Wie private equity zegt, denkt waarschijnlijk aan personeel ontslaan, een bedrijf zo winstgevend mogelijk maken en snel doorverkopen. Maar dat uitknijpen van mensen is niet de stijl van Pim de Morree, mede-oprichter van private-equitybedrijf Krisos. ‘Wij hebben ook een sociale laag en proberen een winstgevend model te creëren met iets goeds doen voor mens en maatschappij. We brengen twee werelden samen.’
In juli tekende Krisos de eerste deal. Het is nu eigenaar van een maakbedrijf dat levert aan de luchtvaart- en medische sector. De acquisitie betekent het begin van een transformatie, waarin de traditionele bedrijfscultuur wordt afgebroken. Het is een praktische aanpak van alles waar ze met hun andere bedrijf Corporate Rebels over praten en spreken, vertelt De Morree.
‘Daarmee doen we veel onderzoek naar vooruitstrevende bedrijven die alternatieven bieden voor de ouderwetse, hiërarchische managementstructuur. Uiteindelijk dachten we: leuk om over te praten, maar het zou tof zijn als we het ook in de praktijk kunnen brengen. De daad bij het woord voegen.’
Lees ook: Onbeperkt vakantiedagen voor iedereen, da’s niet zo’n gek idee
Politieke besluitvorming
Op veel vlakken lijkt het bijna op een soort politieke besluitvorming. Zo wil Krisos dat medewerkers meer vrijheid krijgen om taken op te pakken die ze zelf willen. Ook wordt 30 procent van de winst gedeeld met alle medewerkers, aan het einde van een jaar als een soort bonus. Top-down aangewezen managers verdwijnen en teams worden in staat gesteld zelf een leider te kiezen.
En er mag niet meer dan tweeënhalf keer loonverschil zitten tussen de best betaalde en minst betaalde werknemer. Ook niet als dat 25 jaar werkervaring scheelt. De Morree: ‘Het gaat ons om intrinsieke gelijkheid. Het is goed als er verschil in salarissen is binnen een organisatie, maar we willen breken met de steeds groter wordende loonkloof.’
Lees ook: Betaal de ceo veel minder, dat is goed voor het bedrijf
Door zulke radicale keuzes door te voeren, kunnen ze er naar eigen zeggen voor zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op gaan staan binnen een bedrijf. Uiteindelijk zorgt dat voor hogere productiviteit, meer winstgevendheid, minder ziekteverzuim en minder gemaakte fouten, aldus De Morree. ‘Met deze manier van werken blijven medewerkers zelf volledig in controle. Je ziet ze helemaal opleven nadat het bedrijf zo’n transformatie achter de rug heeft.’
De Morree reist voor Corporate Rebels en Krisos de wereld rond om vooruitstrevende organisaties te onderzoeken. Hij studeerde Industrial Engineering and Management Science and Innovation Management aan de Technische Universiteit Eindhoven. Hij koos al vrij snel voor het ondernemerschap na nog geen drie jaar in het bedrijfsleven gewerkt te hebben.
Idee uit Spanje
Een bedrijf transformeren duurt afhankelijk van de grootte zo’n twee tot drie jaar. Krisos bestaat naast oprichters Pim de Morree en Joost Minnaar uit drie Spaanse ondernemers. Zij hebben al meer dan vijftig van dit soort transformaties geleid.
Het originele idee van deze manier van transformeren ontstond in Spanje, in Bilbao. Maar dat was altijd in dienst van een andere eigenaar. Met Krisos voegen ze daar het kopen en verkopen van de bedrijven aan toe.
Als een getransformeerd bedrijf vervolgens wordt doorverkocht, zal dat niet zomaar aan de hoogste bieder zijn. ‘Stel dat er dan iemand instapt die de progressieve manier van werken wil ontmantelen, dan hebben wij al het werk voor niets gedaan. Daarom is onze eerste keuze te verkopen aan de medewerkers middels aandelen. Medewerkers blijven dan volledig de baas.’
En als de medewerkers het niet willen of kunnen kopen, is het alternatief om het bedrijf ‘steward-owned’ te maken. Dat is een juridische structuur die ervoor zorgt dat het bedrijf ‘van zichzelf is’. Zo voorkomen ze dat een nieuwe eigenaar de boel weer traditioneel in kan richten.
Lees ook: 6 misverstanden over steward ownership: ‘Winst maken is wel degelijk mooi en relevant’
Vijf bedrijven in tien jaar
Het eerste investeringsfonds voor 10 miljoen euro is inmiddels opgericht. Het plan is om hiermee binnen tien jaar vijf bedrijven te transformeren en door te verkopen. Daarna hopen ze een tweede fonds op te richten van zo’n 100 miljoen euro en de norm van de Nederlandse bedrijfscultuur voorgoed te veranderen.
Omdat zo’n radicale manier van werken nog vrij nieuw is en soms ook lastig om uit te leggen, nodigt Krisos investeerders uit om twee dagen op bezoek te gaan bij een aantal bedrijven die al op deze manier werken. Zo kunnen ze met eigen ogen zien wat ze kunnen verwachten. Op dit moment zijn dat vooral bedrijven in de productiesector in Spanje, India maar ook in Midden-Amerika.
Investeerders stappen in voor tien jaar en hebben daarbij nul zeggenschap over hoe Krisos zijn werk doet. Dat wordt van tevoren ook wel goed duidelijk gemaakt. En dat ze niet alleen moeten instappen voor rendement ook.
De Morree: ‘We zoeken investeerders die geld willen verdienen door iets goeds te doen. Ons doel om betere en menselijkere organisaties te creëren is het allerbelangrijkste. Als je doel enkel en alleen is om zoveel mogelijk geld te verdienen, willen wij je niet als investeerder.’
