Na een extreem goed 2023 is de markt voor zonnepanelen in een crisis beland, compleet met omzetten die ruimschoots halveren en installateurs die bij bosjes omvallen.
Ook Solar Monkey kreeg er flink last van: de verwachte 70 procent groei bleef uit en er was zelfs een kleine krimp van de omzet. De startup van Jan Pieter Versluijs levert ontwerp- en offertesoftware voor die installateurs en dekt daarmee tegen de 30 procent van de Nederlandse markt af.
Lees ook: Volle daken, politiek gezwabber en slechte pers: ‘perfect storm’ treft solarbedrijven
Tegen de 3 miljoen financiering
Ondanks die malaise is Solar Monkey er onlangs in geslaagd tegen de 3 miljoen euro aan financiering te regelen. De bestaande aandeelhouders InnovationQuarter, 4Impact, Helen Ventures en Eneco Ventures staken 1,25 miljoen in de MT/Sprout Challenger van 2022.
Daarnaast sloot het ook een lening af bij Re:cap. Dat Duitse fintechbedrijf doet aan revenue-based financing: het verstrekte op basis van toekomstige omzetten een kredietfaciliteit van 1,7 miljoen euro, waarvan Solar Monkey de eerste 6 ton heeft opgenomen. ‘Die kredietvorm past perfect bij een SaaS-bedrijf als het onze, met een continue omzetstroom uit de abonnementen op software’, zegt Versluijs.
Maar hoe heeft hij überhaupt geld kunnen regelen nu de solarmarkt op zijn gat ligt? ‘O, we hebben ze niet hoeven ompraten hoor, ze kregen een goede deal. Tegen dezelfde waardering als bij de vorige ronde in 2022, terwijl onze omzet is verdubbeld en de vooruitzichten voor solar, warmtepompen en energieopslag op de lange termijn superpositief zijn.’
Lees ook: Coalitie schrapt verplichting warmtepomp: financiële strop voor ondernemers?
Markt voor zonnepanelen ingezakt
Het klopt dat de markt is ingezakt. ‘Terwijl wij min of meer op oorlogssterkte waren, omdat we uitgingen van flinke groei. We hebben flink gesneden in de kosten en zijn ook afgeslankt, van tegen de 70 naar rond de 50 werknemers, maar we investeren nog steeds in groei. Dus liepen we aan tegen een cashtekort waarvoor we op zoek gingen naar een brugfinanciering. Die combinatie van aandelen en schuld bleek ideaal: het is veel makkelijker en goedkoper rond te krijgen, zelfs al werken we met bestaande investeerders.’
Maar wat ook een reden is voor de financiering met schuld: Solar Monkey wil niet meer aandelen weggeven dan nodig is. ‘Wij zijn een club die naar de lange termijn kijkt en impact wil maken op onze missie: het gebruik van zonne-energie accelereren. Ik kijk naar 2040 en ben helemaal niet bezig met een exit. Ik wil dat zo’n financiering een stap is in de ontwikkeling van mijn bedrijf, waardoor het tot volle glorie komt.’
Groeicapaciteit vasthouden met kredietfaciliteit
‘Dat verdraagt zich niet per se met investeerders die vroeg of laat toch wel die exit willen, en drie keer, maar liever nog tien keer hun kapitaal willen terugverdienen.’ Natuurlijk, een krediet leidt wel direct tot extra financieringslasten. ‘Maar we zijn ook wel in een fase beland waarin dat bij ons past. We zijn een solide bedrijf met een volwassen team en een miljoenenomzet.’
Dat de investeerders nog trek hebben, komt ook deels door die termijnvisie van Versluijs en zijn medeoprichter Tino de Bruijn. Dat de Nederlandse particuliere markt in het slop is geraakt door onzekerheid over de salderingsregeling is een tijdelijk effect. ‘Het zal de komende half jaar tot jaar nog een taaie markt blijven, maar ik wil voor daarna mijn groeicapaciteit kunnen vasthouden.’
Groei in Duitsland, krimp in Nederland
Behalve in Nederland timmert Solar Monkey ook in Duitsland aan de weg. Een veel grotere markt die al veel eerder op gang kwam dan de Nederlandse, maar nog lang niet verzadigd is en de komende jaren nog flink doorgroeit. ‘In solar per hoofd van de bevolking is Nederland nog steeds de kampioen.’
Zo’n 15 procent van de omzet komt inmiddels uit Duitsland, dat op dit moment geen last heeft van een grillige overheid. ‘We groeien daar heel hard, dat maakt de Nederlandse krimp deels goed.’ Ook in België, Frankrijk en Spanje is Solar Monkey actief, nadat het Verenigd Koninkrijk als buitenlandse groeimarkt tegenviel. ‘Daar hebben we fijne klanten, maar doen we geen acquisitie meer.’
Batterijen en warmtepompen ernaast
Behalve groei in het buitenland zet Versluijs ook in op meer toepassingen voor de software, waaraan nog steeds rond de 40 procent van zijn team verder ontwikkelt. Installateurs van thuisbatterijen en warmtepompen hebben straks net zo goed baat bij de berekeningen en ontwerpschetsen die uit Solar Monkey komen rollen. ‘Je hoeft geen techneut te zijn om een ideale installatie samen te stellen.’
‘De grap is dat al die techniek met elkaar samenwerkt. Je kunt een zonnepaneel niet meer op zichzelf zien, want je zet er een batterij naast om te zorgen dat je de energie eruit optimaal voor eigen gebruik inzet, terwijl je ook een warmtepomp laat draaien omdat je van het gas af bent en een laadpaal op de oprit hebt staan. Ons ideaal is dat je met onze software de complete energievoorziening en -gebruik van een pand kunt ontwerpen.’
Alternatieven voor venture capital
Voor zonnepanelen is en blijft er ook in Nederland een markt, is de inschatting van Versluijs. ‘De terugverdientijd is nu eens vijf jaar, dan weer acht jaar en nu negen jaar. Maar dat is het punt niet: als je investeert in zonnepanelen, krijg je daaruit 25 jaar lang je eigen stroom voor 8 cent per kilowatt. Richt je daarop, en niet op die terugverdientijd.’
De kleine 2 miljoen euro die Solar Monkey nu kan inzetten dankzij de aandelenuitgifte en de financiering moet nu voldoende zijn om de startup in de eerste helft van 2025 winstgevend te krijgen. Als daarna weer een moment komt om groeigeld op te halen, zal Versluijs opnieuw kijken naar alternatieven voor venture capital, hoe goed hij het ook kan vinden met zijn aandeelhouders.
Steward ownership-model
Daarvoor kijkt Versluijs naar het model van steward ownership. ‘Gaandeweg ben ik in mijn loopbaan als ondernemer tot de conclusie gekomen dat het standaard kapitalistische systeem niet zo goed werkt. Vooral omdat je als investeerder niet alleen kapitaal ter beschikking stelt, maar daar ook zeggenschap voor terugeist. Hoe meer ik erover nadenk, hoe krommer ik het klassieke model vind.’
Lees ook: Een ‘kleine hack’ en ook jouw bedrijf is steward-owned
‘Je loopt het risico dat je bedrijf een financiële asset wordt, bedoeld om geld te genereren terwijl de missie – in ons geval – draait om de energietransitie en de winst een middel is om die te realiseren. Daarnaast geef je zeggenschap weg. Hou me ten goede hoor: ik heb alle vertrouwen in de vc’s die we nu aan boord hebben. Ze hebben ons gesteund vanaf het begin en ze verdienen ook een goede return.’
Missie centraal na de exit
‘Maar bij een exit zou ik de zeggenschap niet volledig willen weggeven aan een puur financieel gedreven partij. Ik zou liever afspreken met investeerders dat ze in ruil voor hun zak geld vier zakken terugkrijgen, maar dat ze zich niet moeten bemoeien met de toekomst van mijn bedrijf.’
Solar Monkey wil inderdaad onderzoeken of het niet steward-owned kan worden, waarbij niet de aandeelhouder maar de missie centraal staat. ‘Dat zal nog een hele discussie worden met vier vc’s aan boord die samen de meerderheid hebben. Natuurlijk moeten we een exit voor ze regelen, een uitkoop door partijen die wel geld, maar in ruil geen stemrecht willen.’
Lees ook: Hoe Mark Vletter zijn bedrijf Voys opnieuw inricht voor steward ownership
Voorbeelden van bedrijven die in de loop van hun bestaan steward-owned werden, zijn er best. Eind vorig jaar ging Mark Vletter met zijn telecombedrijf Voys nog over op dat governance-model. Maar hij had ruimschoots de meerderheid in handen en hoefde niet te dealen met investeerders. ‘Klopt. Het zal een uitdaging worden. Maar ik ga me er als missiegedreven founder erg hard voor maken.’
