Wat is de overeenkomst tussen Donald Trump, Leonardo Dicaprio en Harley Davidson? Ze probeerden dit jaar alle drie te scoren met een SPAC. Zo’n investeringsvehikel zamelt kapitaal in met een beursgang en gaat vervolgens op zoek naar een bedrijf om over te nemen.
Vindt zo’n groep investeerders een geschikt doelwit, dan krijgt dat bedrijf de beursnotering van de SPAC. Dat gebeurde nog nooit zo vaak als in 2021, het jaar waarin SPAC’s bijna meme stocks werden à la Gamestop en AMC. Maar na zo’n fusie smolt de gangbare tien dollar per aandeel (of 10 euro in Europa) in veel gevallen als sneeuw voor de zon. Waar ging het mis? En wat betekent dat voor de toekomst van SPAC’s? We leggen het je uit in onderstaande zeven vragen over de SPAC-hype van 2021.
1. Hoe groot werden SPAC’s eigenlijk?
In de Verenigde Staten knalde het aantal SPAC-beursgangen dit jaar naar 610 stuks, vergeleken met nog maar 248 in 2020. Dat is bijna twee derde van alle Wall Street-beursgangen uit 2021 bij elkaar (957 stuks). SPAC-beursgangen waren daar bij elkaar goed voor een opbrengst van 162 miljard dollar, ongeveer de helft van het totale IPO-kapitaal.
2. Doet Nederland een beetje mee met SPAC’s?
Vergeleken met de VS niet, maar binnen Europa doet Nederland het niet slecht. De zestien SPAC’s die dit jaar op het Damrak de beursgong mochten luiden zijn zelfs de meerderheid van het totaal aantal van vijfentwintig beursgangen dit jaar.
Online game- en advertentieplatform Azerion maakte deze maand een fusie bekend met EFIC1. Die SPAC wordt gerund door onder andere Jan Bennink (Sara Lee, Numico) en investeerder Klaas Meerten, die een klapper maakte met de verkoop van camperbouwer Knaus Tabbert.
Lees ook: Zo werd gamebedrijf Azerion 1,3 miljard waard (met de Smurfen en Nijntje)
Amsterdam kreeg er in december nog drie nieuwe SPAC’s bij: Epic Acquisition Corp, Pegasus Entrepreneurs en Brigade-M3. Veel SPAC-oprichters komen uit andere Europese landen, en kiezen Amsterdam als uitvalsbasis. Zoals de Franse ceo Bernard Arnault (LVMH), die al twee SPAC’s naar de Amsterdamse beurs bracht.
CM.com pionier
Het SPAC-fenomeen werd in Nederland bekend door de beursgang van CM.com vorig jaar. Het communicatieplatform van Jeroen van Glabbeek en Gilbert Gooijers ging in zee met Dutch Star Companies One. Voor die SPAC strikte oprichter Niek Hoek (ex-ceo Delta Lloyd) onder andere keukenbaas Ben Mandemakers, voormalig SHV-topman Stephan Nanninga en chemiemiljonair Joop van Caldenborgh.
3. Wat jaagde de SPAC-manie aan?
SPAC’s zijn het gevolg van een berg kapitaal die, vooral vanwege lage rentestanden, op zoek is naar rendement. Zowel bij grote investeerders als particuliere beleggers, die na het wegebben van de eerste corona-angst hun geld weer durfden te beleggen. Dat vergrootte de IPO-honger, maar lang niet alle bedrijven zouden uit zichzelf een sprong naar de beurs hebben gewaagd.
Met een SPAC konden die puberbedrijven toch naar de beurs. Dankzij een SPAC mogen ze al hun ronkende – niet zelden onrealistische – toekomstverwachtingen inzetten om investeerders te werven. Voor traditionele IPO’s zijn de regels wat dat betreft een stuk strenger.
SPAC-bedrijven zijn vaak relatief jong. Zoals de nog uit hun ei kruipende bouwers van elektrische auto’s Fisker en Canoo, die nog geen voertuig hebben afgeleverd. Of het Nieuw-Zeelandse ruimtevaartconcern Rocket Lab, het kleine broertje van SpaceX.
De belofte van SPAC’s is dat beleggers vroeg kunnen instappen, wanneer de potentiële groeiruimte nog maximaal is (of: lijkt). Veel SPAC-bedrijven worden in de VS onder de noemer ‘startup’ geschaard. Dat geeft al aan dat een investering risicovoller is dan die in een meer volwassen bedrijf.
4. Hoe doen SPAC’s het in de praktijk?
Alle ronkende beloftes ten spijt is de beurskoers van veel SPAC-bedrijven een paar maanden na hun beursdebuut om te huilen. Bloomberg noteerde bij 190 SPAC’s die sinds begin 2019 een bedrijf naar de beurs brachten een koersstijging van gemiddeld 11 procent, vergeleken met 61 procent bij normale IPO’s.
De vier SPAC’s van ‘SPAC king‘ Chamath Palihapitiya (zie kader linksonder) verloren dit jaar 32 procent van hun waarde. Inmiddels trekt gemiddeld 58 procent van alle SPAC-investeerders voor de fusie zijn geld terug.
Een tragisch voorbeeld is BuzzFeed, een digitale uitgever die twee weken na zijn SPAC-IPO bijna de helft van zijn beurswaarde heeft ingeleverd. Bij BuzzFeed openbaarde zich een valkuil die ook bij andere SPAC’s voor hoofdpijn zorgt: een niet-goed-geld-teruggarantie voor investeerders van het eerste uur. In het geval van BuzzFeed bleef er van de oorspronkelijk toezegde 250 miljoen dollar uiteindelijk maar 16 miljoen dollar over.
The Metals Company, een bedrijf dat zeldzame metalen van de oceaanbodem wil opvissen, haalde onder meer het Nederlandse AllSeas aan boord als SPAC-investeerder. Maar toen een andere investeerder zich plotseling terugtrok, resteerde er van de beloofde 330 miljoen dollar nog maar 130 miljoen.
SPAC King
Het zaadje voor die SPAC-hype werd vier jaar geleden geplant door ex-Facebook-bestuurder Chamath Palihapitiya, die uitgroeide tot de ongekroonde SPAC King. Palihapitiya slaagde er met zijn eerste SPAC (Social Capital Hedosophia Holdings) in om 600 miljoen dollar in te zamelen, zonder dat investeerders ook maar enig idee hadden welk bedrijf zou worden overgenomen. De keuze viel op Virgin Galactic, het ruimtevaartbedrijf van ondernemer Richard Branson.
5. Wie voelt de pijn (niet)?
Vooral particuliere investeerders – die ook werden gelokt door beroemdheden als Jay-Z, Shaquille O’Neal en Martha Stewart – lijken de dupe van opgeklopte verwachtingen. Die kleine beleggers hebben minder inzicht in hoe de prijs van een SPAC-aandeel tot stand komt, welke kosten er worden gemaakt en welke voordelen grote investeerders krijgen (zoals een korting op aandelen).
Gedurende 2021 werd duidelijk dat het management, of de ‘sponsors‘, van SPAC’s zichzelf soms wel erg royale voorwaarden hadden toebedeeld. Zoals het recht op 20 procent van alle aandelen van een doelwitbedrijf na de fusie. En dat voor een flinke korting, of soms zelfs voor niks.
SPAC’s werden gepresenteerd als efficiëntere route naar de beurs, maar de kosten lijken zeker niet onder te doen voor een gewone IPO. Zo was de SPAC-hype een feest voor zakenbanken. Die verdienen niet alleen aan het op de markt brengen van de SPAC-aandelen, maar ook aan het advies bij een fusie. En bij het vinden van extra investeerders die na het vinden van een doeltwit ook kunnen instappen.
Economen Arnoud Boot en Sweder van Wijnbergen vergeleken de ‘verdwijntruc’ van verborgen SPAC-kosten in het FD eerder dit jaar zelfs met de woekerpolisaffaire. ‘Spacs zijn niets anders dan een nieuwe manier om de kleine belegger (vooralsnog) legaal op te lichten’, aldus Boot en Van Wijbergen.
Onder invloed van negatieve publiciteit beloven sommige SPAC’s sponsors aan banden te leggen. Bij Grab, een Aziatische ‘Uber’ die begin deze maand in de VS naar de beurs ging, mogen de SPAC-sponsors hun aandelen de komende drie jaar niet verkopen.
6. Hoe reageren toezichthouders op SPAC’s?
De Amerikaanse beurswaakhond SEC, die beursgangen via een SPAC het liefst gelijk zou stellen aan gewone IPO’s, begon eerder dit jaar een heuse crackdown. De toezichthouder eiste een andere waardering van warrants, contracten die SPAC-investeerders het recht geven om een aandeel tegen een vooraf bepaalde prijs te kopen. SPAC-bedrijven moeten die warrants nu als schuld inboeken, in plaats van eigen vermogen. Die ingreep zorgde bij SPAC-bedrijven behalve een rekenkundige nachtmerrie ook voor koersdalingen.
De SEC begon ondertussen sommaties te sturen naar SPAC-bedrijven die zaken te rooskleurig voorstelden. Zo kwamen tot nu toe al zes fabrikanten van elektrische voertuigen onder vuur te liggen van de toezichthouder.
Berucht voorbeeld is vrachtwagenmaker Nikola. In een promotievideo deed het bedrijf van Trevor Milton alsof het een rijdend prototype had gemaakt, terwijl het voertuig in werkelijkheid een heuvel afrolde. Lordstown Motors (elektrische pickups) kreeg een brief omdat het het aantal preorders had opgeblazen. Ook bij Tesla-uitdager Lucid neemt de SEC de prognoses onder de loep.
SEC-voorzitter Gary Gensler (foto boven midden) voert de druk nu ook op via Twitter. ‘Grote investeerders krijgen vaak een betere deal dan jij’, waarschuwt hij beleggers in deze video:
What in the world is a “SPAC,” anyway? And why should anybody care? pic.twitter.com/RGx1XACU6W
— Gary Gensler (@GaryGensler) December 9, 2021
7. Loopt de SPAC-bubbel in 2022 leeg?
SPAC’s keerden na een reis naar de maan terug op aarde, maar ook na die reality check is het fenomeen nog lang niet afgeschreven. Wel worden investeerders kritischer, met een voorkeur voor bedrijven met een bewezen track record. Dat kan de kwaliteit van SPAC’s ten goede komen, en het vertrouwen herstellen.
SPAC’s lijken nu meer investor-friendly voorwaarden te hanteren. Ook ondernemers realiseren zich dat ze kritisch moeten zijn over met welke SPAC ze in het huwelijksbootje stappen. Meerdere ondernemers die MT/Sprout het afgelopen jaar sprak, zeggen te zijn benaderd door SPAC’s, maar bedankten voor de eer.
Qua toezicht worden de VS de komende tijd waarschijnlijk nog wat strenger. In Nederland – waar zich nog geen excessen voordeden zoals bij Nikola – lijkt er vooralsnog minder noodzaak om hard in te grijpen.
Gameplatform Azerion had aanvankelijk een gewone beursgang in gedachten. Maar oprichters Umut Akpinar en Atilla Aytekin kozen toch voor een SPAC. In januari luiden de twee ondernemers als het goed is de gong op de Amsterdamse beurs. Welke groeibedrijven die SPAC-route in 2022 nog meer zullen volgen, moet nog blijken.
2 vragen over SPAC's
Wat is een SPAC?
Een SPAC is een beursgenoteerd investeringsfonds. Geldschieters gaan opzoek naar een bedrijf dat ze naar de beurs willen brengen. Dat bedrijf kan daardoor sneller naar de beurs dan bij een traditionele beursgang.
Wat zijn bekende voorbeelden van SPAC-bedrijven?
3 bekende bedrijven die via een SPAC naar de beurs gingen zijn:
- CM.com
- Azerion
- Lucid (bedrijf uit de VS)
