Wat is CoolBricks?
Een bouwsteen uit klei en koeienpoep, samengeperst met een mix van biopolymeren en natuurlijke vezels uit landbouwreststromen. Maar vooral: een duurzame concurrent van de – Afrikaanse – baksteen. Het resultaat is namelijk niet alleen sterker dan gebakken steen, je metselt hem ook zonder cement op elkaar en hij is 100 procent circulair en herbruikbaar, dankzij zijn biologische herkomst.
CoolBricks besparen maar liefst 95 procent CO2 ten opzichte van conventionele bakstenen en dan kosten ze ook nog maar de helft. Dat wil zeggen: in Afrika, want voor die regio zijn ze heel geschikt. Daar zijn ruim voldoende mest en landbouwreststromen te vinden, terwijl in een land als Oeganda voornamelijk met bakstenen wordt gebouwd.
De productie van bakstenen tast het milieu aan, en zelfs de gezondheid van mensen, legt cofounder Emile Smeenk uit. ‘Moerassen worden leeggeschept om vruchtbare klei te oogsten voor bakstenen, bos wordt gekapt voor het bakken van de stenen, er ontstaan kleiputten waar kinderen in verdrinken en dan is de kwaliteit van de stenen ook nog zo laag, dat huizen instorten. Het is dus ook een maatschappelijk probleem wat we oplossen.’
De CoolBricks kunnen met een eenvoudige machine worden geperst en zijn na droging klaar om mee te bouwen. Op die manier kunnen ze in de meest afgelegen dorpen worden gemaakt en gebruikt.
Wie zitten erachter?
Medeoprichter van CoolBricks Emile Smeenk is van huis uit econoom en werkte een tijdje in de corporate wereld voordat hij in Oost-Afrika aan de slag ging bij een van de safaribedrijven uit het ecotoerisme.
Hij keerde na een paar jaar terug naar Europa, en ook hier staat zijn werk in het teken van natuurinclusief ondernemen. Met zijn bedrijf Nature Nomads ontwikkelde hij onder meer een duurzame lodge en ecologische ‘stadsoases’. ‘Ik ben ondernemer en weet inmiddels dat ik een creatief brein heb, altijd iets nieuws wil uitvinden en graag positieve impact maak. Die wil ik graag schaalbaar maken.’
Toen Smeenk bij de TU Delft de Indiër Yask Kulshreshtha tegenkwam, die al jaren promotie-onderzoek deed naar bouwen met aarde en mest, zag hij een kans om er in Afrika mee aan de slag te gaan. ‘Ik had in mijn jaren in Oost- en zuidelijk Afrika gezien welke rampen het bouwen daar veroorzaakt. Zo’n ecolodge ontwikkelen is mooi en betekenisvol, maar met een overal toepasbare bouwsteen kun je nog meer impact maken.’
De voorwaarden rond een RVO-innovatiesubsidie en een goed netwerk in Oeganda maakten dat dat land de tweede basis voor CoolBricks werd, met Julius Muyuni als country manager. ‘Het is de bedoeling om met lokale Oegandese partners te gaan samenwerken, maar in deze opbouwfase doen we met ons Oegandese team nog alles zelf. Als we verder groeien, besteden we straks delen uit.’
Wie zitten te wachten op CoolBricks?
‘We hebben in tientallen dorpen in Oeganda onderzoek gedaan. Op basis daarvan hebben we onze propositie afgestemd op de lokale Afrikaanse context. Onze klanten zijn huishoudens in Oeganda die een zeer betaalbaar huis zoeken, onder de 5.000 dollar. Maar het kan eigenlijk in alle zuidelijke landen waar degelijke en betaalbare woningen nodig zijn.’
Een hypotheek kunnen Oegandezen in de regel niet krijgen, of anders tegen meer dan 20 procent rente, wat maakt dat ze moeten sparen voor bouwmateriaal. ‘Als stenen de helft kosten, gaat dat twee keer zo snel’, zegt Smeenk.
Bovendien is de kwaliteit van bakstenen niet altijd top en is de markt niet altijd even transparant. ‘Wij willen met CoolBricks een betrouwbaar merk bouwen door lokaal te produceren, te werken met goede aannemers en alles onder controle te houden. Het zou ideaal zijn als consumenten op een gegeven moment vragen om een CoolBricks-huis.’
Wat is het verdienmodel?
Voorlopig houdt CoolBricks het bouwen met koemest volledig in eigen hand. Dat betekent dat het zijn woningen zelf verkoopt en bouwt en daar een marge op maakt. Momenteel wordt gewerkt aan vijf woonhuizen en een demonstratiewoning in Kampala, door een eigen team. ‘We zijn het eerste vrouwelijke bouwteam van het land aan het opzetten, inclusief metselaars en machine operators voor de stenen.’
Zodra het product en de toepassing ervan voldoende zijn uitgerijpt, wordt het tijd om samen te werken met lokale ondernemers. ‘We willen geen bouwbedrijf blijven, maar CoolBricks bijvoorbeeld in licentie uitgeven in een franchisemodel. Daarvoor zullen we wel mensen moeten trainen en misschien begeleiden in de financiering van de machines die nodig zijn om de stenen te maken. Zo wordt het echt schaalbaar.’
‘We zouden ook alleen het recept kunnen leveren, maar kunnen ook een rol gaan spelen in de financiering of de verzekering van de woningen. Mensen willen natuurlijk wel het gevoel krijgen dat ze lang vooruit kunnen met hun nieuwe huis.’
Hoever is CoolBricks?
Terwijl in Oeganda de bouw wordt voorbereid, gaat zowel in Nederland als aan de universiteit in Kampala, Oeganda de research naar de beste ingrediënten voor de duurzame bouwstenen door. Smeenk wil wat de receptuur betreft niet het achterste van zijn tong laten zien, maar bevestigt dat fermentatie van de mest ook een belangrijke rol speelt in het productieproces. ‘We hebben al veel aanvragen voor nieuwe projecten binnen, maar doen het rustig aan. We willen het rustig opbouwen.’
Een mooie opsteker eerder dit jaar was het winnen van de Make it Circular Challenge, georganiseerd door designplatform What Design Can Do in samenwerking met de IKEA Foundation.
Startup van de Week
Iedere week lichten we een veelbelovende startup uit. De Startup van de Week dingt ook mee naar de titel Startup van het Jaar. Benieuwd wie er kans maken? Lees eerdere Startups van de Week terug »
Nog geld nodig?
Met de 2 ton startsubsidie kan CoolBricks nog wel even vooruit, maar er moet natuurlijk nog geld bij voordat het verdienmodel staat. ‘Subsidies zijn interessant, maar we zijn ook op zoek naar een impactinvesteerder die iets toevoegt. Dat is nog best lastig: na eten is wonen een eerste levensbehoefte van de mens, maar het is bijna nooit een thema van investeerders.’
Het voorzien in een betere en betaalbare woningen voor mensen in Oost-Afrika lijkt weer voer voor microkredietinstellingen en andere financiers gericht op opkomende markten. De aardse cleantech van CoolBricks checkt dus veel boxjes, bevestigt Smeenk. ‘We doen iets wat mensen onmiddellijk begrijpen, maar het valt eigenlijk overal nét tussenin.’
Lees meer over startups en financiering:
- Is een startup beginnen alleen voor de rijken?
- Investeer meer in vrouwelijke ondernemers: het levert meer rendement op
- 7 tips om financiering bij ‘rotbanken’ los te krijgen
