In de VS kijkt niemand ervan op, maar in Europa is Keen Venture Partners een van de eerste durfinvesteerders die komt met een fonds dat zich richt op defensie en cybersecurity. Overheden schroeven hun uitgaven aan defensie drastisch op vanwege de geopolitieke spanningen. Dat zorgt voor een enorme groeimarkt, waarin ook behoefte is aan innovatie.
Campagne voor sterkere defensie
Toch is het geen opportunisme dat Keen zich nu stort op startups achter drones, software en andere hightech die de Europese defensie kan versterken, zegt partner Alexander Ribbink. Hij was eerder cmo van TomTom en is ervan overtuigd dat Europa zijn defensie moet versterken.
Jaren geleden betaalde hij al uit eigen zak een campagne met posters en radiocommercials om duidelijk te maken dat ook Nederland veel meer moet uitgeven aan defensie.
Ribbink: ‘Let wel: dat was lang vóór de Russische inval in Oekraïne, en met het oog op de verkiezingen die toen aanstaande waren. Daar kwam kabinet-Rutte III voort, dat het defensiebudget verhoogde met 3 miljard euro. Kennissen grapten dat dat mijn best renderende investering ooit is geweest. Maar serieus: het is wennen, we moeten iets meer als volwassenen op onze eigen benen leren staan.’
Oorlogsvoering vraagt om innovatie van startups
Samen met defensie-expert Giuseppe Lacerenza zet Ribbink zich nu ook als partner bij Keen Ventures in voor een veilig Europa. De redenatie is helder: Europa moet onafhankelijker worden van de VS op het gebied van defensie en moet daarom zijn eigen industrie uitbouwen, inclusief de technologie erachter.
Jarenlange onderinvestering in R&D heeft wat dit betreft geleid tot een behoorlijke achterstand ten opzichte van de VS, die de afhankelijkheid nog verder versterkt.
Werk aan de winkel dus. Terwijl de grote bestaande spelers – in Nederland bijvoorbeeld radarleverancier Thales en scheepsbouwer Damen – hun orderboeken vullen, moet de baanbrekende innovatie net als in andere industrieën komen van startups.
Zeker nu de regels van de oorlogsvoering zijn veranderd door de opkomst van drones, satellieten en hybride oorlogsvoering, schetst Ribbink. ‘In Oekraïne wordt dat nu pijnlijk duidelijk. Denk je dat die Russische schepen in de Zwarte Zee tot zinken zijn gebracht door grote Oekraïense fregatten? Nee, dat waren een soort waterscooters met bommen.’
Lees ook: Dit zijn 5 Nederlandse defensiekampioenen van de toekomst
Amerikaanse investeerders dominant
Het bestaande ecosysteem van grote corporate defensiebedrijven die grote platforms als schepen en tanks bouwen moet zo snel mogelijk worden aangevuld met bedrijven die sneller, goedkoper producten ontwikkelen die het materieel aanvullen. Ribbink en Lacerenza stellen vast dat de investeringen in Europese defensiestartups intussen nog worden gedomineerd door Amerikaanse vc’s: samen zijn die inmiddels goed voor 63 procent van alle funding.
Dat moet om strategische redenen veranderen, maar is ook gewoon een goede economische kans. ‘Misschien is investeren in dit soort innovatie een betere manier om welvaart te creëren dan het overmatig kweken van middelmatig smakende tomaten of varkens, zoals we nu nog in Nederland doen. En op de volgende datingapp zit ook niemand te wachten.’
125 miljoen kapitaal voor 20 tot 25 startups
Keen gaat vanaf deze week de boer op met zijn fonds. Dat richt zich op investeringen in startups vanaf de allervroegste fase, maar kan ook doorinvesteren tot rondes van enkele miljoenen. De 125 miljoen euro waar Keen op inzet, moet voldoende zijn om 20 à 25 startups te ondersteunen.
Het European Investment Fund, een onderdeel van de Europese Investeringsbank, heeft een speciale afdeling gericht op defensie- en veiligheidsinvesteringen en komt hopelijk binnenkort aan boord.
Lees ook: Robin Radar kiest voor private equity: ‘Met Parcom als wingman slaap ik beter’
Interessant is welke ondernemers zich wel en niet kwalificeren voor funding uit het European Defence Technology Fund. Aan louter ‘offensieve’ technologie als tanks, wapens en munitie waagt hij zich niet, zegt Ribbink. En ook niet aan uitgebreide en complexe hardwareplatformen zoals radarsystemen of legervoertuigen.
Dual use als interessante marktkans
Het fonds focust zich in plaats daarvan op startups met technologie die wordt toegepast op de verdediging van mensen en materie, maar ook zijn weg kan vinden in de civiele sector.
‘Zie die dual use als een interessante extra marktkans, een kans ook voor de maatschappij. We beschikken nu over zaken als internet en gps-navigatie, die waren er nooit gekomen als ze niet voor militaire doeleinden was ontwikkeld.’ Tegenwoordig zou je bij dual use kunnen denken aan startups die software voor beeldherkenning ontwikkelen, waarmee zowel drones als zelfrijdende auto’s beter hun weg kunnen vinden.
Wat technologie betreft speelt software, en zeker ook artificial intelligence, een sleutelrol in Keens visie. ‘Kunstmatige intelligentie kan defensiesystemen efficiënter, effectiever en goedkoper maken.’ De investeerder volgt verder de focus van de NAVO zelf, en van het European Defence Fund van de EU.
Cybersecurity, ruimtevaart en robots
Daarom zet het naast AI in op onder meer software voor cybersecurity, ruimtevaarttechnologie, robots en autonome systemen, en mobiele energie. Voorwaarde voor een funding is wel dat startups al banden hebben met een overheid of ministerie van Defensie.
Ribbink: ‘De founders moeten de defensiewereld echt begrijpen, met zijn trage sales cycles en bijzondere klanten. Het vereist geduld en een zekere sociale intelligentie van de ondernemer. En startups moeten ook niet te lang blijven hangen in de R&D-fase doordat ze exact willen voldoen aan alle eisen van een bepaald leger. Zo kom je nooit snel genoeg tot een verkoopbaar product.’
Het fonds is overigens niet de eerste stap van Keen in de defensiewereld: eerder stak het al geld in Avalor AI, dat drones autonoom hun (verkennings)werk laat doen, cybersecuritybedrijf EclecticIQ en Perciv.ai, dat met AI radarbeelden versterkt.
Mart de Kruif en Jaap de Hoop Scheffer als adviseurs
Om een vliegende start te kunnen maken in verschillende NAVO-landen, heeft het fonds een raad van advies opgetuigd met zwaargewichten uit de defensie-, politieke en zakenwereld. Mart de Kruif, voormalig Commandant Landstrijdkrachten, bijvoorbeeld, en Jaap de Hoop Scheffer, voormalig secretaris-generaal van de NAVO. ‘Het is belangrijk om te weten wat je niet weet. Mart weet bijvoorbeeld hoe je een bataljon leidt’, zegt Ribbink.
Lees ook: Deze Nederlandse anti-dronegranaat trekt wereldwijd aandacht
Ook uit Duitsland, Frankrijk, Italië en het VK trekt het experts aan, wat de Europese focus van het fonds weerspiegelt. Ribbink c.s. zeggen te willen bijdragen aan een sterk Europees ecosysteem voor defensietechnologie door ondernemers, overheden, investeerders en kennisinstellingen samen te brengen.
Grote Europese defensiebedrijven bouwen
‘Mijn ambitie is dat we, net zoals de Amerikanen gedaan hebben, een paar grote nieuwe Europese defensiebedrijven bouwen’, aldus Ribbink. Toch weer met de blik naar de VS. Daar is Silicon Valley natuurlijk ontstaan uit de enorme uitgaven aan militaire technologie, maar werden de afgelopen decennia grootheden als Boeing en Lockheed Martin zoekgespeeld door SpaceX en andere raketstartups.
Hoe het verhaal landt bij de partijen die straks in het defensiefonds moeten gaan investeren? Ribbink heeft de family offices en instituten nog niet officieel benaderd, maar zegt dat het verhaal wel resoneert.
‘Vooral ondernemers die met beide benen in de maatschappij staan, vinden dat dit belangrijk is en dat het een kans is om de economie te versterken en om daar returns op te krijgen. Ik zag mezelf tot nu toe niet als een missiegedreven investeerder, maar dit thema houdt me al heel lang bezig. En inderdaad, je kunt dit zien als een vorm van impact.’
Lees ook: Slimmer AI en investeerders Keen en DFF beginnen een fabriek voor AI-startups
