Moderetailers als Marks & Spencer en C&A hebben fabrieken in Bangladesh, maar laten het land als afzetgebied links liggen. Ondernemer Maarten Verbruggen (33) daarentegen, sinds 2005 met zijn vrouw woonachtig in de regio, is bezig met de bouw van een bedrijf dat juist producten voor Bengalen maakt. En niet zomaar een ‘lowcost’ product als voedsel of drank, maar luxe-artikelen als zonnepanelen en andere duurzame energieopwekkers.
De ondernemer maakte het land in 2001 voor het eerst van dichtbij mee. “Ik ben via mijn vorige werkgever, dat wereldwijd helpt bij de bouw van ziekenhuizen, in aanraking gekomen met Bangladesh. Intussen heb ik een hart voor de 165 miljoen mensen hier gekregen.” Hij gelooft in de lokale economische groei, die in 2010 6,7 procent bedroeg. Een percentage dat sinds de jaren ’70 niet meer was gehaald. Verbruggen (foto links): “Dat het land in de lift zit, blijkt ook wel uit het feit dat Bangladesh als eerste één van de millennium goals voor ontwikkelingslanden, namelijk dat alle kinderen in staat zijn naar school te gaan, heeft gehaald.”
Relatief instabiel land in opbouw
Na een bloedige bevrijdingsoorlog met Pakistan en een lang militair bewind, is Bangladesh pas sinds 1991 een democratisch en commercieel interessant land. Al is het nog niet stabiel. Zondag ontplofte in hoofdstad Dhaka een autobom, en staken aanhangers van een oppositiepartij andere aanwezige wagens in brand. Voor ondernemingen is dat niet meteen een reden om het land te mijden. Met name moderetailers hebben fabrieken in Bangladesh, omdat mensen er bereid zijn lange werkdagen te maken voor minder dan 1 euro. “Bengalen verdienen vergeleken met westerlingen heel weinig, en zijn tegelijkertijd enorm nijvere werkers”, aldus Maarten Verbruggen.De startup bevindt zich op een nauwelijks ontgonnen, maar vruchtbaar werkterrein. Aan de ene kant is Parasol Energy, dit jaar door Verbruggen en drie compagnons opgericht, het allereerste Bengaalse bedrijf dat lokaal geproduceerde zonnepanelen aanbiedt. “Na onze start zijn er recentelijk wel twee soortgelijke ondernemingen ontstaan, maar daarvan is er een alweer gestopt.” Aan de andere kant is er een combinatie van factoren, namelijk een economisch stijgende lijn en een elektriciteitsnet dat niet in de groeiende behoefte van de bevolking kan voorzien, dat Verbruggen hoopvol stemt. “64 procent van de bevolking beschikt niet over elektriciteit”, heeft hij zich laten inlichten. “Intussen willen steeds meer Bengalen hun levensstandaard verhogen en hun kinderen thuis in staat stellen om voor hun studie te leren.”
Ngo’s en solar home systems
Omdat de arme Bengalen niet in staat zijn om even een zonnepaneel aan te schaffen, werkt Parasol samen met ngo’s, ofwel niet-gouvernementele organisaties, die in het land de welvaart willen vergroten. “Zij zijn vooralsnog veruit onze belangrijkste klanten. Met hen hebben we afspraken gemaakt over de aanlevering van zonnepanelen, die zij weer voor een gunstig tarief ter beschikking van de burgers stellen. Dat doen ze deels onder microkredietvoorwaarden”, verwijst Verbruggen naar een voor het land beproefd systeem. In Bangladesh is microfinanciering dankzij Nobelprijswinnaar Muhammad Yunus immers ontstaan en groot geworden.
De zonnepanelen worden onderdeel van zogenaamde solar home systems, die zonne-energie omzetten in stroom. “Per maand komen er momenteel veertigduizend gezinnen bij, die van zo’n systeem gebruik maken”, zegt Verbruggen. “Dat is een mooie trend, al is er nog een groot verschil met de westerse landen. Waar in Duitsland een dergelijke installatie 5200 MegaWattpiek (MWp) aankan, verbruikt een Bengaalse installatie jaarlijks gemiddeld 30 à 40 MWp. Aan de andere kant is de prijs van een Wattpiek de voorbije vijf jaar van 5 dollar naar 1 dollar gedaald.” De ondernemer is vooralsnog van plan daar met vier type panelen op in te spelen, die in het energiegebruik van kleine en grote huishoudens, met televisie, moeten voorzien. “We maken zonnepanelen variërend van 20 tot 340 Wattpiek per module.”
Groeikapitaal gewenst
De basis, met zo’n 50 medewerkers en twee Nederlandse en Bengaalse aandeelhouders, staat volgens Verbruggen ‘redelijk stabiel’. Maar de ondernemer moet nog wel de eerste zonnepanelen van de band zien rollen. “In januari gaan we de panelen in onze productiefaciliteit fabriceren. De apparatuur ervoor staat al in de haven. Ik heb tot nu toe drie jaar van mijn leven in dit bedrijf gestoken, maar er nog niets mee verdiend.” Om meer zekerheid in te bouwen, zou de Nederlander ‘het liefst zoveel mogelijk investeerders trekken’. “We hebben Bengaalse partners, die veel geld meenemen en zich bewezen hebben in het zakenleven. Maar we zouden zeker gebaat zijn bij buitenlands werkkapitaal, omdat de rentes hier zo hoog liggen. Wij weten intussen waar we goed in zijn.”
Verbruggen heeft al een naam in het land opgebouwd, omdat de ondernemer in 2009 eerst een consultancybureau oprichtte voor buitenlandse concerns en investeerders. Deltadesh, zoals het bedrijf heet, ontwikkelt projecten en regelt daarna de uitvoering ervan. “Ik heb inmiddels tien mensen onder me werken. Een belangrijke kwaliteit is dat we communicatief beter zijn dan Bengaalse bureaus. We zijn in staat om de juiste partijen bij elkaar te brengen, bijvoorbeeld als het gaat om sourcing van ruwe materialen”, aldus de ondernemer, die de benodigde zonnecellen voor Parasols panelen uit Taiwan laat overkomen.
‘Verschil maken’
Sinds een jaar is hij samen met een Nederlandse compagnon ook investeerder en aandeelhouder van koffiebranderij North End. Dit bedrijf, waar inmiddels vijftien mensen in dienst zijn, is door een voormalige Amerikaanse filiaalhouder van Starbucks opgezet. “We vullen elkaar goed aan. Hij weet van zichzelf dat hij heel goed is in koffie maken, maar niet in ondernemen. Ook delen we dezelfde mvo-visie, want zijn bedrijf is de allereerste lokale koffiebranderij en levert werkgelegenheid op voor mensen in de regio van Chittagong.”
Voorlopig voelt Verbruggen een sterke commitment met Bangladesh. Het land verlaten is nog een lange tijd geen optie. “De opbouw van een heel groot concern heeft daarbij niet mijn grootste prioriteit. Het liefste wil ik zoveel mogelijk lokale, duurzame initiatieven opstarten. In Nederland ben ik een van de velen. In Bangladesh kan ik ook niet de hele wereld veranderen, maar wel die van één persoon. En misschien wel voor honderden of duizenden mensen.”
Prettig ondernemen en leven in BangladeshDe lonen zijn er laag, maar er zijn ook nadelen aan ondernemerschap in Bangladesh. Afgezien van gewelddadige politieke activisten, en een temperatuur die kan oplopen tot boven de veertig graden, kampt het land ook met corruptie. “Wie zaken doet met de overheid, zal merken dat het land corrupt is”, zegt Maarten Verbruggen. “Belastingfunctionarissen, douaniers en de Kamer van Koophandel proberen allemaal te profiteren en dealtjes te sluiten.” Vanwege de valkuilen adviseert Verbruggen onder meer om in zee te gaan met een partner uit Bangladesh. “Die kent de cultuur en markt beter en heeft het netwerk.” Dat betekent niet dat je in Bangladesh alleen omringd hoeft te zijn met Bengalen. Er zijn ook andere ‘Hollanders’ actief in het oude VOC-gebied. Verbruggen: “Er zijn hier aardig wat Nederlanders te vinden. We ontmoeten elkaar in Nederlandse clubs en parken in de stad. Er is zelfs een Nederlandse school.” Vele Nederlandse expats zijn in dienst van watermanagementservices, type diensten waar Bengalen door hun deltalandschap behoefte aan hebben. Samen met de Malediven en Nederland is Bangladesh het enige land ter wereld dat onder de zeespiegel ligt. |
Lees ook de andere interviews met Nederlandse avonturiers:
Afrika:
Vastgoedman bouwt resort in Ghana met Europees geld (Ghana)
‘Zuid-Afrikanen herkennen goede en slechte site niet’ (Zuid-Afrika)
Azië:
Zonnepanelen verkopen in een straatarm land (Bangladesh)
Ondernemer runt advocatenkantoor in China (China)
‘De Chinezen kopen alles van ons’ (China)
‘De Chinese staats-tv wilde ons ineens als klant’ (China)
Hoe twee architecten China veroveren (China)
Ondernemer zet miljoenen om met sourcing in China (China)
Wegreflector leidt ondernemer naar Oman (Oman)
‘In Moskou werken mensen vooral voor de cash’ (Rusland)
Europa:
‘Grieken zijn heel MVO’ (Griekenland)
‘In anderhalf jaar verover ik de Zweedse markt’ (Zweden)
‘In 2015 willen we in alle mobieltjes zitten’ (Zweden)
Noord-Amerika:
Yankees in leer bij Hollandse startup (VS)
Nederlander bouwt Amerikaanse sportwagen (VS)
‘Ondernemer werkt aan biologische Tulpenmanie’ (VS)
Servetten slijten in de VS (Verenigde Staten)
Zuid-Amerika:
‘Zorg voor kapitaal, anders red je het hier niet’ (Argentinië)
Onbekende markt verkennen in onbekend land (Argentinië)
Ondernemen in het land van Maxima (Argentinië)
Ondernemer zoekt nieuwe Ronaldo’s (Brazilië)
‘De botenbusiness in Brazilië is booming’ (Brazilië)
