5-6 jaar) nodig te hebben om te valoriseren. We kunnen dus (…) stellen: eerst groei, dan pas valorisatie.
Wat jammer is: het rapport doet geen uitspraak over het belang van het wetenschappelijk onderzoek voor het succes van de snelgroeiende bedrijven. ‘Valorisatie is geen randvoorwaarde voor groei, maar mogelijk een versnellingsfactor.’
Idee: een landelijk tech transfer office
De Nederlandse overheid investeert flink in wetenschappelijk onderzoek, maar er mag best een tandje bij om te zorgen dat die euro’s meer return on investment gaan opleveren, stelt ook dit rapport. Een paar ideeën die ze daarvoor aandragen:
- Eis dat onderzoekers al in de onderzoeksaanvraag aangeven hoe hun onderzoek gevaloriseerd gaat worden en welke return on investment men verwacht. Zorg dat ook bij tussen- en eindrapportages bij de valorisatie wordt stilgestaan.
- Kennisinstellingen kunnen zelf ook actiever op zoek naar de juiste routes om onderzoek te valoriseren, en zouden kunnen nagaan welke bedrijven op welke manieren aan de slag zijn met hun kennis of afstudeerders.
- Alle instellingen beschikken over een technology transfer office dat de businesskant van vooral de patenten regelt. Het rapport pleit voor een centraal ‘Technology Transfer Support Office’. ‘Daar werken experts aan de businesskant van valorisatie, ze worden vroegtijdig betrokken bij onderzoek en sparren over de valorisatiepotentie met de onderzoekers.’
Lees ook: Met deze ‘deal terms’ geven universiteiten hun startups duidelijkheid
